Uljanowsk (ros.
w latach 1648–1780 – Синби́рск, w latach 1780–1924 – Симби́рск) – miasto obwodowe w południowo-zachodniej części Rosji nad Wołgą, centrum administracyjne obwodu uljanowskiego, położone około 893 km na wschód od Moskwy. Liczba mieszkańców w 2020 roku wynosiła 627 705 mieszkańców, a według wstępnych wyników rosyjskiego spisu powszechnego z 2010 roku liczba ta wynosiła 613 800.
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Obwód | |||||
Burmistrz | Siergiej Pancin | ||||
Powierzchnia | 622 km² | ||||
Wysokość | 150 m n.p.m. | ||||
Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy | (+7) 8422 | ||||
Kod pocztowy | 432000–433329 | ||||
Tablice rejestracyjne | 73, 173 | ||||
Położenie na mapie obwodu uljanowskiego | |||||
Położenie na mapie Rosji | |||||
54°19′N 48°22′E/54,316667 48,366667 | |||||
Strona internetowa |
Założony w połowie XVII wieku, przypuszczalnie w 1648 roku, przez bojara i urzędnika carskiego Bohdana Chitrowa w związku z dekretem Aleksego I, jako strategiczna twierdza o nazwie Synbirsk, chroniąca ówczesną wschodnią granicę Carstwa Rosyjskiego przed najazdami koczowniczych ludów.
W 1668 roku miasto wytrzymało miesiąc długiego oblężenia przez 20 tys. armię powstańczą prowadzoną przez kozackiego dowódcę Stiepana Razina. W tym czasie Symbirsk posiadał już drewniany Kreml, który został zniszczony przez pożar w XVIII wieku.
W lecie 12 sierpnia 1864 roku miasto zostało poważnie uszkodzone przez pożar, który trwał 9 dni, jednak zostało ono szybko odbudowane a jego ludność zaczęła szybko wzrastać do około 43 000 w 1897 roku. Według statystyk szlachta stanowiła 8,8% ludności, 0,8% duchowieństwo, 3,2% kupcy i zamożni obywatele, 57,5% zwykli mieszczanie, 17% wojskowi i ich rodziny, 11% chłopi. W mieście funkcjonowały dwa gimnazja (męskie i żeńskie), szkoła cerkiewna wraz z seminarium duchowym, szkoła handlowa, szkoła położnicza, kilka szkół parafialnych oraz szkoły dla mniejszości etnicznych Czuwaszów i Tatarów. Działały dwie biblioteki: im. Karamzina oraz im. Gonczarowa. Znajdowały się tu także gorzelnia, wytwórnia win, browar, młyn oraz fabryka świec.
W czasie wojny domowej w Rosji miasto początkowo znajdowało się w rękach bolszewików. W czerwcu zbuntował się Korpus Czechosłowacki, a w Samarze ogłoszono powstanie rządu Komitetu Członków Zgromadzenia Ustawodawczego zwanego Komuczem. 10 lipca 1918 r. zbuntował się głównodowodzący bolszewickiego Frontu Wschodniego Michaił Murawjow. Został on jednak pojmany w Symbirsku i rozstrzelany. 21 lipca 1918 r. Symbirsk został zajęty przez oddziały Komucza dowodzone przez pułkownika Władimira Kappela. Symbirsk jako stolica guberni była ważnym miastem w drodze na zachód. Oprócz tego znajdowały się tu także fabryki amunicji, składy broni oraz ważny most kolejowy. 29 lipca bolszewicki Komitet Centralny w specjalnej rezolucji upadek miasta narodzin Lenina określił jako „niesłychaną zbrodnię”. 12 września 1918 roku bolszewicka 24 Dywizja Strzelców pod dowództwem Gaja Dmitriewicza Gaja zdobyła Symbirsk.
Swoją obecną nazwę miasto otrzymało w 1924 roku, od rodowego nazwiska Włodzimierza Lenina – Uljanow – który urodził się w Symbirsku w 1870 roku. W mieście urodził się również inny rosyjski polityk Aleksander Kiereński (1881 r.), a także polski historyk Paweł Jasienica (1909 r.).
W 1970 roku w setną rocznicę urodzin Lenina, miasto zostało odznaczone Orderem Lenina, od tego czasu Uljanowsk stał się ważnym ośrodkiem turystycznym w ZSRR.
Po rozpadzie Związku Radzieckiego miasto przeżywało znaczne trudności ekonomiczne. Względne ożywienie jest zauważalne dopiero po roku 2000. W 2008 roku mer miasta Siergiej Jermakow zaproponował przywrócenie miastu jego historycznej nazwy. Jego zdaniem nazwa Uljanowsk została narzucona siłą i wbrew woli ludności, a po upadku ZSRR nie ma już ona racji bytu. Badania opinii przeprowadzane wśród mieszkańców miasta pokazują jednak, że nie życzą sobie oni powrotu do nazwy Symbirsk.
