Takurdit d-assaɣ ay ssxdamn i snat n tutlayin yttmcabin mliḥ, ttmslayn-tnt wazal n 13 n yimlyunn n ymdann ɣ tama-nni n asya umi qqarn kurdistan.
|
tamnzut d tutlayt takurmanjit (nɣ takurdit n ugafa), ma d tis snat d tutlayt tasuranit (nɣ takurdit n wnẓul), ay ttmslayn wazal n 2.800.000 n ymdabn du lɛiraq akk d 3.000.000 n ymdann ɣ iran. takurmanjit, tin ay ttmslayn waṭas n mddn, ad tt-naf dɣa s waṭas ɣ ¨tturk, anda ay llan 4 n yimlyunn n mddn ay tt-yttmslayn, ɣ ugafa n lɛiraq, ɣ surya tt-ttmslayn 500.000 n mddn, ɣ arminya (100.000 n ymsiwln) akk d ɣ iran (100.000). llan diɣ wid yttmslayn takurdit takurmanjit ɣ jyurjya akk d azrbiǧan, maca ur nẓri ara acḥal, zun d wakkn ay llant diɣ trbbaɛ timcṭaḥ n yikurdiyn ay izdɣn ɣ tmura tibrr'aniyn (azal n 70.000 s ujmmal), ladɣa ɣ lubnan akk d turuft, ɣ yiwunak yddukln (usa) akk d kanada. wid yttmslayn takurdit tasuranit wwḍn ɣr 6 n yimlyunn s ujmmal, ma d wid yttmslayn takurdit takurmanjit wwḍn ɣr wazal n 7 n yimlyunn, xas ma ylla llan kra ay d-yqqarn d akkn wwḍn alammi d 20 n yimlyunn. yuɣ lḥal, maci mrr'a ikurdiyn yllan ass-a d wid ay yssnn ad mmslayn tutlayt-nsn imi tamsrtit (assimilatiun) tssawḍ aṭas sg-sn ad ǧǧn takurdit, yrnu llan ula d imdann yttmslayn tutlayin nniḍn, zun d tguranit nɣ tadimlit (d tutlayin tihndurufiyin ay yttmcabin wagar-asnt, maca mgrradnt ɣf tkurdit), yrnu ḥsbn iman-nsn d ikurdiyn, d aya ay yttaran tikwal lḥsabat wɛrn.
Tutlayt Takurdit | |
---|---|
Zimanê Kurdî — زمانی کوردی — Kurdî — کوردی | |
Imsiwln imlalutn | tutlayt taymmat: 21 000 000 (2007) |
Tawja n tutlayin |
|
Agmmay n tirra | Agmmay alatini, Agmmay aɛrab d Ssirilik |
Ingaln n tutlayt | |
ISO 639-1 | ku |
ISO 639-2 | kur |
ISO 639-3 | kur |
Glottolog | kurd1259 |
Wiki | ku |
90% zɣ yikurdiyn ttidirn ɣ tudrin, ma d wiyaḍ d imksawn itddun zɣ adɣar ɣr wayaḍ. mbɛd ma sɛddan cḥal n yisggʷasn s ddaw n lbaṭl n udabu n iran, ssawḍn yikurdiyn ad sbeddn taskla yuran s tutlayt nnsn ɣ tmurt n iran, yernu si 1984, tenqes mliḥ ccedda ɣf tkurdit ɣ iran imi ay izmrn yikurdiyn ad ɣrn tutlayt nnsn ɣ tmiwa nnsn, ɣ tmurt ad. aṭṭas n tsufaɣ (ḥublicatiuns) ay d-yeffɣn zɣ yimir-n, yernu ikurdiyn n iran sɛan ula d tisgilin n unzway yettmslayn s tutlayt nnsn ɣ iran.
Ɣ 1938 ay tettwagdel tkurdit yernu s kra n win ara tt-yemmeslayen ɣ berr'a yezmer ad ixelles' tafgurt (amende). ɣ tallit-a taberkant ay sɛeddan yikurdiyen, tutlayt-nsen tesr'uḥ aṭas seg wennar-is, aṭas n yikurdiyen ay yuɣalen d isnutlayen (bilingues), yernu ciṭṭaḥ kan maḍi seg-sen ay ilemden ad ɣren u ad arun tutlayt-nsen. ɣ 1961, asmi ay d-tesbedd tturk tamenḍawt (constitution) tamaynut, bdant a d-teffɣent tsufaɣ (publications) tikurdiyin, tikwal s snat n tutlayin, maca aṭas deg-sent ay yettwagedlen akken kan d-ffɣent. yernu si 1967 alammi d taggara n yiseggasen n 1980, adabu aturki ikemmel kan yettzeggid ɣ ccedda ɣef tkurdit yernu yesbedd-d aṭas n yisuḍaf (leqwanin) i yes ara sen-yerr takmamt i yikurdiyen, ur ttmeslayen, ur ttarun tutlayt-nsen. d acu kan, ɣ 1991, yekkes unabaḍ aturki agdal-nni-yines ɣef tkurdit, yernu xas ur d-qqimen ara aṭas n yikurdiyen ay yettmeslayen takurdit ɣ tturk , maca ttwalin d akken tutlayt-nsen d aḥric yesɛan azal meqqren ɣ tnettit-nsen. ma ikurdiyen n arminya, aṭas n leqdicat ay d-uran s tkurdit takurmanjit ɣ tallit tasuvyatit.
Tinglizit | Talalmanit | Takurdit | Taclḥit |
---|---|---|---|
very | sehr | Zor / fre | bahra |
drop | tropfen | drope/dlope | timqqit |
great | groß | gewre | imqquren |
hope | hoffen | hêvî / hîwa | anaruz |
moon | mond | mang/heyv | ayyur |
earth | erde | erd/herd | akal |
evening | abend | êware/êvar | azemz |
honey | honig | hengwîn | tamment |
beautiful | schön | cwan | afalkay |
here | hier | êre | ɣi |
iron | eisen | asin | uzzal |
brother | Bruder | bra | gma |
This article uses material from the Wikipedia Taclḥit article Tutlayt Takurdit, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Mayad illa ddu CC BY-SA 4.0 abla iɣ ittuybdar mas ur t-igi. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Taclḥit (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.