ၵႂၢမ်းလူင် သိပ်းၶေႃႈ

1. လုၺ်းၼမ်ႉလႆ ဝၢႆႈၽၢတ်ႈ၊
2. ပၢတ်ႇၶဝ်ႈ ႁုပ်ႈငမ်တေႃ၊
3. ထေႃႁိူဝ်း ၶိုၼ်ႈၸွမ်းၽင်ႇ၊
4. ႁဵတ်းၼင်ႇ ဢိတ်ႇမၼ်းငႃး
5. တူၺ်းမေႃႈႁႃး သႂ်ႇၶဝ်ႈ၊
6. ၸဝ်ႈႁႆႈ တီႇတူၼ်ႈတေႃ၊
7. မေႃဝႄႈၽေး ၸၢင်ႉႁၢႆႉ၊
8. ၶၢႆႉတူဝ် ႁူၼ်ၵႆႇတေႃႇ၊
9. ထွင်ၼမ်ႉလေႃႇတူမ်းႁူး၊
10. ယဵပ်ႇၸူး ပၢႆႁၢင်ၶူၵ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။

ပေႃးလုၺ်းၶၢမ်ႈၼမ်ႉၸႅဝ်ႈၼႆ ၼင်ႇႁိုဝ် တေထိုင်လႆႈ တီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢဵၼ်းဢၢၼ်း ၶႂ်ႈထိုင်ၼၼ်ႉ လႆႈဝၢႆႈလူင်း ၸွမ်းႁႅင်းၼမ်ႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၸၢင်ႈထိုင် လႆႈယဝ်ႉ။ ပေႃးလုၺ်း လတ်းသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈၼႆ တေလႆႈၶၢမ်ႇ တၢင်းၼမ်ႉထွင်းသေ လူင်းၵႂႃႇႁွတ်ႈပႅတ်ႈ ၽၢႆႇတႂ်ႈ တီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းၶႂ်ႈထိုင် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၵေႃႈ တေႃႈၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၼင်ႇႁိုဝ်လႄႈ တေမိူၼ်ၼင်ႇ ၵၢင်ၸႂ် ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉ လႆႈဝႆႉၸႃႇမၼ်းသေလၢတ်ႈ၊ လူဝ်ႇတုၵ်းယွၼ်း ႁၢမ်ႉသုင်သေ မွၵ်ႈၶႂ်ႈလႆႈ ၶႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ဢွၼ်ႇၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ သႆႈမၼ်း ၶွတ်ႇၵႂႃႇလႄႈ မေႃယႃလူင် ၸီႇဝၵ လူဝ်ႇၽႃႇသေ ယႃပၼ်။ ၽွင်းၽႃႇၼၼ်ႉ လူဝ်ႇၼွၼ်းသီႈၵႅင်း ၽၢႆႇလဵဝ် ၸဵတ်းဝၼ်း။ လွင်ႈၼၼ်ႉ မေႃယႃလူင် ၵူဝ်မၼ်း ထဵင်ဝႃႈ “ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ” ၼႆလႄႈ မၼ်းၸင်ႇဝႃႈ ႁင်းဢွၼ်ႇၸၢႆးၵေႃႉၼၼ်ႉ “လူဝ်ႇၼွၼ်းသီႈၵႅင်း ၽၢႆႇလဵဝ် ၶၢဝ်းတၢင်း ၸဵတ်းလိူၼ်” ၼႆ တုၵ်းယွၼ်း ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်း လိူဝ်သေ ပႅင်ႈမၼ်းလူဝ်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉမၼ်း ႁႅင်ႉႁိုင်ၼႃႇ ဢႃးလႃးလႄႈ ဢွၼ်ၸၢႆးၵေႃႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ထဵင်တႄႉၼင်ႇဝႃႈယဝ်ႉ။

ႁဵတ်းၼၼ် မေႃယႃလူင် ယွမ်းလူင်းပၼ်မၼ်းဝႃႈ “ႁူၵ်းလိူၼ်၊ ႁႃႈလိူၼ်” ၼႆလူင်ၵႂႃႇ တိၵ်းတိၵ်းလႄႈ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းမႃး မၼ်းၸင်ႇဝႃႈ “ပေႃးၼၼ် ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း တေဝႆႉပၼ် တႃႇၸၢႆးၸဵတ်းဝၼ်း၊ ပေႃးၽွမ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၽႃႇ၊ ပေႃးဢမ်ႇၽွမ်ႉၵေႃႈ ႁႃးဢမ်ႇၸၢင်ႈယူတ်းယႃပၼ် ၸဝ်ႈလၢၼ်ယဝ်ႉ” ၼႆယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ၸင်ႇပဵၼ်ယႃၵႂႃႇယဝ်ႉ။

လၢႆးဝႆႉၸႃႇမၼ်းသေ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းၼင်ႇၼႆၼႆႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ‘’’လၢႆးလၢတ်ႈလုၺ်းဝၢႆႈၼမ်ႉ’’’ ယဝ်ႉ။ လၢႆးလၢတ်ႈ မဵဝ်းၼႆႉၼႆႉ ႁၢမ်ႉပဵၼ် ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵၶၢႆၶဝ် ၸႂ်ႉတိုဝ်း ၵမ်ႉၼမ်ယဝ်ႉ။

ပေႃးပၢတ်ႇၶဝ်ႈၼႆ ၼင်ႇႁိုဝ်လႄႈ တူၼ်ႈၶဝ်ႈ ဢၼ်ပၢတ်ႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇႁူင်ႈမၢၵ်ႇမိူဝ်ၼၼ်ႉ မိုဝ်းၶွၼ်ၼိုင်ႈ လႆႈႁုပ်ႈငမ် တူၼ်ႈၶဝ်ႈယဝ်ႉ လီငၢမ်းသေ ပၢတ်ႇၸိုင် ၸၢင်ႈဢဝ်တူၼ်ႈၶဝ်ႈ ႁူင်ႈမၢၵ်ႇမိူဝ်ၵႂႃႇ ပႅတ်ႈယဝ်ႉ။

လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၵေႃႈ တေႃႈၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ပေႃးဢုပ်ႇလၢတ်ႈတေႃႇပိူၼ်ႈၼႆ လူဝ်ႇငမ် ၵႂၢမ်းပိူၼ်ႈလီလီငၢမ်းငၢမ်းသေ ၸင်ႇလၢတ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်တႄႉ ၵႂၢမ်းမၼ်းၵေႃႈ မၼ်းၸၢင်ႈဝႃႈ “ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵႂၢမ်းမၼ်း” သေ ဢဝ်ၵႂၢမ်းမၢၵ်ႇမိူဝ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ပိူင်ယႅင်ႇမၼ်း ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၵူၼ်းမွၵ်ႈ သိပ်းသီႇသိပ်းႁႃႈၵေႃႉ ဢုပ်ႇၵၼ်လဵၼ်ႈ၊ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၼၢင်းယိင်းၶၢဝ်ႉၵေႃႉၼိုင်ႈဝႃႈ “ဢွၼ်ႇၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ လၵ်ႉလုၵ်ႈယိင်းပိူၼ်ႈ ပၢႆႈၵႂႃႇ” ၼႆ ႁဵတ်းၼၼ်ဝႃႈယဝ်ႉ ဝႃႈထႅင်ႈယူႇတိၵ်းတိၵ်း တၼ်းသွင်သၢမ်ၵမ်း။ ယၢမ်းထူၼ်ႈသၢမ်ၼၼ်ႉ ဢွၼ်ႇၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸင်ႇၶၢၼ်ႉၶၢမ်ႇသေ ဝႃႈ “ပႃႈႁဝ်းဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ လၵ်ႉလုၵ်ႈယိင်းပိူၼ်ႈပၢႆႈ ၼႆၶႃႈႁ” ၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးထၢမ်ၵႂႃႇၼင်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၼၢင်းယိင်းၵေႃႉၼၼ်ႉ ၸင်ႇဝႃႈ “ၸႂ်ႈဢိူဝ်ႈ” ၼႆ။ ယၢမ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်ႇၸၢႆးၵေႃႉဢၼ်ထၢမ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇသိုပ်ႇထၢမ် မၼ်းၼၢင်းဝႃႈ “ၶႃႈဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ်လီလႄႈ ၶႂ်ႈယွၼ်းထၢမ် ပႃႈႁဝ်းလီလီ၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢႆး လၵ်ႉၼၢင်းယိင်းပၢႆႈႁႃႉ၊ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၼၢင်းယိင်းၼၼ်ႉ လၵ်ႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢႆးပၢႆႈႁႃႉ၊ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ သွင်ၶႃ လၵ်ႉၵၼ်ပၢႆႈႁႃႉ” ၼႆ။ ယၢမ်းၼၼ်ႉ ၼၢင်းယိင်းၶၢဝ်ႉၼၼ်ႉ ၸင်ႇဝႃႈ “လွင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ပႃႈၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉလီ” ၼႆသေ ဢဝ်သဵင်ၼၢင်းယိင်းၶၢဝ်ႉၼၼ်. ယဵၼ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈယဝ်ႉ။

ၼႂ်းလၢႆးလၢတ်ႈ ၼင်ႇဝႃႈမႆးၼႆႉ ဢၼ်ဢွၼ်ႇၸၢႆး ၶိုၼ်းထၢမ် ၼၢင်းယိင်းၶၢဝ်.ဝႃႈ “ပႃႈႁဝ်းဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ လၵ်ႉလုၵ်ႈယိင်းပိူၼ်ႈပၢႆႈၼႆ” ၼၼ်ႉ ပွင်ႇဝႃႈ ငမ်ၶိုၼ်း ၶေႃႈၵႂၢမ်းပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇငမ်ႇ ၵႂၢမ်းမၼ်းၶိုၼ်းၼင်ႇၼၼ်ၸိုင် ၸၢင်ႈဢဝ်ၵႂၢမ်းမၢၵ်ႇမိူဝ်ဝႃႈ “ၽႂ်လၵ်ႉၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇဝႃးၼင်ႇၵဝ်ႇသႄႈ” ၼႆလႂ်၊ “ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵဝ်ဝႃႈ၊ ၵဝ်ငိၼ်းပိူၼ်ႈဝႃႈၵူၺ်း” ၼႆလႂ် ၸၵႂႃႇယဝ်ႉ။ လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ငမ်ၵႂၢမ်းပိူၼ်ႈ၊ ဢမ်ႇၼၼ် လွင်ႈဝႃႈ ၵႂၢမ်းၶေႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လၢတ်ႈယူႇတႄႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ လွင်ႈႁ်ႈပိူၼ်ႈ ၶိုၼ်းဢိူဝ်ႈဢဝ်၊ ယိုၼ်ဢဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ပၢတ်ႇၶဝ်ႈႁုပ်ႈငမ်တေႃယဝ်ႉ။

ၽၢႆးႁိူဝ်း၊ ၽၢႆးပႄး ၶိုၼ်ႈၸွမ်းၼမ်ႉၼႆႉ ၽၢႆးၶိုၼ်ႈၸွမ်းၽင်ႇၼမ်ႉလွႆးလွႆးၵွၼ်ႇ ၸင်ႇလႆႈၵတ်းၸႂ် ယဵၼ်ၸႂ်သေ ထိုင်ၵႂႃႇ တီႈယိူင်းဢၢၼ်းလႆးယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႆႉၸႂ် ႁိပ်ႈႁိပ်ႈၼႅတ်ႈၼႅတ်ႈသေ ၽၢႆးၸိုင် တေၸဵဝ်းႁိူဝ်ႉၽႅဝ်ယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပေႃးထေႃၶိုၼ်ႈၸွမ်း ၵၢင်ၼမ်ႉၼႆ ယွၼ်ႉႁႅင်းထွင်းၼမ်ႉ ႁႅင်းသေ ၸွမ်းၽင်ႇမၼ်းလႄႈ ၸင်ႇလႆႈဝႄႈၵၢင်မၼ်းသေ ထေႃၶိုၼ်ႈၸွမ်းၽင်ႇမၼ်းယဝ်ႉ။

လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၵေႃႈ တေႃႈၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ပေႃးဢဝ်လၢႆးဝႆး၊ ၸႂ်ႉၵႂၢမ်းသိုဝ်ႈ၊ ၵႂၢမ်းၶႅဝ်းသေ လၢတ်ႈတေႃႇပိူၼ်ႈၸိုင် ပိူၼ်ႈၸၢင်ႈၸဵပ်းၸႂ် ၼိူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ဢမ်ႇထိုင်တီႈလႆႈလႂ်၊ ၼၢၼ်းထိုင်တီႈယိူင်းမၢႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ဢၼ်လီထိသုတ်းၼၼ်ႉ လူဝ်ႇယိူင်ႈၼင်ႇ ၵူၼ်းၽၢႆးႁိူဝ်း ၶိုၼ်းၸွမ်းၽင်ႇၼမ်ႉလွႆးလွႆးၼၼ်ႉသေ လၢတ်ႈတေႃႇပိူၼ်ႈလွႆးလွႆး၊ ဢဝ်ပိူင်တႅၵ်ႈ၊ ပိူင်တဝ်ႉ၊ ဢဝ်ဢသိူၵ်ႈ ဢပိုၼ်း၊ ဢပုမ်ႇ၊ ၵႂၢမ်းၵပ်းထုၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸိမ်သေ လၢတ်ႈၵႂႃႇၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၸၢင်ႈမႅၼ်ႈၸႂ် ၽူႈထွမ်ႇမၼ်းယဝ်ႉ။

လိူဝ်သေၼၼ်ႉ လူဝ်ႇယိူင်ႈၼင်ႇ ၵူၼ်းၽၢႆးႁိူတ်း ဝႄႈၵၢင်ၼမ်ႉသေ ထေႃၶိုၼ်ႈၸွမ်းၽင်ႇၼၼ်ႉသေ ဢမ်ႇလီတဝ်ႉႁူဝ်ၵႂၢမ်းပိူၼ်ႈ၊ ဢမ်ႇလီထဵင်သိုဝ်ႈ၊ ဢမ်ႇလီဝႃႈပိူၼ်ႈၽိတ်းလႃးလႃး။ လူဝ်ႇလိူၵ်ႈဢဝ် ၶေႃႈၵႂၢမ်း မဵဝ်းဢၼ်မွၵ်ႈပိူၼ်ႈ တေထွမ်ႇလႆႈၼၼ်ႉသေ ဢုပ်ႇလၢတ်ႈၵႂႃႇလွႆးလွႆးယဝ်ႉ။ ပေႃးတဝ်ႉႁူဝ်ၵႂၢမ်းပိူၼ်ႈ၊ ပေႃးထဵင်ပိူၼ်ႈသိုဝ်ႈ၊ ပေႃးၼႄးပိူၼ်ႈၽိတ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၽၢႆးႁိူဝ်း ၶိုၼ်ႈၸွမ်းၵၢင်ၼမ်ႉသေ ဢိင်ၼိူဝ် ပၢင်ဢုပ်ႇၵုၼ်ၼၼ်ႉသေ ၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸၢင်ႈဢဝ် ၼမ်ႉၸႂ် ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉၼၼ် ၼင်ႇႁိုဝ်လႄႈ တေဢမ်ႇပဵၼ်ၼင်ႇၼၼ်ၼၼ်ႉ ပေႃးပိူၼ်ႈ ဢုပ်ႇၵေႃႈ လွင်ႈၸႂ်ႈသေ ဢမ်ႇၸႂ်ႈသေၼၼ်ႉ လူဝ်ႇမေႃယိူၼ်ႉသေ ထွမ်ႇပၼ် ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈလၢတ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ လူဝ်ႇမေႃ ပၼ်ႇႁႃ ၽၢႆႇမၼ်းလွႆးလွႆးသေ ဢုပ်ႇလၢတ်ႈယဝ်ႉ။ လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ဢဝ်ပိူင်တႅၵ်ႈ၊ ပိူင်တဝ်ႉ၊၊ ဢဝ်သိူၵ်ႈ ဢဝ်ပိုၼ်း၊ ဢပုမ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸိမ်သေ လၢတ်ႈဢဝ်လွႆးလွႆးၼႆႉ ယွၼ်ႉမိူၼ်ၼင်ႇ ၽၢႆးႁိူဝ်း၊ ၽၢႆးပႄး ၶိုၼ်ႈၸွမ်းၽင်ႇၼမ်ႉ လွႆးလွႆးၼၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ လၢႆးလၢတ်ႈထေႃႁိူဝ်း ၶိုၼ်ႈၸွမ်းၽင်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။

လွင်ႈဢိတ်ႇမၼ်းၼႆႉ ပေႃးဢိတ်ႇငႃးၼႆ ယွၼ်ႉမၼ်း မဵတ်ႉလဵၵ်ႉလႄႈ ယၢပ်ႇလိူဝ်သေ ဢိတ်ႇထူဝ်ႇလိၼ် ၸၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ပေႃးဢိတ်ႇငႃး ႁဵတ်းၼမ်ႉမၼ်းၼႆ လႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်း ႁၢမ်ႉႁိုင် ပၼ်ႇယဝ်ႉ ပၼ်ႇထႅင်ႈတိၵ်းတိၵ်းသေ ဢိတ်ႇၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၸၢင်ႈပဵၼ် ၼမ်ႉမၼ်းယဝ်ႉ။ လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၵေႃႈ မိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ်လႄႈ တေမိူၼ်ၼင်ႇ ၵၢင်ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈဝႆႉၸႂ်ယႂ်ႇယႂ်ႇယၢဝ်းယၢဝ်းသေ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈလၢတ်ႈၶႂ်ႈဝႃႈၼၼ်ႉ လူဝ်ႇၵႆႉၵႆႉ တူၵ်ႇပၼ် ႁဵတ်းၼင်ႇ ဢိတ်ႇမၼ်းငႃး၊ လၢႆးဢၼ်ပၼ်ႇယဝ်ႉ ပၼ်ႇထႅင်ႈတိၵ်းတိၵ်းၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၸၢင်ႈလႆႈယဝ်ႉ။

ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၶုၼ်ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၶႂ်ႈႁဵတ်းၵျွင်းလူႇ ၼႆလႄႈ မၼ်းၸင်ႇလၢတ်ႈၼႄ တပႄးမၼ်းဝႃး “သဝ်မၼ်းတႄႉ ဢဝ်မႆႉတိုင်းႁဵတ်းၵေႃႈ လီယူႇယူဝ်ႉ” ၼႆ၊ ယၢမ်းၼၼ်ႉ ၽွင်းမိူင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸင်ႇဝႃႈ “ၼင်ႇၸဝ်ႈႁဝ်းဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ လီယူႇၶႃႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မႆႉသၵ်းၵေႃႈ လီၶႃႈဢေႃႈ” ၼႆ၊ ၶုၼ်ၸင်ႇၶိုၼ်းဝႃႈ “ဢဝ်မႆႉၸူင်ၵေႃႈ ၶႅမ်ႉယူႇ ၼင်ႇၵဝ်ႇလူး” ၼႆလႄႈ တပႄးမၼ်း ၸင်ႇၶိုၼ်းဝႃႈ “မႆႉၸူင်ၵေႃႈ လီယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မႆႉသၵ်း သမ်ႉၶႅၼ်းလီဢေႃႈ” ၼႆၸၵႂႃႇ လွင်ႈဝႃႈ မႆႉသၵ်းလီၼၼ်ႉ ဢဝ်လၢတ်ႈယဝ်ႉ လၢတ်ႈထႅင်ႈတိၵ်းတိၵ်းလႄႈ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းမႃး ၸင်ႇပဵၼ် ဢဝ်မႆႉသၵ်း ႁဵတ်းၵႂႃႇတႄႉၼင်ႇဝႃႈယဝ်ႉ။

ၶုၼ်ၵေႃႉၼၼ်ႉ လွင်ႈၼမ်ႉၸႂ်ႉ မႆႉမဵဝ်းလႂ် မီးၸိူင်ႉႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇႁူႉ၊ လွင်ႈဝႃႈ မႆႉတိုင်းၼႆႉ ပူၵ်ႇၸၢင်ႈၽၵ်ႉ၊ ဢမ်ႇပေႃးၵႅၼ်ႇလီ၊ မႆႉၸူင်သမ်ႉ ၵၢႆး၊ ၼိူဝ်ႉမၼ်း သူၼ်လႄႈ ယိပ်းယၢပ်ႇ၊ မွတ်ႈၸၢင်ႈ ၽၵ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇႁူႉ။ မၼ်းၵူၺ်း တွင်းၸိုဝ်ႈတူၼ်ႈမႆႉ တၢၼ်ႇယႃႇသေ ဝႃႈၵႂႃႇၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉ။

ၵႂၢမ်းၼင်ႇၼၼ် တေဝႃႈ ၽိတ်းၵေႃႈ မၼ်းသမ်ႉပဵၼ်ၶုၼ်လႄႈ ၸင်ႇလႆႈဢဝ် ၼူၵ်ႇတိုၵ်း၊ ႁဵတ်းၼင်ႇ လၢႆးဢိတ်ႇမၼ်းငႃးသေ ဢုပ်ႇၵုမ်ၵႂႃႇ ႁႂ်ႈပေႃး မိူၼ်ၼင်ႇၵၢင်ၸႂ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လၢႆးလၢတ်ႈ ဢၼ်ဢဝ်ၼူၵ်ႇတိုၵ်းသေ ဝႃႈယဝ်ႉဝႃႈထႅင်ႈ ၼင်ႇၼႆၼႆႉ ယွၼ်ႉမိူၼ်ၼင်ႇ ဢိတ်ႇမၼ်းငႃး ပၼ်ႇယဝ်ႉ ပၼ်ႇထႅင်ႈ တိၵ်းတိၵ်ႈၼၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ လၢႆးလၢတ်ႈ ႁဵတ်းၼင်ႇ ဢိတ်ႇမၼ်းငႃး ၼႆယဝ်ႉ။

ပေႃးတေႁုင်ၶဝ်ႈၼႆ ၼင်ႇႁိုဝ် တေသၢင်ႇထုၵ်ႇ ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၼၼ်ႉ ၸူဝ်ႈပႆႇသုၵ်ႈ ၶဝ်ႈသၢၼ်ၼၼ်ႉ လူဝ်ႇတူၺ်း မေႃႈမၼ်း ဢွၼ်တၢင်းၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်တႄႉ သင်ဝႃႈ မေႃႈလဵၵ်ႉသေ ၶဝ်ႈ တႃႇႁုင်မၼ်း သမ်ႉမီးဢႄႇၵေႃႈ ဢမ်ႇလီ၊ ၶဝ်ႈၵတ်း ၵိုတ်းၼမ်ယူႇလႄႈ ႁုင်ၼမ်ၵေႃႈ ၶဝ်ႈတေလိူဝ် ၼႆၸၵွႃႇ တၢင်းၽိတ်း ယွၼ်ႉဢမ်ႇတူၺ်းမေႃႈ ဢွၼ်တၢင်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈတေၽိတ်းမႅၼ်ႈယူႇ သေမဵဝ်းမဵဝ်းယဝ်ႉ။

လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၵေႃႈ မိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ လူဝ်ႇတူၺ်း တၢင်းလိုၵ်ႉတၢင်းတိုၼ်ႈ ၵူၼ်းထွမ်ႇမၼ်းသေ လၢတ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်တႄႉ သင်ၵူၼ်းထွမ်ႇမၼ်း ထၢၼ်ႈတႅမ်ႇသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သမ်ႉလၢတ်ႈ ၵႂၢမ်းထၢၼ်ႈသုင်ၵေႃႈ တေလိူဝ်ပႅတ်ႈလၢႆလၢႆၵူၺ်း။ သင်ဝႃႈ ၵူၼ်းထွမ်ႇမၼ်း ထၢၼ်ႈသုင်သေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သမ်ႉလၢတ်ႈ ၵႂၢမ်းထၢၼ်ႈတႅမ်ႇၼႆၵေႃႈ တေဢဝ်သေႇလေႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူႉၵူၺ်း။ လွင်ႈၼႆႉ ၵႂၢမ်းၵပ်းထုၵ်ႇ ဝႃႈ “ၵႂၢမ်းသၢင်းၽေႃးဢမ်ႇထုၵ်ႇႁူ ၵူၼ်းတေႃးတုၵ်ႉ၊ ၵႂၢမ်းတေႃးတုၵ်ႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇႁူ ၵူၼ်းသၢင်းၽေႃး” ၼႆယဝ်ႉ။ ၵႂၢမ်းထၢၼ်ႈသုင် ဢမ်ႇထုၵ်ႇ တႃႇၵူၼ်းထၢၼ်ႈတႅမ်ႇ၊ ၵႂၢမ်းထၢၼ်ႈတႅမ်ႇ ဢမ်ႇထုၵ်ႇ ၵူၼ်းထၢၼ်ႈသုင် ၶႂ်ႈဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢၼ်တူၺ်း တၢင်းလိုၵ်ႉ တၢင်းတိုၼ်ႈ ၵူၼ်းထွမ်ႇမၼ်းသေ လၢတ်ႈ၊ တူၺ်း လွင်ႈပိူၼ်ႈ ၶဝ်ႈၸႂ် ဢမ်ႇၶဝ်ႈၸႂ် ၼိူဝ်ၵႂၢမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ လၢတ်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉမိူၼ်ၼင်ႇ လၢႆးတေႁုင်ၶဝ်ႈလႄႈ တူၺ်းမေႃႈ ဢွၼ်တၢင်းၼၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ လၢႆးလၢတ်ႈ တူၺ်းမေႃႈႁႃး သႂ်ႇၶဝ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။

လွင်ႈၼိုင်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ လၢႆးလၢတ်ႈလႄႈ တူၺ်းထၢၼ်ႈၵူၼ်းထွမ်ႇမၼ်းသေ လၢတ်ႈၼၼ်ႉ လၢႆးထွမ်ႇၵေႃႈ သမ်ႉလူဝ်ႇတူၺ်း ထၢၼ်ႈၵူၼ်းလၢတ်ႈမၼ်းသေ ထွမ်ႇယဝ်ႉ။ ပေႃးယုမ်ႇမႅၼ်ႈ ၵႂၢမ်းၵူၼ်း ဢမ်ႇႁူဝ်ဢမ်ႇႁၢင် လၢတ်ႈၼႆ ယွၼ်ႉ ၸၢင်ႈပၼ် တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တေႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈႁႆႈၼႆႉ ပေႃးၶဝ် တီႇႁႆႈၼႆ ႁူဝ်ပိုင်းသုတ်း လႆႈတီႇပႅတ်ႈ ယိူဝ်ႈယႃႈမၼ်းယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၸင်ႇၵွႆႈ ထႅပ်းပႅတ်ႈ တူၼ်ႈမႆႉဢွၼ် ၊ တူၼ်ႈမႆႉႁၢတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉသမ်ႉ ၸင်ႇၵွႆႈၶိုၼ်း လၢၼ်းပႅတ်ႈ တူၼ်ႈမႆႉယႂ်ႇမႆႉလူင် ဢၼ်ၸၢင်ႈငိုပ်း ႁႆႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ႁဵတ်း သၢၼ်ၶတ်းၼၼ်ႉသေ လၢၼ်းမႆႉယႂ်ႇ မႆႉလူင်ယဝ်ႉ ၸင်ႇပွမ်ႈမႆႉဢွၼ်ႇ မႆႉႁၢတ်ႈ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၸင်ႇၵွႆႈ တီႇယိူဝ်ႈယႃႈ ၼႆတႄႉ တေထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။

တၢင်းယၢပ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ မိူၼ်ၼင်ႇတူၼ်ႈယႂ်ႇ တေလူင်းတဵင် တူၼ်ႈဢွၼ်ႇ၊ တူၼ်ႈႁၢတ်ႈလႄႈ ယိူဝ်ႈယႃႈသေ ဢမ်ႇၸၢင်ႈတီႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈ တေတီႇၵေႃႈ တေလႆႈ လၢၵ်ႈၵိင်ႇမႆႉ ဢၼ်လၢၼ်းတူၵ်း၊ ဢၼ်ၽၼ်းလူမ်ႉယဝ်ႉ ၸူဝ်းၼၼ်ႉ ပႅတ်ႈသေ ၸင်ႇၵွႆႈ ၸၢင်ႈတီႇယဝ်ႉ။ ၵၢၼ် ဢၼ်လႆႈ လၢၵ်ႈပႅတ်ႈ ၵိင်ႇမႆႉ၊ တူၼ်ႈမႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်လိူဝ်ပႅတ်ႈ မဵဝ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ “တေထူပ်း လွင်ႈယၢပ်ႇ တင်းၼမ်” ၼႆယဝ်ႉ။

လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢၼ်လၢတ်ႈ ႁူဝ်ယွႆႈမၼ်း၊ သပ်းလႅင်းၼႄ တီႈပွင်ႇမၼ်း တင်းၼမ် တင်းလၢႆယဝ်ႉသေ ၸင်ႇၵွႆႈဢဝ် ၶေႃႈဢၼ်ၼၵ်းၼၵ်း၊ ၶေၢးဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶိုၵ်ႉ၊ ယမ်ယမ်မၼ်း လၢတ်ႈၵမ်းပႃႈလင်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉမိူၼ်ၼင်ႇ လၢႆးၸဝ်ႈႁႆႈ တီႇႁႆႈလႄႈ ၸင်ႇႁွင်ႉဝႃႈ “လၢႆးလၢတ်ႈ ၸဝ်ႈႁႆႈတီႇတူၼ်ႈတေႃ” ၼႆယဝ်ႉ။

ပေႃးၸၢင်ႉ လမ်းႁဵတ်းၶဵၼ် တေႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆ လူဝ်ႇမေႃဝႄႈၵွၼ်ႇ ၸင်ႇလွတ်ႈ တၢင်းတၢႆလႆႈယဝ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇမေႃဝႄႈတႄႉ ၸၢင်ႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ ၵွပ်ႈမၼ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၵေႃႈ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ၵႂၢမ်းပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈမိူၼ်ၼင်ႇ ၸၢင်ႉႁၢႆႉသေ တဵၵ်းတဵင် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ၽွင်းၼင်ႇၼၼ် ပေႃးဢမ်ႇမေႃၵႄႈၵေႃႈ ၸၢင်ႈတူၵ်းသုမ်းပိူၼ်ႈလႂ်၊ ၸၢင်ႈသဵင်ႈသၢႆၸႂ် ၵွပ်ႈလႂ်ၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈ မေႃဝႄႈၵေႃႈ ၸၢင်ႈပူၼ်ႉလႆႈ လွင်ႈယၢပ်ႇတၢင်းလူင်၊ ၸၢင်ႈပႄႉပိူၼ်ႈသေ လႆႈလွင်ႈသိူဝ်းသႃႇ ၵတ်းယဵၼ်ယဝ်ႉ။ လၢႆးဢၼ်ငိူင်ႉဝႄႈ ၵႂၢမ်းပိူၼ်ႈ ဢၼ်တေပဵၼ်ၶဵၼ် တေႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁႂ်ႈပေႃးလွတ်ႈလႆႈၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ “လၢႆးလၢတ်ႈ ဝႄႈၽေးၸၢင်ႉႁၢႆႉ”ၼႆယဝ်ႉ။

ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၵႅမ်မိူင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ႁဵတ်းၵျွင်းလူႇ၊ သမ်ႉဢဝ်ၶမ်း တဵၵ်းသဝ်မၼ်း တႄႇဢဝ် ႁူၼ်းမၼ်းလူင်း တေႃႇလိၼ်လႄႈ ၽွင်းမိူင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ သမ်ႉဝႃႈ “ပဵၼ်ၵၢၼ်ယိူင်ႈၶုၼ်မိူင်း” ၼႆသေ ပွတ်ႈပႅတ်ႈ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼၼ်ႉသေ ၵႅမ်မိူင်း ဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်သေ တွင်ႈထၢမ်လႄႈ ၽွင်းမိူင်း ဢမ်ႇလၢတ်ႈသိုဝ်ႈသေ ဝႄႈလၢတ်ႈၵႂႃႇဝႃႈ “ဝၼ်းလိုၼ်းမိူဝ်းၼႃႈ ၸဝ်ႈႁဝ်း တေပဵၼ်ၶုၼ်မိူင်းယူႇ၊ ၽွင်းပႆႇပဵၼ်ၶုၼ်မိူင်းမိူင်းသေ ၼႅတ်ႈႁဵတ်းပႅတ်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်ၶုၼ်မႃးၵေႃႈ သမ်ႉတေႁဵတ်းယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇၵူၺ်းလႄႈ မၼ်းတေမိူၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇ၊ ဢမ်ႇမီး လွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆးသင်၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ လွင်ႈဢဝ်ၶမ်း တဵၵ်းသဝ်တေႃႇပေႃးထိုင် လိၼ်ၼၼ်ႉ လီဝႆႉႁဵတ်း တႃႇမိူဝ်ႈၸဝ်ႈႁဝ်း ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၶုၼ်မိူင်းမႃးဢေႃး” ၼႆလႄႈ ၸင်ႇပဵၼ် ဢၼ်လွတ်ႈတၢမ်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။

လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ဝႄႈတၢင်းၽိတ်း ဢၼ်တေထိုင်တူဝ် ၼင်ႇၼႆၼႆႉ ႁွင်ႉဝႃႈ လၢႆးလၢတ်ႈ မေႃဝႄႈၽေးၸၢင်ႉႁၢႆႉ ၼႆယဝ်ႉ။

လၢႆးၵႆႇတေႃႇၵၼ်ၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ တေလေႃႈၽၢပ်ႇသႂ်ႇၼႆ ႁူၼ်လင်ၶိုၼ်း ဢိတ်းဢီႈသေၵွၼ်ႇ ၸင်ႇလေႃႈၽၢပ်ႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်ႁူၼ်လင်ၶိုၼ်း ဢိတ်းဢီႈၼၼ်ႉ ပွင်ႇဝႃႈ ပိုတ်ႇပၼ်တၢင်းပိူၼ်ႈ ႁႂ်ႈပိူၼ်ႈ ၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းလွၵ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၵေႃႈ မိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးတၢၼ်ႇၸွမ်း တၢင်းလူဝ်ႇပိူၼ်ႈၵေႃႈ ၸွမ်းပၼ်ဢိတ်းဢီႈသေ မိူဝ်ႈလႂ် ထိုင်လွၵ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တၢၼ်ႇၵိၼ်ပိူၼ်ႈလႆႈၵွၼ်ႇ ၸင်ႇလူဝ်ႇယူႇ ၽၢႆႇသႃႇသေ ဝႃႈသႂ်ႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်ယွမ်းသေ ၸွမ်း တၢင်းလူဝ်ႇပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ သွၼ်ႇဝႃႈ မိူၼ်ၵႆႇႁူၼ်လင်ယဝ်ႉ။ လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်း မဵဝ်းၼႆႉ လႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ဝႃႈ “ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝႃႈၼၼ်ႉ ၸႂ်ႈယူႇ၊ ထုၵ်ႇယူႇ၊ မႅၼ်ႈယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ” ဢၼ်ဝႃႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ဢုပ်ႇလၢတ်ႈယဝ်ႉ။ လၢႆးၼင်ႇၼႆၼႆႉ ယွၼ်ႉမိူၼ်ၼင်ႇ ၵႆႇတူဝ် ဢၼ်ႁူၼ်လင်သေ ၶိုၼ်းလေႃႈၽၢပ်ႇသႂ်ႇပိူၼ်ႈ ၼၼ်ႉလႄႈ ႁွင်ႉဝႃႈ “လၢႆးလၢတ်ႈ ၶၢႆႉတူဝ် ႁူၼ်ၵႆႇတေႃႇ” ၼႆယဝ်ႉ။

ၵွၵ်းထွင်ၼမ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ ဢဝ်မင်းယူပ်ႈၶဝ်ႈ ၼႂ်းၼမ်ႉၵႂႃႇယဝ်ႉ ၵႃႈပႅင်ႈ ၶဝ်ႈလႆႈၼၼ်ႉ ၼမ်ႉတေလၼ်ၶဝ်ႈ မႃးမီးဝႆႉယူႇ ၼႂ်းမၼ်းသေ ပေႃးထိုင် တီႈလူဝ်ႇယုၵ်ႉဢွၵ်ႇၶိုၼ်းသမ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ၼမ်ႉ ဢၼ်မီးဝႆႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇဢွၵ်ႇလႆႈၼၼ်ႉ လႆႈဢဝ် ႁူဝ်မႄႈမိုဝ်း တူမ်းႁူးဢွၼ်ႇမၼ်းပႅတ်ႈသေ ယုၵ်ႉၶိုၼ်ႈယဝ်ႉ။

ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵွၵ်းထွင်ၼမ်ႉ ဢမ်ႇပၼ်ၼမ်ႉ ထင်ႇဢွၵ်ႇတၢင်းလႂ်ၼၼ်ႉ လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ပိၵ်ႉတၢင်းပိူၼ်ႈ တေဝႄႈဢွၵ်ႇ ၼႂ်းၶွၵ်ႇပိူင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ လၢတ်ႈၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ “လၢႆးလၢတ်ႈ ထွင်ၼမ်ႉ လေႃႇတူမ်းႁူး” ၼႆယဝ်ႉ။

ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၵူၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ႁုင်ၽၵ်းသေ မၼ်းဝမ်ႉ ဢၢမ်းၽၵ်းမၼ်းဝၢၼ်။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မၼ်းသမ်ႉဝႃႈ “ၽၵ်းဝၢၼ်တၢၼ်ႇၼၢႆႉလႄႈ ဝႃႈဢမ်ႇဝၢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းလိူတ်ႈလူမ်းလူႉၵူၺ်းယဝ်ႉ” ၼႆ။ သင်သေၵေႃႉၵေႃႉ ထဵင်ဝႃႈ “ဢမ်ႇဝၢၼ်” ၼႆ ၵူၼ်းဢၼ်ထဵင်ၼၼ်ႉ တေလႆႈၶၢမ်ႇ တၢင်းပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ “ပဵၼ်ၵူၼ်းလိူတ်ႈလူမ်းလူႉ” ၼႆလႄႈ ၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႃႈသင်ၸွမ်းယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၵေႃႈ ဢွၼ်ႇၸၢႆးသီႇၵေႃႉလႄႈ ထဝ်ႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ တေႃႇယုမ်ႇၵၼ် “ၽႂ်ဝႃႈ ဢမ်ႇယုမ်ႇ တေလႆႈၶၢမ်ႇႁဵတ်းၶႃႈ” တူၵ်းလူင်းၵၼ် ၼင်ႇၼႆ။ ဢွၼ်ႇၸၢႆး ၵေႃႉထိၼိုင်ႈဝႃႈ “မိူဝ်ႈၵဝ် တိုၵ်ႉမီးၼႂ်းတွင်ႉမႄႈ လႆႈႁူႉဝႃႈ “မႄႈၶႂ်ႈၵိၼ်သူမ်ႈ” ၼႆလႄႈ ၵဝ်လႆႈဢွၵ်ႇၼႂ်းတွင်ႉသေ ႁႃသူမ်ႈမႃးလဵင်ႈ မႄႈၵဝ်ဢိူဝ်ႈ၊ ၸွင်ႇသူယုမ်ႇ” ၼႆလႄႈ ၶဝ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ “ယုမ်ႇဢိူဝ်ႈ” ၼႆမူတ်းယဝ်ႉ။ ၵေႃႉထူၼ်ႈသွင် သမ်ႉသိုပ်ႇဝႃႈ “ၵဝ်ၶႂ်ႈၵိၼ် မၢၵ်ႇၵႅင်းလႄႈ ၵဝ်ဢဝ်ႁူဝ်မႄႈတိၼ် ဝိုတ်ႉၶိုၼ်ႈ ၼိူဝ်တူၼ်ႈမၢၵ်ႇၵႅင်းၵႂႃႇ၊ ၽိူဝ်ႇပိတ်းမၢၵ်ႇၵႅင်း လႆႈတင်းၼမ်ယဝ်ႉ သမ်ႉဢမ်ႇလူင်းလႆႈလႄႈ ၶိုၼ်းမိူဝ်းဢဝ် ၶူဝ်လႆ တီႈႁိူၼ်း မႃးၵၢႆႇသေ လူင်းဢိူဝ်ႈ ၸွင်ႇသူယုမ်ႇ” ၼႆလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ “ယုမ်ႇဢိူဝ်ႈ” ၼႆ။ ၵေႃႉထူၼ်ႈသၢမ် ၸင်ႇသမ်ႉဝႃႈ “ၵဝ်ၶႂ်ႈၵိၼ် ပႃလႄႈ လမ်ႁႃပႃသေ ၸီႇၵိၼ်ပႅတ်ႈ ၼႂ်းၼမ်ႉၼၼ်ႉဢိူဝ်ႈ ၸွင်ႇသူယုမ်ႇ” ၼႆလႄႈ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ “ယုမ်ႇဢိူဝ်ႈ” ၼႆယဝ်ႉ။ ၵေႃႉထူၼ်ႈသီႇ ၸင်ႇသမ်ႉ သိုပ်ႇဝႃႈ “ႁိူၼ်းႁဝ်း သုင်ၼႃႇ၊ လုၵ်ႈလဵင်ႉတီႈႁိူၼ်း လဵင်ႉလုၵ်ႈလႄႈ သမ်ႉဢဝ်ယၢတ်ႇတူၵ်း ႁူးလွင်ႈၵႂႃႇ၊ ႁူဝ်မၼ်း ပေႃးႁွၵ်ႇၶၢဝ်ႇလၢဝ်ႇ ၸင်ႇတူၵ်းထိုင်လိၼ်ဢိူဝ်ႈ၊ ၸွင်ႇသူယုမ်ႇ” ၼႆလႄႈ ၵူၼ်းဢၼ်ၵိုတ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ “ယုမ်ႇဢိူဝ်ႈ” ၼႆယဝ်ႉ။

ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း ၵူၼ်းထဝ်ႈ ၸင်ႇဝႃႈ “ၵဝ် ၽုၵ်ႇ ၵုၺ်တူၼ်ႈၼိုင်ႈ၊ တူၼ်ႈၵုၺ်ၼၼ်ႉ မၢၵ်ႇသီႇလုၵ်ႈ၊ ၼႂ်းမၢၵ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉမီးမႃး လုၵ်ႈဢွၼ်ႇသီႇၵေႃႉသေ ၵဝ်ဢဝ်ႁဵတ်း ၶႃႈၸႂ်ႉ၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉပၢႆႈပႅတ်ႈလႄႈ လႄႇၸွမ်းႁႃ၊ ၸင်ႇႁႃႁၼ်ၶိုၼ်း မိူဝ်ႈလဵဝ်၊ သူသီႇၵေႃႉၼႆႉ ပဵၼ်ၶႃႈၵဝ်ဢိူဝ်ႈ၊ ၸွင်ႇသူယုမ်ႇ” ၼႆလႄႈ ပေႃႈတေဝႃႈ “ယုမ်ႇဢိူဝ်ႈ” ၼႆၵေႃႈ သမ်ႉပေႃးပဵၼ်ၶႃႈ ၵူၼ်းထဝ်ႈယူႇ ၵမ်းလဵဝ်၊ တေဝႃႈ “ဢမ်ႇယုမ်ႇ” ၼႆၵေႃႈ ယွၼ်ႉဝႃႈ တေႃႇယုမ်ႇၵၼ် ၼႆလႄႈ သမ်ႉတေလႆႈႁဵတ်းၶႃႈ ၵူၼ်းထဝ်ႈယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ဢိုတ်းႁူဝ် ဢိုတ်းႁၢင်ဝႆႉ ဢမ်ႇပၼ်ပိူၼ်ႈ ဢွၵ်ႇတၢင်းၼွၵ်ႈသေ ၵႅတ်ႇၶဝ်ႈၶွၵ်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆၼႆႉ ယွၼ်ႉမိူၼ်ၼင်ႇ လၢႆးထွင်ၼမ်ႉလႄႈ ၸင်ႇႁွင်ႉဝႃႈ “လၢႆးလၢတ်ႈ ထွင်ၼမ်ႉလေႃႇတူမ်းႁူး” ၼႆယဝ်ႉ။

ၵႂၢမ်းဢၼ်ပိူၼ်ႈဝႃႈ “ၸႂ်ႈဢိူဝ်ႈ” ၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇၵမ်ႉထႅမ်၊ “ဢမ်ႇၸႂ်ႈ” ၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇတွပ်ႇထဵင်သေ တွပ်ႇၵႂႃႇ ဢမ်ႇၶွပ်ႇဢမ်ႇၵၢင် မဵဝ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၶူၵ်ႉမွင်း ဢၼ်ယုၵ်ႉၶိုၼ်ႈဝႆႉ ၼိုင်ႈၶိုင်ႈ ဢၼ်တေၶိုၼ်ႈ တၢင်းၼိူဝ်ထႅင်ႈႁႃႉ ၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႃႈ၊ တေပွႆႇလူင်း တၢင်းတႂ်ႈႁႃႉ ၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႃႈ မဵဝ်းၼၼ်ႉလႄႈ ႁွင်ႉဝႃႈ “ၵူၼ်းၶူၵ်ႉမွင်း” ၼႆယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၵူၼ်းတႃၶုၼ်ၶဝ် လမ်းတိ ၵူၼ်းႁၢႆႉ၊ ၵူၼ်းႁၢႆႉသမ်ႉ လႅၼ်ႈပၢႆႈတဵတ်ႇ ၼႂ်းၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈသေ လၢတ်ႈဝႃႈ “မၼ်းပဵၼ် လၢၼ်မုၼ်ၸဝ်ႈ၊ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၵူၼ်းႁၢႆႉ” ၼႆ။ ၵူၼ်းတႃၶုၼ်ၶဝ် ၸင်ႇလဝ်ႈထၢမ် မုၼ်ၸဝ်ႈ “ၸွင်ႇမၼ်းၸႂ်ႈ လၢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းတႄႉ” ၼႆ မုၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ပေႃးမၼ်းဝႃႈ “ဢမ်ႇၸႂ်ႈ” ၼႆ ၵူၼ်းၵေႃႉၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၺႃးတၢမ်ႇၵႂႃႇ၊ ပေႃးမၼ်းဝႃႈ “ၸႂ်ႈဢိူဝ်ႈ” ၼႆ သမ်ႉတေ ၽိတ်းသိၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႄႈ မၼ်းၸဝ်ႈ ၸင်ႇဝႃႈ “မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ လၢၼ်ၵဝ်ၼႆ ၽႂ်ဝႃႈ” ၼႆယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းတႃၶုၼ်ၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁတ်းသိုပ်ႇထၢမ်သင်ထႅင်ႈသေ ပၢႆႈမိူဝ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ တီႈတႄႉမၼ်း သင်သေၵေႃႉၵေႃႉဝႃႈ “မၼ်းၼႆႉဝႃႈ ‘ဢမ်ုၸႂ်ႈလၢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်း’”ၼႆၸိုင် မုၼ်ၸဝ်ႈသမ်ႉတေၶိုၼ်းဝႃႈ “သူႁူႉယူႇ၊ ႁဵတ်းသင် သူထၢမ်ၵဝ်လႃႇ” ၼႆသေ လွတ်ႈတၢင်းၽိတ်းယဝ်ႉ။ လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢမ်ႇထိုင်ၽၢႆႇ ထိုင်ပႃႈလီလီ ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆၼႆႉ ႁွင်ႉဝႃႈ “လၢႆးလၢတ်ႈ ယဵပ်ႇၸူး ပၢႆႁၢင်ၶူၵ်ႉ” ၼႆလႂ်၊ “ၵႂၢမ်းၶုၵ်ႉမွင်း” ၼႆလႂ်ယဝ်ႉ။

လၢႆးလၢတ်ႈၵႂၢမ်း သိပ်းပိူင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉမၼ်းပဵၼ် ယူင်ႉပိူင်လူင် လွင်ႈလၢတ်ႈၸႃ၊ ပေႃးလၢတ်ႈၸႃၼႆ မၼ်းတိုၼ်းၶဝ်ႈပႃးၵႂႃႇ ၼႂ်းပိူင်ၸိူဝ်းၼႆႉ သေပိူင်ပိူင်လႄႈ ၸင်ႇႁွင်ႉဝႃႈ “ၵႂၢမ်းလူင် သိပ်းၶေႃႈ” ၼႆယဝ်ႉ။

•ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (9) ၊ ၵႂၢမ်းလူင် သိပ်းၶေႃႈ၊ ၸဝ်ႈၼၼ်ႇတဝမ်ႇသ၊ ၼႃႈလိၵ်ႈ 15-21၊ ပီ 2001။