اپل شرکت

اپل د عاید له پلوه د معلوماتي ټکنالوژۍ تر ټولو لوی شرکت دی (په 2021ز کال کې ټولټال 365.8 میلیارد ډالر) او د 2021ز کال د جنوري تر میاشتې پورې د نړۍ ترټولو قیمتي شرکت دی، د واحد پلور له مخې څلورم لوی شخصي کمپیوټر پلورونکی او دویم لوی ګرځنده ټیلیفون جوړونکی شرکت دی. دا د الفابیټ، امازون، میټا او مایکروسافټ تر څنګ یو له پنځو لویو امریکایي معلوماتي ټکنالوژيکي شرکتونو نه دی.

اپل د اپل کمپیوټر شرکت په توګه په 1976ز کال کې د اپریل په 1 تاسیس شو؛ د سټیو جابز، سټیو ووزنیاک او رونالډ وین له خوا د Wozniak Apple I شخصي کمپیوټر جوړولو او پلورلو لپاره جوړ شو. دا په 1977ز کال کې د Apple Computer Inc په توګه د جابز او وزنیاک له خوا شامل شو او د شرکت د راتلونکي کمپیوټر، یعنې د Apple II غوره پلورونکی شو. اپل په 1980ز کال کې د فوري مالي بریالیتوب له امله مشهور شو. شرکت داسې کمپیوټرونه جوړ کړل چې نوښتګر ګرافیکي کاروونکي انټرفیسونه په کې شامل دي، د اصلي مکینتاش په  ګډون، چې په ۱۹۸۴ز کال کې له تحسین شوو تبلیغاتو سره د ریډلي سکاټ له خوا رامنځته شوی، اعلان شو. په 1985ز کال کې یې د محصولاتو لوړ لګښت او د اجرایوي رییسانو تر منځ د قدرت مبارزې ستونزې رامنځته کړې. ووزنیاک په دوستانه توګه له اپل نه شاته شو، په داسې حال کې چې جابز د NeXT موندلو لپاره استعفا ورکړه او د اپل ځینې کارمندان یې له ځانه سره یوړل.

لکه څنګه چې د شخصي کمپیوټرونو بازار د 1990 لسیزې په اوږدو کې پراخ شوی او وده یې کړې، اپل په انټیل ځواک لرونکي کمپیوټر کلونونو (د وینټل په نوم هم پېژندل کېږي) کې د مایکروسافټ وینډوز عملیاتي سیسټم ټیټ قیمت لرونکي دوه ګوني بازار کې د پام وړ برخه له لاسه ورکړه. په 1997ز کال کې له افلاس نه څو اونۍ مخکې دغه شرکت د اپل ناکام عملیاتي سیسټم د ستراتېژۍ د حل کولو لپاره NeXT وپېره او دندې یې بېرته شرکت ته راجع کړې. په راتلونکې لسیزه کې، جابز اپل ته د ځینو تاکتیکونو له لارې بېرته ګټې ته لارښوونه وکړه، لکه د iMac، iPod، iPhone او iPad معرفي کول، د اعلاناتي کمپاینونو پیل کول، د Apple Store پرچون سلسله پرانیستل او د شرکت پراخولو لپاره د ډېری شرکتونو ترلاسه کول. جابز په 2011ز کال کې د روغتیایي دلایلو له امله استعفا ورکړه او دوه میاشتې وروسته مړ شو. د هغه پر ځای ټیم کوک د اپل د اجراییوي رییس په توګه وټاکل شو.

اپل د متحده ایالاتو لومړنی عامه سهامي شرکت شو، چې ارزښت یې د 2018ز کال په اګست کې له 1 ټریلیون ډالرو نه ډېر و، بیا د 2020ز مال په اګست کې 2 ټریلیون ډالرو او په دې وروستیو کې د 2022ز کال په جنوري کې 3 ټریلیون ډالرو ته ورسېد. شرکت کله ناکله د خپلو قراردادیانو د کار کړنو په اړه انتقادونه مومي؛ لکه  د چاپېریال کړنې او سوداګریز اخلاق یې همدارنګه د رقابتي ضد کړنو او د موادو د سرچینو په اړه. سره له دې، دغه شرکت د لوړې کچې برنډ ته وفادار دی او د نړۍ یو له خورا ارزښتناکو برنډونو نه شمېرل کېږي.

