ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၼမ် ပဵၼ်ယႂ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇမိူင်းမျႅၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။ တၢင်းၵႂၢင်ႈမၼ်းမီး ႑႓,႕႖႗ လၵ်းပၼ်ႇမူၼ်းယဝ်ႉ။ ႁူဝ်ၼမ်ၵူၼ်းတႄႉ မီးဝႆႉ ႖.႕ လၢၼ်ႉသေ ၼိုင်ႈလၵ်းပၼ်ႇမူၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် ႔႖႖ ၵေႃႉၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၶိူဝ်း မၢၼ်ႈ လႄႈ ယၢင်းၶဝ် ယူႇပဵၼ်ယႂ်ႇသေ တီႈၽၢႆတူၵ်း ၸိူဝ်းသၢပ်ႇလႅၼ်ၼမ်ႉၼၼ်ႉ မီးၵူၼ်းၶိူဝ်းရၶႅင်ႇၶဝ် ယူႇဢိတ်းဢွတ်း။ ၵမ်ႉပႃႈၼမ်တႄႉပဵၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇသေ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸၢဝ်း ၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ၊ ဢိတ်ႇသလၢမ်ႇ ၵေႃႈယူႇသဝ်းဝႆႉယူႇဢိတ်းဢွတ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ ပဵၼ်ယႂ်ႇတႄႉ ပဵၼ်ၽႃႇသႃႇမၢၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇၼႆႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈမၼ်းမီး ႑႓,႕႖႗ လၵ်းပၼ်ႇမူၼ်းသေ ဢဝ်ၸႄႈဝဵင်း ႒႖ ၸႄႈဝဵင်း ၽွတ်ႈႁႅၼ်းဝႆႉယဝ်ႉ။
ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး | ||
---|---|---|
ၸႄႈတိူင်း | ||
| ||
ဢွင်ႈတီႈ ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇ တီႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ | ||
ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 16°13′05″N 93°28′20″E / 16.2181869°N 93.4722747°E 93°28′20″E / 16.2181869°N 93.4722747°E | ||
မိူင်း | မျၢၼ်ႇမႃႇ | |
ၸႄႈတိူင်း | ဢေႇယႃႇဝတီႇ | |
ၸႄႈလူင် | ဝဵင်းပတဵင်ႇ | |
လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ | ||
• ၸွမ်ၽွင်းလူင် | ဢူးလႃႉမူဝ်းဢွင်ႇ (NLD) | |
• ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ | လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇ | |
• လုမ်းတႅၼ်းၽွင်း သၢင်ႈၾိင်ႈမိူင်း | လုမ်းတႅၼ်းၽွင်း ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇ | |
• လုမ်းတတ်းသိၼ် | လုမ်းတတ်းသိၼ် ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇ | |
ဢေႇရိယႃႇ | ||
• ႁုပ်ႈ | 13,567 လွၵ်းၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ (5,238 လွၵ်းလၵ်း) | |
ႁူဝ်ၼမ်ၵူၼ်း (2014) | ||
• ႁုပ်ႈ | 6,663,000 | |
• တၢင်းသတ်ႉ | 490/km2 (1,300/sq mi) | |
Demographics | ||
• ၵူၼ်းၶိူဝ်း | မၢၼ်ႈ၊ ရၶႅင်ႇ၊ ၵလႃး၊ ယၢင်း | |
• ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် | ပုတ်ႉထ၊ ၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ၊ ဢိတ်ႇသလၢမ်ႇ | |
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ် | MST (UTC+06:30) | |
ဝႅပ်ႉသၢႆႉ | www |
ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၼႃႈလိၼ်ၵုၼ်ပၢၵ်ႇမႄႈၼမ်ႉ မႄႈၼမ်ႉဢေႇယႃႇဝတီႇသေ မၼ်းမီးဝႆႉတီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း မိူင်းမျႅၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။ ၸႄႈမိူင်းလႄႈ ၸႄႈတိူင်း ဢၼ်လႅၼ်လိၼ်ၶၼ်ႈၸပ်းၵၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉ ပေႃးဢဝ်ပၼ်ႇၽၢႆႇၶႂႃဝႃႈ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်းၼၼ်ႉ မီးမိူင်းရၶႅင်ႇ၊ ၽၢႆႇႁွင်ႇလႄႈ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇၼၼ်ႉမီး ၸႄႈတိူင်းပႃႇၵိူဝ်သေ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇမၼ်း မၼ်းဝႆႉ ၸႄႈတိူင်းတႃႈၵုင်ႈယဝ်ႉ။ ၽၢႆႇၸၢၼ်း လႄႈ ၽၢႆႇတၢင်းတူၵ်းမၼ်းၸမ်ႉ မီးဝႆႉ ပၢင်ႇလၢႆႇပိင်းၵလႃးယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉ ၼႂ်းၵႄႈ လတ်ႉတီထုတ်ႉ ႑႕ တီႇၵရီႇ ႔႐ မိတ်ႉၼိတ်ႉ တေႃႇ ႑႘ တီႇၵရီႇ ႓႐ မိတ်ႉၼိတ်ႉ၊ လွင်ႇၵျီႇထုတ်ႉ ႙႔ တီႇၵရီႇ ႑႕ မိတ်ႉၼိတ်ႉ တေႃႇ ႙႖ တီႇၵရီႇ ႑႕ မိတ်ႉၼိတ်ႉ ယဝ်ႉ။ ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇၼႆႉ မၼ်းမီး ၼႃႈလိၼ်ႈၵႂၢင်ႈ ၼႃႈလိၼ်ပဵင်းတင်းၼမ်သေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁွင်ႈ၊ မႄႈၼမ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးပေႃးသၢၼ်ၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ မၼ်းၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ သၢပ်ႇလႅၼ်ၼမ်ႉပွတ်းတႂ်ႈရၶႅင်ႇလႄႈ ၸိၵ်းသၼ်လွႆရၶႅင်ႇ ပွတ်းဢွၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉမၼ်းပဵၼ်ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ၸမ်ပၢင်ႇလၢႆႇလႄႈ ၾိင်ႈၾႃႉတႄႉ ၽူၼ်ၼမ်သေၼႃႈလိၼ်ယမ်းဝႆႉဢေႃႈ။
ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇၼႆႉ ဢဝ်ၸႄႈတွၼ်ႈ 6 တွၼ်ႈၼင်ႇပႃႈတႂ်ႈၼႆႉသေ ၽွတ်ႈႁႅၼ်းဝႆႉယဝ်ႉ။
ဢဝ်ၸႄႈတွၼ်ႈ ႖ ၸႄႈတွၼ်ႈ၊ ၸႄႈဝဵင်း (႒႖) ၸႄႈဝဵင်း လႄႈ ၵိင်ႇၸႄႈဝဵင်း ႗ ဢၼ်သေ ၽွတ်ႈႁဵၼ်းဝႆႉယဝ်ႉ။
မီးဝႆႉ ဝဵင်း (႓႙) ဝဵင်း၊ ပွၵ်ႉ (႒႗႓) ပွၵ်ႉ၊ ဢိူင်ႇ (႑႙႑႙) ဢိူင်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈ (႑႑႙႐႗) ဝၢၼ်ႈယဝ်ႉ။
မႄႈၼမ်ႉၵဵဝ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၸႄႈမိူင်းၶၢင်သေ လႆလူင်းမႃးၼၼ်ႉ လႆလတ်းလူင်းမႃး ၸႄႈမိူင်းၶၢင်၊ ၸႄႈတိူင်းၵႄႈၵႅင်း၊ ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ၊ ၸႄႈတိူင်းမၵူၺ်း၊ ၸႄႈတိူင်းပႃႇၵိူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉသေ လႆႈဢွၵ်ႇပေႃႇပဵင် ၵိင်ႇၽႄ ႁွင်ႈၼမ်ႉ၊ မႄႈၼမ်ႉတင်းၼမ်သေ လႆႈပေႃႇပဵၼ် ထုင်ႉၼိူဝ်ၵုၼ်ႁူဝ်မႄႈၼမ်ႉ ဢေႇယႃႇဝတီႇ မႃးယဝ်ႉသေ လႆႈလႆလူင်းၶဝ်ႈၵႂႃႇတီႈၼႂ်း ပၢင်ႇလၢႆႇၵပ်ႉပလီႇယူႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ သၢႆတၢင်းၼမ်ႉၼႆႉ လႆႈဝႃႈပဵၼ် သၢႆတၢင်းပိူင်လူင် တွၼ်ႈတႃႇ ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇယူႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်သဵၼ်ႈသၢႆတၢင်းလူတ်ႉလဵၼ်း (လူတ်ႉၽႆး)ၼၼ်ႉ ၵူၺ်းမီးသၢႆတၢင်းသဵၼ်ႈလဵဝ် ဢၼ်ပဵၼ် သၢႆတၢင်း ၵျၢၼ်ႇၶိၼ်း၊ ႁိၼ်းတတႃႉ၊ ပတဵင်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ သၢႆတၢင်းပေႃးတေၶႅမ်ႉလႅပ်ႈၼၼ်ႉ လႆႈႁဵတ်းတၢင်းလူတ်ႉၵႃး သျေႃးပျႃႇၶျွင်းတႃႇ ဢၼ်မီးၽၢႆႇတူၵ်းပတဵင်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်လူတ်ႉၵႃး ပတဵင်ႇမူင်ႇယႂႃႇၼၼ်ႉ လႆႈၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်း တွၼ်ႈတႃႇ တေႃႉသူင်ႇၵုၼ်ႇသိၼ်လႄႈ ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ မိူင်းမၢၼ်ႈ ပွတ်းတႂ်းပွတ်းၼိူဝ်ယူႇ။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈပဵၼ် ထုင်ႉၼိူဝ်ၵုၼ်ပၢၵ်ႇမႄႈၼမ်ႉလႄႈ ၶွၼ်ႇလီပဵၼ်ဢၼ်ၶႅမ်ႉသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် လွင်ႈၽုၵ်ႈသွမ်ႈ ၶဝ်ႈ၊ ထူဝ်ႇလိၼ်၊ ပေႃ၊ ယႃႈ၊ မၢၵ်ၽိတ်ႉ၊ ၽၵ်းမီႇ၊ လႄႈ ထူဝ်ႇၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ဢွင်ႇမၢၼ်တႄႉယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ပဵၼ်ပိူင်ယႂ်ႇသေ ပဵၼ်ၸႄႈတိူင်းဢၼ်ၼိုင်ႈ တီႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၼမ်သေပိူၼ်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ၸႄႈတိူင်း ဢၼ်ပေႃ ဢွၵ်ႇၼမ်သေပိူၼ်ႈၵေႃႈ ၸႂ်ႈယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် မၢၵ်ႇဢုၼ်၊ ၵူၺ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢွၵ်ႇတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၸႄႈတိူင်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် လွင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ မၵ်းသၵ်းလႄႈ မႆႉၵႅၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇသေ ဢၼ်ပဵၼ် ပႃႇထိူၼ်ႇ လမု၊ ၵၼၸိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းပဵၼ်ပႃႇထိူၼ်ႇ ၼမ်ႉယိုင်ႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈဢဝ်ႁဵတ်းထၢၼ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးယဝ်ႉ။
ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်လိုဝ်းလင်တီႈ ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇ ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ငၢၼ်းဢွၵ်ႇၼႂ်းၼမ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မီးႁွင်ႈၼမ်ႉ မႄႈၼမ်ႉၼမ်လႄႈ ၵုင်ႈဝႃႇပႃဝႃႇ ဢွၵ်ႇလိူင်ႇတႄႉတႄႉလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵၢၼ်ငၢၼ်း ပႃၼဝ်ႈ၊ ပႃႁႅင်ႈ၊ ၵုင်ႈႁႅင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ႁဵတ်းတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈယူႇယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေ လွင်ႈၺွပ်းပႃၼမ်ႉဝၢၼ်သေဢမ်ႇၵၢၼ်း ႁဵတ်းပႃးၵၢၼ်ၺွပ်းပႃ ပၢင်ႇလၢႆႇၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်ယူႇယဝ်ႉ။ ၵၼ်လဵင်ႉလူ ပဵတ်းဝႃႇၵႆႇဝႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးယဝ်ႉ။ တီႈၸႄႈဝဵင်းလပုတ်ႉတႃႇၼႆႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ငၢၼ်း ပႃၼဝ်ႈ၊ ပႃႁႅင်၊ ၵုင်ႈႁႅင်ႈသေဢမ်ႇၵႃး ႁဵတ်းပႃး ၵၢၼ်ငၢၼ်းၵိူဝ် ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်ယူႇ။
ၵၢၼ်ၽႃႈၽႅၼ်ႇ၊ ၵၢၼ်သၢတ်ႇၽိဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ႁဵတ်းတီႈၼႂ်ႈ ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇယူႇယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ၸွင်ႈပတဵင်ႇ တီႈဝဵင်းပတဵင်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ငၢၼ်းဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ႁႂ်ႈၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် ၶဝ်ႈၸႂ်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၵၢၼ်ငၢၼ်းၼမ်ႉမဵၼ် မျၢၼ်ႇဢွင်ႇ လႄႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၵၢၼ်တမ်းၽႅၼ်လိၼ်ယၢင်ၵျၢၼ်ႇၶိၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢွင်ႇမၢၼ်ဝႆႉယူႇ။ တီႈဝဵင်းပတဵင်ႇၼၼ်ႉ လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉ ၵၢၼ်ငၢၼ်းႁူင်းၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈၶႅပ်းၵႅဝ်ႈယူႇ။ တီႈၼႂ်းၸႄႈတိူင်းၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁူင်းၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈ မီးမွၵ်ႈ ႕႐ ဢၼ်ၼၼ်ႉသေ ဢၼ်ပဵၼ် ႁူင်းၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈၶဝ်ႈ လႄႈ ႁူင်းၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈပၼ်ႁႅင်းၽႆးၽႃႉၼႆႉ ၼမ်သေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
တွၼ်ႈတႃႇ ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇၼႆႉ လႆႈတႄႇပိုတ်ႇ ၶေႃးလဵၵ်ႉ ၵႃႈတီႈဝဵင်းပတဵင်ႇ မိူဝ်ႈပီ 1976 ၼၼ်ႉသေ ထိုင်မႃး ပီ 1978 လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇပိုတ်ႇ ၶေႃးလဵၵ်ႉပိုၼ်ႉတီႈထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ ၵႃႈတီႈဝဵင်းႁိၼ်းတတႃႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
This article uses material from the Wikipedia လိၵ်ႈတႆး article ဢေႇရႃႇဝတီႇ၊ ၸႄႈတိူင်း, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ၸိူဝ်းၶဝ်ႈပႃးဝႆႉၼႆႉ မၼ်းတေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈ ၵႃႈတီႈ မ်ႂ CC BY-SA 4.0 Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki လိၵ်ႈတႆး (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.