Wronki: Miasto w województwie wielkopolskim

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Wronki. Położone nad rzeką Wartą, ok. 58 km na północny zachód od centrum Poznania.

Wronki

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ratusz
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	szamotulski
Gmina	Wronki
Prawa miejskie	ok. 1279
Burmistrz	Mirosław Wieczór
Powierzchnia	5,81 km²
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość	10 562 1817,9 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 67
Kod pocztowy	64-510
Tablice rejestracyjne	PSZ
Położenie na mapie gminy Wronki Wronki
Położenie na mapie Polski Wronki
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Wronki
Położenie na mapie powiatu szamotulskiego Wronki
52°42′28″N 16°22′43″E/52,707778 16,378611
TERC (TERYT)	3024084
SIMC	0967386
Urząd miejski ul. Ratuszowa 5 64-510 Wronki
Multimedia w Wiki Commons
Informacje w Wikipodróżach
Cytaty w Wikicytatach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1383 roku, położone było w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. pilskiego.

Według danych z 1 stycznia 2023 miasto liczyło 10 562 mieszkańców..

We Wronkach znajduje się największy w Polsce typu zamkniętego zakład karny.

Wronki leżą w odległości 55 km od Poznania, przy północnej krawędzi Wysoczyzny Poznańskiej w zakolu doliny rzeki Warty, na skraju rozległych borów Puszczy Noteckiej, przy szlaku kolejowym Poznań – Szczecin. Teren miasta i gminy przedzielony jest rzeką Wartą. Na północ od rzeki rozciągają się wydmy śródlądowe, gęsto porośnięte sosnowymi borami.

 

 

Już w czasach prehistorycznych, a dokładniej w środkowej epoce kamienia, mezolicie (8000–4200 p.n.e.), ludzie zamieszkiwali okolice Wronek. Dowodzą tego wykopaliska przeprowadzone na Borku, w czasie których w pobliżu lewego brzegu Warty znaleziono krzemienne grociki strzał do łuku.

Pierwszy zapis dotyczący Wronek pochodzi z 1251 i dotyczy prawdopodobnie miejscowego grodu. W 1279 książę Przemysł II ufundował we Wronkach klasztor dominikanów, co wobec braku innych dokumentów uważane jest przez historyków za argument na dokonaną w tym okresie we Wronkach lokację miasta. W 1348 we Wronkach król Polski Kazimierz Wielki spotkał się z margrabią brandenburskim – Ludwikiem Wittelsbachem.

W XIII i XIV w. głównie dzięki atrakcyjnej lokalizacji (przy szlaku wodnym, jakim była Warta oraz szlaku drogowym: Poznań – Szczecin) nastąpił rozwój gospodarczy miasta. Dowodzi tego dokument z 1390, w którym wymienia się znajdującą się we Wronkach komorę celną, przynoszącą miastu spore zyski.

W latach 1388–1394 we Wronkach odbywały się roczki sądu ziemskiego. W czasie wojny trzynastoletniej Wronki wystawiły w 1458 roku 10 pieszych na odsiecz oblężonej polskiej załogi Zamku w Malborku.

Z 1507 roku pochodzi pierwsze świadectwo istnienia osiedla żydowskiego we Wronkach. Wronki stanowiły wówczas własność królewską, oddaną w dzierżawę rodom szlacheckim. Dopiero w 1515 miasto stało się własnością prywatną, należącą do bogatego i wpływowego rodu wielkopolskiego Górków herbu Łodzia. Właścicielem miasta był Andrzej Górka (zm. 1551). W 1592 Wronki zostały sprzedane rodzinie Czarnkowskich herbu Nałęcz. Kolejnymi właścicielami byli: Kostkowie (XVII w.), Korzbok Łąccy, Koźmińscy (XVIII w.) i Dzieduszyccy (XIX w.). Ostatnimi właścicielami miasta byli Grabowscy.

W 1793 nastąpił II rozbiór Polski, w wyniku którego cała Wielkopolska, a więc również Wronki, znalazła się pod zaborem pruskim – z niem. nazwą Wronke. Wielkopolanie na ponad sto lat stracili swobody obywatelskie oraz zostali poddani uciskowi i germanizacji ze strony zaborcy. Polacy zachowali swoją tożsamość narodową i zakładali różnego rodzaju organizacje, które pobudzały ich patriotyzm i poczucie polskości. Również we Wronkach miało miejsce to zjawisko. Powołano do życia takie organizacje jak: Towarzystwo Przemysłowe, Towarzystwo Czytelni Ludowych, towarzystwa sportowe – np. Wroniecki Klub Cyklistów „Sokół”. Także ożywiło swoją działalność liczące kilka wieków Bractwo Kurkowe. Olbrzymim sukcesem było powołanie w 1857 Ochotniczej Straży Pożarnej, jednej z najstarszych w obecnych granicach Rzeczypospolitej Polskiej.

