San Martin Suyu
San Martin suyu nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum.
Uma llaqtanqa Muyupampa llaqtam. Aswan hatun llaqtanqa Taraputu llaqtam.
| ||
|---|---|---|
 | ||
| Wallaqa mayu Misk'iyaku mayu, Pikuta pruwinsya | ||
| Saywitu | Wallqanqa | |
 | ||
 | ||
| Unancha | ||
 | ||
| . | ||
| Mama llaqta |  Piruw | |
| Tinkurachina siwikuna | ||
| Pruwinsyakuna | 10 | |
| Distritukuna | 77 | |
| Uma llaqta | Muyupampa | |
| Simikuna | qhichwa simi, kastilla simi, awahun simi, chayawita simi | |
| Runakuna | 728 808 (inei 2007) | |
| Runa ñit'inakuy | - runa / km² | |
| Hallka k'iti kanchar | 51.253,31 km² | |
| Hanaq kay | - m | |
| Kamasqa wata | 6 ñiqin tarpuy killapi 1906 watapi | |
| Kamachiq runa | Pedro Bogarín Vargas (2019–2022) | |
| Karu rimay yupay | +42 | |
| Pacha suyu | UTC-5 | |
| Qhichwa simipi llika tiyanan | ||
| Kastilla simipi llika tiyanan | regionsanmartin.gob | |
| San Martín suyup pruwinsyankuna | ||
 | ||
Wiñay kawsay
Kamasqa 6 ñiqin tarpuy killapi 1906 watapi.
Allpa saywachi
- Amachasqa sallqa suyukuna: Abiseo mayu mamallaqta parki - Cordillera Azul mamallaqta parki - Hanan Mayu amachana sach'a-sach'a
- Mayukuna: Wallaqa - Mayu - Sapusuwa mayu - Tukachi mayu
- Q'asakuna: Iskay Krus (4.350m) Mariscal Cáceres pruwinsyapi; Ventanas (4.200 m) Patazpi, Tahgarana (1.500 m) Lamas pruwinsyapi.
- Punkukuna: Kaynarachi (350 m) Lamas pruwinsyapi; De Aguirre (500 m) (San Martin pruwinsyapi); Wamanwasi (San Martin pruwinsyapi).
- Quchakuna: Laguna del Mundo Perdido - Sawsi qucha
Pulitika rakiy
Chunka pruwinsyanmi kan, 77 distritunmi kan.
| Pruwinsya | Runakuna (2007) | Uma llaqta |
|---|---|---|
| Lamas | 79.075 | Lamas |
| Mariscal Cáceres | 50.884 | Huwanhuy |
| Muyupampa | 115.389 | Muyupampa |
| Pikuta | 37.721 | Pikuta |
| Qurisapa (El Dorado) | 33.638 | San José de Sisa |
| Rioja | 104.882 | Rioja |
| San Martin | 161.132 | Taraputu |
| Sumaq qhaway (Bellavista) | 49.293 | Sumaq qhaway |
| Tukachi | 72.346 | Tukachi |
| Wallaqa | 24.448 | Sapusuwa |
Runakuna
Simikuna
Qhichwa simi, kastilla simi, awahun simi chayawita simipas
| Pruwinsya | Kastilla simita rimaqkuna /1 | % | Indihina simita rimaqkuna /1, /2 | % |
|---|---|---|---|---|
| Lamas | 65,676 | 94.5 | 3,703 | 5.3 |
| Mariscal Cáceres | 44,547 | 99.4 | 186 | 0.4 |
| Muyupampa | 100,182 | 98.7 | 1,118 | 1.1 |
| Pikuta | 32,979 | 99.5 | 106 | 0.3 |
| Qurisapa | 28,527 | 97.9 | 544 | 1.9 |
| Rioja | 90,137 | 97.7 | 1,905 | 2.1 |
| San Martin | 143,696 | 99.2 | 855 | 0.6 |
| Sumaq qhaway | 42,491 | 99.1 | 305 | 0.7 |
| Tukachi | 61,638 | 95.5 | 2,841 | 4.4 |
| Wallaqa | 21,528 | 99.7 | 36 | 0.2 |
| Llapan | 631,401 | 98.0 | 11,599 | 1.8 |
/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata
/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)
Pukyu:
Yachachiy
- Wawa wasikuna : 498
- Huch'uy yachay wasikuna: 1.129
- Chawpi yachay wasikuna: 198
- Yachay sunturkuna
- César Vallejo yachay suntur
- Universidad Nacional de San Martín
- Universidad Peruana Unión.
Apaykachana
Kaypipas qhaway
Willay pukyukuna
Hawa t'inkikuna
San Martín qhichwa simipi kastilla simipipas willakuykuna ILV
(1. Busqueda de páginas seleccionadas: sample.pdf / 2.Bajar archivo comprimido: zip)
- Aku kawaypa kolorkunata, Aku yupaypa kechwapi
- Aku Parlanakuypachi
- Aku takikuypachi
- Animalkunapa kuentukuna
- Chaypi chaypi suk imaka I
- Chaypi chaypi suk imaka II
- Chaypi chaypi suk imaka III
- Imashnami ruranchi
- Kuentitukuna
- Maceda llakta
- Ñawpa tiempu kuentukuna
- Parlanakuypachi kawsashkaynikunata
- Pishkillukuna
- Pumashi apostarcan tamyahuan
- Puriyninchipi tukuy layata kawanchi
- Rinchi purikuk
- Suk kuentukuna asichikunanchipa
- Wamrakunata kuydanchi
 | San Martin suyu |  |
|---|---|---|
| Uma llaqta: Muyupampa | ||
| Pruwinsyakuna: Lamas • Mariscal Cáceres • Muyupampa • Pikuta • Qurisapa • Rioja • San Martin • Sumaq qhaway • Tukachi • Wallaqa | ||
| Amachasqa sallqa suyukuna: Abiseo mayu mamallaqta parki • Anqas Urquwallqa mamallaqta parki • Hanan Mayu amachana sach'a-sach'a | ||
| Mayukuna: Mayu • Sapusuwa mayu • Tukachi mayu • Wallaqa mayu | ||
| Runa llaqtakuna: Awahun • Chayawita • Llakwash | ||
| Simikuna: awahun simi • chayawita simi • lamas-luritu simi |
 | Suyukuna (Piruw) | |
|---|---|---|
| Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku |
This article uses material from the Wikipedia Qichwa simi article San Martin suyu, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Samiqwanqa llamk'ankiman CC BY-SA 4.0 nisqa ruraq hayñikama, mana wakin hina willaptinqa. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Qichwa simi (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.