Taksila

Taksila
Svjetska baština – UNESCO
Pakistan (Azija-Pacifik)
Registriran:	1980 (4. zasjedanje)
Vrsta:	kulturni
Mjerilo:	iii, vi
Ugroženost:	no
Referenca:	UNESCO

Taksila (Urdu, pendžapski: ٹیکسلا, sanskrit: तक्षशिला Takṣaśilā, Pali:Takkasilā) je važan arheološki lokalitet u provinciji Punjab u Pakistanu. Datira od drevnoj indijskog perioda i sadrži ruševine gandarskog grada Takshashila (također poznatog kao Takkasila ili Taxila), važnog vedsko/hinduističkog i budističkog središta od 6. vijeka pne. do 5. vijeka n.e..

Godine 1980. Taksilu je UNESCO proglasio lokalitetom Svjetske baštine zajedno s nekoliko lokaliteta.

Taksila je kroz historiju ležala na raskršću tri važne trgovačke rute: kraljevskog puta od Pāṭaliputre; sjeverozapande rute kroz Baktriju, Kāpiśu i Puṣkalāvatī (Peshawar); i rutu od Kašmira do Centralne Azije, via Śrinigara, Mansehre i doline Haripur kroz prijevoj Khunjerab do Puta svile.

Taksila se nalazi 32 km sjeverozapadno od Teritorije glavnog grada Islamabada—i Rawalpindija u Punjabu— blizu Velikog puta debala. Nadmorska visina joj je 549 m.

Vidi takođe: Taksila (satrapija)

 

 

 

 

Prema legendi je Taksha, drevni kralj države Taksha Khanda (Tapškent) osnovao grad of Takshashila. Riječ Takshashila na sanskritu znači "pripada kralju Takshi". Taksha je bio sin Bharate i Mandavi iz indijskog epa Ramayana.

U epu Mahābhārata, nasljednik Kurua Parikṣit je došao na prijestolje u Taksili.

Prema teoriji koju iznosi Damodar Dharmanand Kosambi, "Taksila" je vezana uz "Takṣaka," što znači "tesar" i predstavlja alternativni naziv za klan Nāga.

• cca. 518. pne. – Darije Veliki anektira suvremeni Pakistan, uključujući Taksilu, u perzijsko Ahemenidsko Carstvo.
• 326. pne. – Aleksandar Veliki prihvaća kao svog vazala Āmbhija, kralja Taksile, a kasnije i predaju Pora na rijeci Jhelum.
• cca. 317. pne. – Aleksandrovi generali Eudem i satrap Piton se povlače s Inda.
• 321. pne. - 317. pne. Chandragupta Maurya, osnivač Maurijskog Carstva u istočnoj Indiju, širi svoju vlast na sjevernu i sjeverozapadnu Indiju, uključujući Punjab. Chandragupta Mauryjin savjetnik Kautilya (također poznat kao Chanakya) bio je učitelj u Taksili.
• Za vrijeme Chandraguptinog unuka Ašoke, Taksila postaje veliko budističko učilište.
• 185. pne. – Posljednji maurijski car Bṛhadratha je ubijen od svog generala Puṣyamitre Śunge za vrijeme parade svojih trupa.
• 183. pne. – Demetrije osvaja Gandhāru, Punjab i dolinu Inda. Svoju novu prijestolnicu Sirkap gradi na drugoj strani rijeke, nasuprot Tasklile. Za vrijeme ovog perioda baktrijsko-grčke vladavine (kao Antialkida) su najvjerojatnije vladali iz ovog grada. Za vrijeme grčke vladavine je grad prosperirao, imao vlastitu samoupravu, vlastite cehove i kovao vlastite kovanicea.
• cca. 90. pne. – Indo-skitski poglavica Maues svrgava posljednjeg grčkog vladara Taksile.
• cca. 25. n.e. – Gondofar, osnivač Indo-Partijskog Kraljevstva osvaja Taksilu i pretvara je u svoju prijestolnicu..
• 76 – Datum na natpisu iz Taksile s riječlima 'Veliki kralj, Kralj kraljeva, sin Božji, Kushana' (maharaja rajatiraja devaputra Kushana).
• c. 460–470 – Heftaliti prodiru u Gandhāru i Punjab; u Taksili dolazi do sveopćeg uništavanja budističkih samostana i stupa koje više nikada nisu obnovljene.

Prije nego što je pala pod udarom ovih kraljeva osvajača, Taksila je bila glavnim gradom mnogih dinastija, i središte vedskog i budističkog učenja, kojima su se pridružili i Grci.

Britanski arheolog Sir John Marshall je proveo dvadeset godina istražiovanja u Taksili.

 

Taksila na Wikimedijinoj ostavi

• Taxila - informacije na stranici Wikivoyage
• Guide to food places near taxila^[mrtav link]
• Guide to Historic Taxila by Professor Dr. Ahmad Hasan Dani in 10 chapters
• "Taxila", by Jona Lendering Arhivirano 2004-10-13 na Wayback Machine-u
• Some photos by Umayr Sahlan Masud Arhivirano 2005-04-13 na Wayback Machine-u
• Taxila page Arhivirano 2003-08-02 na Wayback Machine-u from punjab-info Arhivirano 2004-10-23 na Wayback Machine-u
• Travel With Young - Taxila 한글 Arhivirano 2007-03-11 na Wayback Machine-u
• Map of Gandhara archeological sites, from the Huntington Collection, Ohio State University (large file)
• "Taxila Museum and Jaulian Monastery", by Saadullah Bashir Arhivirano 2008-02-21 na Wayback Machine-u
• [1] Arhivirano 2012-01-17 na Wayback Machine-u