Rybitwa Rzeczna

Rybitwa rzeczna zamieszkuje większość Eurazji i Ameryki Północnej oraz północną i północno-zachodnią Afrykę. Wędrowna, przeloty w IV – V i VII – IX. Zimuje na wybrzeżach Afryki, Ameryki Środkowej i Ameryki Południowej (aż po Falklandy), południowej i południowo-wschodniej Azji oraz Australazji.

W Polsce nieliczny ptak lęgowy na niżu. Lokalnie, na nieuregulowanych odcinkach dużych rzek, może być liczna. Jest najliczniejszym gatunkiem lęgowym rybitwy w Polsce.

Wygląd zewnętrzny
Smukła sylwetka, z wąskimi, ostro zakończonymi skrzydłami i dość długim, głęboko rozwidlonym ogonem. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W szacie godowej wierzch głowy i kark czarne, grzbiet i skrzydła popielate, końce lotek drugorzędowych ciemniejsze. Reszta ciała biała. Dziób sztyletowaty, czerwony z czarnym końcem. Między dziobem a czapeczką wyraźna biała linia. Nogi dość krótkie, czerwone. W upierzeniu spoczynkowym (od lipca–sierpnia) czoło białe, wierzch głowy jasny z cętkami, nad okiem ciemna plama; nogi czerwone, dziób czarny. Osobniki młodociane podobne do dorosłych w szacie spoczynkowej, jednak ich grzbiet pokrywa brązowawy rysunek, a okolice kości ramiennych są ciemne.

Rybitwa rzeczna jest bardzo podobna do rybitwy popielatej – ma jednak dłuższe nogi i dziób, szersze skrzydła oraz nieco większą głowę i bardziej płaskie czoło. Dziób rybitwy popielatej jest jednobarwny (czerwony bez czarnego końca), a zewnętrzne sterówki – nieco dłuższe niż u rybitwy rzecznej. Ponadto brzuch i pierś rybitwy rzecznej mają jaśniejszy odcień.
Rozmiary
długość ciała ok. 32–38 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 72–98 cm
Masa ciała
ok. 100–140 g
Głos
W locie: ostre, twarde „kik”. Głos ostrzegawczy: przeciągłe, zgrzytliwe „krriee”. Na lęgowiskach: głośne, dźwięczne, przeciągłe „krrii”, szybkie „kirri-kirri-kirri” lub „kje-kje-kje”.

 Głos

Posłuchaj głosu rybitwy rzecznej

Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

Długość życia
Obrączkowane ptaki dożywały ponad 25 lat. Śmiertelność osobników dorosłych jest niska (kilka–kilkanaście procent), natomiast bardzo wysoka wśród piskląt.

Wybrzeża mórz, zalewy i delty rzek oraz piaszczyste brzegi dużych rzek i jezior. Zasiedla również stawy rybne, zbiorniki retencyjne, żwirownie itp. Spotykana od poziomu morza do 4000 m n.p.m.

Ryby, niekiedy również skorupiaki i owady. Żeruje, nurkując z powietrza.

W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, w kwietniu–czerwcu.

Gniazdo
Na płaskich, nieporośniętych (lub bardzo słabo porośniętych) roślinnością terenach: piaszczystych łachach, żwirowych lub muszlowych brzegach rzek, jezior i mórz. Składa jaja w niewielkim dołku w piasku, wysłanym jedynie pojedynczymi kamyczkami lub muszelkami. Gniazduje samotnie lub w kilkutysięcznych koloniach. Zasiedla także przygotowane przez człowieka platformy lęgowe.
Jaja
Składa 2–3 jaja.
Wysiadywanie
Jaja wysiadywane są przez okres 22–28 dni przez obydwoje rodziców.
Pisklęta
Pisklęta przebywają w pobliżu gniazda tylko przez pierwszych kilka dni, następnie biegają i pływają w okolicy, utrzymując z rodzicami kontakt głosowy. Uzyskują zdolność do lotu w wieku około 4 tygodni. Dojrzałość płciową osiągają zwykle w wieku 4 lat (niekiedy wcześniej).

•  
  W locie ze złowioną rybą
•  
  Gniazdo z jajami (Great Gull Island, USA)
•  
  Rybitwy rzeczne na gnieździe
•  
  Karmienie młodych

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje rybitwę rzeczną za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2015 roku, mieści się w przedziale 1,6–3,6 miliona osobników. Ogólny trend liczebności populacji nie jest znany.

W Polsce objęta ochroną gatunkową ścisłą, wymaga ochrony czynnej. Liczebność populacji lęgowej na terenie kraju w latach 2013–2018 szacowano na 6000–8000 par. Na Czerwonej liście ptaków Polski rybitwa rzeczna sklasyfikowana została jako gatunek najmniejszej troski (LC). Podczas lęgów zagrożeniem dla tych ptaków może być nadmierne niepokojenie przez ludzi lub drapieżniki – jaja rybitw zbyt długo pozostają wówczas bez opieki, co naraża je na przegrzanie w nasłonecznionym piasku. Lęgi mogą zostać zniszczone również w wyniku powodzi i okresowych wahań poziomu wody w stawach lub zbiornikach retencyjnych.

• ptaki Polski

• Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP „pro Natura”, 2003, s. 421. ISBN 83-919626-1-X.
• Paul Sterry, Andrew Cleve, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 214. ISBN 83-7311-826-8.
• Lars Jonsson: Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego. Warszawa: Muza SA, 2006, s. 284. ISBN 83-7319-927-6.
• Klaus Richarz, Anna Puchta: Ptaki - Przewodnik. Warszawa: Muza SA, 2006, s. 224. ISBN 83-7495-018-8. ISBN 978-83-7495-018-3.
• Andrzej G. Kruszewicz: Ptaki Polski. Warszawa: Multico, 2005, s. 294–295. ISBN 83-7073-360-3.

• Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
• Sterna hirundo (Rybitwa rzeczna). W: M. Gromadzki (red.): Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 8: Ptaki (część II). Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 186–191. ISBN 83-86564-43-1.