Od połowy XIX w. nastąpiło w mieście spore ożywienie gospodarcze. Przyczyniło się do tego zwłaszcza wybudowanie i uruchomienie w 1848 linii kolejowej Poznań–Szczecin. W 1894 powstało również więzienie (obecnie największe w Polsce), a w ślad za tym przyjechała do Wronek duża liczba niemieckich urzędników.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 mieszkańcy Wronek powoływali do życia zespoły muzyczne (szczególnie chóry), drużyny harcerskie i kluby sportowe. Także istniejący już od dawna „Sokół” i Bractwo Kurkowe wznowiły ożywioną działalność.

W okresie międzywojennym największym pracodawcą była Fabryka Przetworów Kartoflanych. Po II wojnie światowej do 2010 największym zakładem pracy we Wronkach, zatrudniającym ok. 2000 osób, była szeroko znana w całej Polsce firma produkująca sprzęt AGD – Amica. W 2010 część firmy została kupiona przez firmę Samsung.

• Piramida wieku mieszkańców Wronek w 2014 roku.

 

• Kościół parafialny pw. św. Katarzyny w stylu gotyckim, wzniesiony pod koniec XV w., ołtarz główny, rzeźbiony i malowany w 1954 zawiera w środku cenną rzeźbę Chrystusa Vir Dolorum z ok. XV w.,
• Kościół klasztorny oo. Franciszkanów z XVII w., wcześniej siedziba dominikanów,
• Kaplica św. Krzyża, wybudowana w 1887 z woli Jadwigi Słodowicz,
• Spichlerz z XIX wieku,
• Wieża ciśnień z XIX wieku.

• Szkoły wyższe
  • Wyższe Seminarium Duchowne Braci Mniejszych Prowincji św. Franciszka z Asyżu
• Szkoły średnie
  • Zespół Szkół nr 1 im. Powstańców Wielkopolskich
  • Zespół Szkół nr 2 im. Stanisława Konarskiego. zs2.informatycznynadzor.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-11)].
• Szkoły podstawowe i przedszkola
  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. Janusza Korczaka
  • Szkoła Podstawowa nr 2 im. Kornela Makuszyńskiego
  • Szkoła Podstawowa nr 3 im. Zbigniewa Heberta
  • Szkoła Podstawowa Mistrzostwa Sportowego, przy Zespole Szkół nr 1 im. Powstańców Wielkopolskich
  • Przedszkole nr 1 „Bajkowy Świat”
  • Przedszkole nr 2 "Wronczusie"
  • Prywatne Przedszkole „Mali Odkrywcy”
  • Prywatne Przyzakładowe Przedszkole Amica Kids

Stałą corocznie odbywającą się imprezą w mieście są dni Wronek, rozpoczynające się w pierwszych dniach maja. Impreza co roku rozpoczyna się Biegami Ulicznymi o Puchar Burmistrza miasta. Kwiecień to okres w mieście kiedy odbywa się Tydzień Kultury Chrześcijańskiej. Przełom sierpnia i września to okres koncertów muzyki organowej i kameralnej w kościele przyklasztornym oo. franciszkanów. Ostatni weekend września – Pożegnanie lata – festyn parafialny parafii pw. Św. U. Ledóchowskiej. Ponadto we Wronkach działa Wroniecki Ośrodek Kultury, którego celem jest prowadzenie działalności kulturalnej, upowszechnianie i ochrona kultury. W strukturach WOK-u działają:

• Biblioteka Publiczna, przy ul. Szkolnej posiadająca 4 filie. Księgozbiór biblioteki zawiera 72.381 woluminów, posiada dostęp do internetu dla czytelników. Biblioteka prowadzi lekcje biblioteczne, organizuje konkursy plastyczne.
• Muzeum Regionalne, przy ul. Szkolnej 2, powstałe w 1993 roku z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Ziemi Wronieckiej. Muzeum posiada stałe wystawy: historyczno-etnograficzną i archeologiczną. Instytucja prowadzi tematyczne lekcje muzealne, a także oferuje pomoc w zakresie informacji genealogicznych.
• Kinoteatr „Gwiazda”

We Wronkach mieszczą się dwie parafie kościoła rzymskokatolickiego pw.: św. Katarzyny i św. Urszuli Ledóchowskiej.
W mieście działają też Świadkowie Jehowy posiadający salę królestwa.

We Wronkach siedzibę miał klub piłkarski Amica Wronki, który występował w rozgrywkach Ekstraklasy w latach 1995–2006. Stadion Amiki Wronki gościł dwa mecze piłkarskiej reprezentacji Polski.

We Wronkach istnieje klub kręglarski Dziewiątka-Amica Wronki.

• Synagoga we Wronkach
• Cmentarz parafii św. Katarzyny we Wronkach

• Beverwijk (Holandia)
• Landwarów (Litwa)
• Plérin (Francja)
• Cookstown (Irlandia Północna)

• Oficjalna strona miasta i gminy Wronki
• Wronki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 52 .