د اپل کمپیوټر شرکت د 1976ز کال د اپرېل په 1 د سټیو جابز، سټیو ووزنیاک او رونالډ وین له خوا د سوداګریزې ملګرتیا په توګه تاسیس شو. د شرکت لومړی محصول لومړی اپل و، یو کمپیوټر چې په بشپړ ډول د ووزنیاک له خوا طراحي شوی او جوړ شوی و. د جوړولو د تمویل لپاره، جابز خپله یوازینۍ د ټرانسپورټ وسیله، چې یو VW بس و، په څو سوو ډالرو وپلوره او ووزنیاک خپل HP-65 د حساب ماشین په 500 امریکایي ډالرو وپلوره (په 2021ز کال کې د 2,381 ډالرو معادل). وزنیاک لومړی پروټوټایپ Apple I په هومبریو کمپیوټر کلبین کې 1976ز کال په جولای کې پیل کړ. اپل I د CPU، RAM، او اساسي متن-ویډیو چېپ سره د مادربورډ په توګه وپلورل شو دا د بیس کټ له مفهوم سره، چې لا به د بشپړ شخصي کمپیوټر په توګه بازار ته نه وي عرضه شوی، یوځای و او  د 666.66 امریکایي ډالرو (په 2021ز کال کې د 3,175 ډالرو سره معادل) سره د لومړي ځل لپاره وپلورل شو. 666 شمېره یې، چې د ارقامو تکرار یې خوښاوه؛ نو دغه قیمت یې ترلاسه کړ.

مکینتاش، چې عموما د مک په نوم پېژندل کېږي د اپل د شخصي کمپیوټرونو کرښه ده، چې د شرکت ملکیت macOS عملیاتي سیسټم کاروي. شخصي کمپیوټرونه د اپل اصلي سوداګریزه کرښه وه، خو د 2021ز کال تر پایه پورې دوی د شرکت عاید یوازې 10 سلنه جوړوي.

دغه شرکت له انټیل پروسیسرونو نه د ایپل سیلیکون ته د مک کمپیوټرونو بدلولو په بهیر کې دی او د چېپ پر پلیټ فارم یو طراحي شوی سیسټم دی.

د 2022ز کال تر مارچ پورې د مکینتاش کمپیوټر شپږ کورنۍ د تولید په حال کې وې:

• iMac: په 1998ز کال کې ټول په یو ډیسکټاپ کمپیوټر کې معرفي شوي.
• مک میني: مصرف کونکی فرعي ډیسکټاپ کمپیوټر، چې په 2005ز کال کې معرفي شو.
• MacBook Pro: حرفه یي نوټ بوک، چې په 2006ز کال کې معرفي شو.
• مک پرو: حرفه یي کاري سټیشن، چې په 2006ز کال کې معرفي شو.
• مک بوک ایر: د مصرف کونکي خورا نازک نوټ بوک، چې په 2008 کې معرفي شو.
• مک سټوډیو: حرفه یي کوچني کاري فارم فاکتور سټیشن، چې په 2022ز کال کې معرفي شو.

اپل د مک لپاره بېلابېل لوازم هم پلوري، لکه د پرو ډیسپلې XDR، اپل سټوډیو ډیسپلې، جادویي ماووس، میجیک ټریک پیډ او جادویي کېبورډ.

دغه شرکت د سافټ ویر څو نمونو ته پراختیا ورکړه، چې د مک په پېرود کې رانغاړل کېږي، لکه د سفاري ویب براوزر، د iMovie ویډیو ایډیټر، د ګیرج بانډ اډیو ایډیټر او د iWork تولید سویټ.

د سټیو جابز په وینا، د شرکت نوم یې د دې لپاره خوښ شوی و، چې د مڼو له کښتځای یې الهام اخیستی و. جابز فکر کاوه، چې د اپل نوم په زړه پوری، په روحيې سمبال او نه ډارېدونکی دی.

د اپل لومړۍ لوګو، د رون وین له خوا طرحه شوې، چې ایساک نیوټن یې د مڼو تر ونې لاندې د ناستي په حالت کې انځور کړی دی. دا  وروسته د راب جانوف «رینبو اپل» له خوا بدله شوه. جانوف جابز ته د ټاکل شوې لوګو لپاره د څو بېلابېلو رنګونه وړاندیز وکړل او جابز سمدلاسه دا خوښ کړل. په هرصورت، جابز ټینګار وکړ چې لوګو دې د شرکت د انسان کولو لپاره رنګینه شي.