W czasach sowieckich miasto zostało przebudowane, aby uczcić postać Włodzimierza Lenina. Nazwę miasta zmieniono pod hasłem „Osinowy kołek w mogiłę starego Symbirska!” W myśl tej polityki w mieście burzono zabytkowe cerkwie, sobory i monastery. Zburzono cerkiew, w której ochrzczono Lenina. Zburzono dom gubernialny, w którym niegdyś zatrzymał się Aleksander Puszkin. Sobór św. Trójcy, jeden z symboli miasta, wybudowany, by uczcić poległych w wojnie 1812 roku wysadzono, a na jego miejscu postanowiono pomnik Lenina. Miejscowym ulicom nadano nowych patronów, m.in. Marksa, Engelsa, Liebknechta, Róży Luksemburg czy Plechanowa. Jak podaje miejscowy historyk Z. Mijdubajew:
„Cmentarz monasteru Pokrowskiego zamieniono w skwer, oszczędzając jeden tylko grób – Ilji Nikołajewicza Uljanowa. Co prawda i ten został zbezczeszczony: z nagrobnego pomnika usunięto krzyż. No bo jakże tak: ojciec wodza rewolucji – i spoczywa pod krzyżem?!”.
Lista najważniejszych zabytków:
Uljanowsk jest średnim pod względem liczby ludności miastem w Rosji. Gęstość zaludnienia w mieście wynosi około 983 os./km². Łączna liczba mieszkańców Uljanowska w 2009 r. wynosiła 603 782 (spadek z około 636 tys. w 2002 roku), natomiast według wstępnych wyników rosyjskiego spisu powszechnego z 2010 roku liczba ta wynosi obecnie 613,800. Według szacunków liczba mieszkańców będzie wciąż spadać ze względu na niski poziom przyrostu naturalnego w całej Rosji. Po ogłoszeniu wyników spisu powszechnego eksperci podkreślają, że choć spadek ludności cały czas postępuje, to znacząco wyhamowano tempo tego spadku oraz zmniejszono ujemny przyrost naturalny. Zarówno Uljanowsk, jak i cały obwód uljanowski słyną w Rosji z intensywnej walki o wzrost poziomu przyrostu naturalnego. Od 2005 roku, zawsze 12 września, organizowany jest tam Dzień Jedności Rodziny (zwany też popularnie Dniem Poczęcia[potrzebny przypis]). Dla zainteresowanych par jest to dzień wolny od pracy. Jeśli w 9 miesięcy później, 12 czerwca (rosyjskie święto państwowe Dzień Rosji), urodzi się dziecko, to otrzymują one różnego rodzaju nagrody i świadczenia[potrzebny przypis]. Akcja znana jako „Urodź patriotę na Dzień Rosji” z roku na rok zyskuje na popularności. Statystyki pokazują także, że zwiększyła się także liczba porodów w Dzień Rosji. W roku 2008 wskaźnik urodzeń w mieście wzrósł o 8,5%.
Współczynnik urodzeń:
Rozwój demograficzny:
|
Struktura etniczna:
Uljanowsk znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego chłodnego – kontynentalnego, z mroźnymi zimami, ale z umiarkowaną ilością opadów śniegu i bardzo ciepłymi latami. Średnia temperatura roczna wynosi około 5 °C. Uljanowsk znajduje się w strefie czasu moskiewskiego (UTC +3).
Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rekordy maksymalnej temperatury [°C] | 6 | 5 | 17 | 30 | 36 | 38 | 39 | 39 | 33 | 26 | 15 | 6 | 39 |
Średnie temperatury w dzień [°C] | -8 | -7 | 0 | 11 | 21 | 24 | 25 | 23 | 17 | 8 | 0 | -5 | 10 |
Średnie temperatury w nocy [°C] | -15 | -16 | -9 | 1 | 7 | 12 | 14 | 12 | 7 | 0 | -6 | -12 | 0 |
Rekordy minimalnej temperatury [°C] | 4 | 4 | -4 | -12 | -7 | -3 | 4 | -1 | -5 | -16 | -7 | 1 | 4 |
Opady [mm] | 29 | 21 | 19 | 29 | 36 | 66 | 87 | 47 | 53 | 41 | 29 | 27 | 484 |
Źródło: pogoda.ru.net 2010-09-18 |
Uljanowsk to ważny ośrodek przemysłowy, podstawą gospodarki miasta jest m.in.: budowa maszyn, produkcja energii elektrycznej, przemysł motoryzacyjny, handel detaliczny i budownictwo, obecnie szybko rozwija się sektor bankowy, usługowy, turystyka, oraz przemysł spożywczy.
Lokalny transport zbiorowy w mieście opiera się głównie na 17 liniach tramwajowych, liniach trolejbusowych, 50 miejskich liniach autobusowych i liniach prywatnych przewoźników.
W mieście znajduje się jeden z najdłuższych mostów w Europie, mający długość 5,8 km. Most został otwarty w listopadzie 2009 roku przez Dmitrija Miedwiediewa, dziennie przez most przejeżdża około 40 tys. pojazdów.
W mieście działa linia lotnicza Volga-Dnepr. W mieście znajdują się dwa lotniska mające bezpośrednie połączenia z większością rosyjskich miast, w tym z Moskwą:
W mieście działa kilka uczelni:
W Uljanowsku znajduje się m.in. Teatr Dramatyczny im. Gonaczarowa, Teatr Młodzieżowy, Teatr Lalek, Uljanowska Orkiestra Symfoniczna i Uljanowska Orkiestra Instrumentów Ludowych. Mieszczą się tu także muzea (siedem, m.in. Lenina), biblioteki publiczne (44, m.in. im. Karamzina i Gonczarowa), 13 krytych pływalni oraz 6 stadionów.
Swą siedzibę ma tutaj klub piłkarski Wołga Uljanowsk.
Wydawanych jest tu ponad 20 gazet i czasopism, w tym także należących do mniejszości etnicznych: tatarskiej czy czuwaskiej.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Uljanowsk, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.