Zhu Xi, zwany także Zhu Yuanhui, 朱元晦 (ur.
18 października 1130, zm. 23 kwietnia 1200) – chiński filozof z okresu dynastii Song, uważany za głównego przedstawiciela neokonfucjanizmu.
Nazwisko chińskie | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||
Zhu Xi rozwinął idealistyczne poglądy braci Cheng Hao i Cheng Yi. W przeciwieństwie do przedstawicieli klasycznego konfucjanizmu zajmował się metafizyką, którą charakteryzuje dualizm li-qi (formy i materii) oraz zasada taiji (Najwyższej Jedności) rządząca światem. Stworzył w tej dziedzinie własny zespół poglądów, który wzbogacił elementami zaczerpniętymi z etycznych i politycznych nauk Konfucjusza.
Zhu Xi twierdził, że opisywane przez wcześniejszych filozofów Najwyższa Jedność (taiji) i Zasada (li) stanowią w istocie wieczną i niezmienną Jedność, zawierającą w sobie wszystkie jednostkowe zasady. Fizyczną formą świata, źródłem zmienności i różnorodności oraz dobra i zła jest siła materialna qi. Obie siły stanowią nierozerwalną część natury Wszechświata oraz człowieka. W umyśle ludzkim siła materialna przejawia się w emocjach i pragnieniach, zaś Zasada jest nierozerwalnie związania z wiedzą i najwyższą z cnót – humanitarnością.
Jego najważniejszym osiągnięciem są badania nad Czteroksięgiem konfucjańskim i autorstwo nowych komentarzy do niego. Komentarze Zhu Xi za czasów dynastii Yuan i następnych stały się częścią oficjalnej wykładni doktryny konfucjańskiej i podstawą programową egzaminów na stopnie urzędnicze między XIV a XX w. Poglądy Zhu Xi stały się też oficjalną doktryną w Japonii i Korei, gdzie w okresie dynastii Joseon również były podstawą egazminacyjną.
Zhu Xi był też uznanym kaligrafem, ale większość jego prac zaginęła.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Zhu Xi, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.