campidanesu · logudoresu · nugoresu
10°19′24.46″E / 36.852558°N 10.323461°E
Cartàgine (in latinu Carthago o Karthago; in àrabu: قرطاج, Qarṭāj; in bèrberu: ⴽⴰⵔⵜⴰⵊⴻⵏ, Kartajen; in ebràicu: קרתגו, Kartago), nùmene derivante de su fenìtziu 𐤒𐤀𐤓𐤕𐤇𐤀𐤃𐤀𐤔𐤕
Fundada in su de 9 sèculos a.C. in sas oros de su Golfu de Tunisi odiernu che iscalu cumertziale fenìtziu, Cartàgine fiat crèschida in manera lestra in populatzione e importu fintzas a si fàghere infines indipendente de sa madrepàtria, e lompende a esertzitare influèntzia e controllu notàbile in su Mediterràneu otzidentale e in su mare Tirrenu. Partende dae su de 3 sèculos a.C. si fiat posta in cuntrastu cun Roma, chi ddi perricaiat su cuntrollu in Sitzìlia, su domìniu de sos mares e chi in generale bidiat in sa tzitade pùnica una minetza pro sa sa crèschida de s'egemonia comente fintzas de sa subrabivèntzia sua e totu. Custu cuntrastu fiat acabadu in unu cunflitu armadu, chi aiat bidu sas duas tzitades oponende·si·nche in tres gherras (passadas a s'istòria che gherras pùnicas) cun acontessimentos alternos, su prus famadu de sos cales fiat istadu s'impresa de su generale cartaginesu Annìbale, chi passados sos Alpes aiat acaradu e derrotadu s'esèrtzitu romanu in prus furriadas, annichilende·ddu infines in Cannas e abarrende meres de Itàlia meridionale pro 15 annos, chene però fèrrere su corpu de gràtzia a s'aversàriu. Sos romanos aiant respostu cun sas curreras in Àfrica de Pùbliu Cornèliu Iscipione, chi fiat resissidu infines a adobbare su generale cartaginesu in Zama.
A s'acabu de sa de tres gherras pùnicas Cartàgine fiat istada infines conchistada e iscagiada dae sas legiones de Iscipione Emiliano; casi unu sèculu a pustis, in s'època de Giùliu Tzesare, sos Romanos dd'ant torrada a pesare, e sa tzitade noa aiat sighidu a prosperare fintzas a segus de sa ruta de s'Impèriu romanu de Otzidente, faghende·si parte in antis de su regnu vàndalu e a fatu de s'impèriu bizantinu.
Infines, in su 698 p.C., Cartàgine fiat istada ocupada dae sos Omayyades, chi difatis dda aiant ispopulada lassende a su in logu suo petzi unu presìdiu militare, ponende gai fine a s'istòria sua.
Sas rastas archeològicas suas s'agatant oe in intro de su territòriu de sa moderna Cartàgine, tzitade tunisina posta 16 chilòmetros a nord-estu de sa capitale.
Wiki Commons tenet files chi ligant a: Category:Carthage |
This article uses material from the Wikipedia Sardu article Cartàgine, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Su cuntenutu est a disponimentu suta de sa litzèntzia CC BY-SA 4.0 francu chi non bi siat àteru inditadu. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Sardu (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.