Sunin Suyu

Uralan Sunin suyupiqa Wanka limay nisqatam rimanku, chinchaypitaq Yaru rimaytam. Uma llaqtanqa Wankayu llaqtam.

Sunin suyu Departamento de Junín
Cañón de Shujto, Shawsha pruwinsya, Sunin suyu (Piruw)
Saywitu	Wallqanqa
	Unancha
.
Mama llaqta	Piruw
Tinkurachina siwikuna
Pruwinsyakuna	9
Distritukuna	123
Uma llaqta	Wankayuq
Simikuna	kastilla simi, qhichwa simi (wanka limay, yaru rimay), ashaninka, numatsiqinqa
Runakuna	1 225 474 (inei 2007)
Runa ñit'inakuy	- runa / km²
Hallka k'iti kanchar	44.409 km²
Hanaq kay	- m
Kamasqa wata
Kamachiq runa	Zósimo Cárdenas (2023–2026)
Karu rimay yupay	+64
Pacha suyu	UTC-5
Qhichwa simipi llika tiyanan
Kastilla simipi llika tiyanan	regionjunin.gob.pe
Sunin suyupi pruwinsyakuna

• Amachasqa sallqa suyukuna: Sunin mama llaqta risirwa - Utishi mamallaqta parki - Ashaninka ayllu llaqta risirwa - Chakamarka willkachasqa ñawpa suyu - Puy-Puy amachana sach'a-sach'a - Sumaq Pampa risirwa suyu - Chinchay Yawyu-Quchas risirwa
• Mayukuna: Kunas mayu - Mantaru - Iniy mayu - Tampu mayu - Chanchamayu - Satipu mayu
• Urqukuna: Antachapi (5.700 m) - Jitpa (La Viuda) - Paryaqaqa - Qullqip'ukru - Sullkun (5.650 m) - Tunshu (5.730 m) - Turumuchu (4.600 m) - Waytapallana (5.557 m).
• Quchakuna: Chinchayqucha - Markapumaqucha‎ - Pakaqucha - Quyllurqucha - Tragadero qucha - Waskaqucha - Wichiqucha‎ - Yanaqucha - Ñawinpukyu
• Q'asakuna: Antikuna q'asa (Tíclio) (4.818 m) Yawli pruwinsyapi - Allin Yana (Negro Bueno) (4.630 m) Kunsipsyun pruwinsyapi - Aqupalka (4.600 m) Wankayu pruwinsyapi - Kumpi (La Cumbe) (4.350 m) Yawli pruwinsyapi.

Isqun pruwinsyanmi kan:

Sunin suyupi Ashaninka, Nomatsiguenga, Yanisha runakunam tiyanku.

Qhapaq qillqasqa: Sunin suyupi rimaykuna

/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata

/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)

Pukyu:

 

 

• Tunanmarka (mawk'a llaqta)
• Wariwillka (mawk'a llaqta)
• Inka Kancha (Inca Corral)

• Wawa wasikuna : 712
• Huch'uy yachay wasikuna: 1.941
• Chawpi yachay wasikuna: 460
• Yachay sunturkuna

• Universidad Nacional del Centro del Perú
• Universidad de Los Andes

• Josué Sánchez
• Rodolfo Cerrón Palomino
• Leonor Efigenia Chávez Rojas
• Carlos Baquerizo Castro
• Juan Parra del Riego

• Chakamarka willkachasqa ñawpa suyu

• Saywitu: Sunin suyu

 

 

Punku p'anqa: Piruw

	Sunin suyu
	Uma llaqta: Wankayuq
	Pruwinsyakuna: Chanchamayu • Chupaka • Kunsipsyun • Satipu • Shawsha • Sunin • Tarma • Wankayuq • Yawli
	Amachasqa sallqa suyukuna: Ashaninka ayllu llaqta risirwa • Chakamarka willkachasqa ñawpa suyu • Chinchay Yawyu-Quchas risirwa • Puy-Puy amachana sach'a-sach'a • Sumaq Pampa risirwa suyu • Sunin mamallaqta risirwa • Utishi mamallaqta parki
	Urqukuna: Allquy • Anqasqucha • Antachapi • Antachayri • Antikuna rit'i urqu • Ch'uspi • Chunta • Hatun Anchhi • Qayqu • Jitpa • Kallas • Kashpi • Llaslla • Mishipa Ñawin • Muratayu • Nurma • Pakaku • Panchakutu • Paryaqaqa • Pukaqucha • Puwaqhanka • Putka • Putkaqucha • Puy Puy • Puywan • Qalla Qhata • Qarwachuku • Qullqip'ukru • Quri • Rahuntay • Shira • Sullkun • Suyruqucha • Talwis • T'illu • Tukumach'ay • Tunshu • Turumuchu • Uqhu • Wayllakancha • Wayrakancha • Waytapallana • Yana Uqsha • Yanashinka • Yuraqqucha - Wallakuna: Chawpi Walla • Jitpa walla • Paryaqaqa walla • Waytapallana walla
	Quchakuna: Antaquta Chinchayqucha • Markapumaqucha‎ Markaqucha • Pakaqucha Pumaqucha • Quyllurqucha • Tragadero qucha • Waskaqucha • Wich'iqucha‎ • Yanaqucha • Ñawinpukyu
	Mayukuna: Chanchamayu • Iniy mayu • Kunas mayu • Mantaru • Pirini mayu • Tampu mayu
	Runa llaqtakuna: Ashaninka • Nomatsiguenga • Qhichwa •Yanisha
	Rimaykuna: Sunin suyupi rimaykuna • arawaka simi • ashaninka simi • kastilla simi • Maipúre simi • qhichwa simi
	Mawk'a llaqtakuna: Tunanmarka • Wariwillka

	Suyukuna (Piruw)
	Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku