Jaszczurka Zielona

Jest to największa jaszczurka obdarzona kończynami żyjąca w Europie Środkowej.

Jaszczurka zielona

Lacerta viridis
(Laurenti, 1768)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Rząd	łuskonośne
Rodzina	jaszczurkowate
Rodzaj	Lacerta
Gatunek	jaszczurka zielona
Synonimy
Seps viridis Laurenti, 1768 (nomen protectum) Lacerta varia (Laurenti, 1768) (nomen oblitum)
Podgatunki
L. v. guentherpetersi Rykena, Nettmann & Mayer, 2001 L. v. meridionalis Cyrén, 1933 L. v. viridis (Laurenti, 1768)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)
najmniejszej troski
Zasięg występowania
Występowanie gatunków:      Lacerta viridis      Lacerta bilineata      strefa współwystępowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wiki Commons

Opis
Typowo ubarwione samce są trawiastozielone, bezplamiste lub bogato nakrapiane czarnymi plamkami. Typowe samice są szarozielone pokryte nieregularnymi ciemnymi plamkami z jasnymi liniami wzdłuż grzbietu. Brzuch jednolicie żółty lub żółtozielony.

Rozmiary
Długość ciała do 40 cm
Masa ciała do 34 g.

Gatunek głównie nizinny, w górach dochodzi do 2130 m n.p.m. Południowa Europa oraz południowe obszary Europy Środkowej – od skrajnie północno-wschodnich Włoch, wschodniej Austrii i Czech na wschód po Dniepr i na południe po Bałkany, izolowane populacje we wschodnich Niemczech; ponadto północna i północno-zachodnia Turcja. Północna granica jej zasięgu to równoleżnik 49°N.

W niektórych źródłach podaje się, że zasięg Lacerta viridis rozciąga się na zachód po Hiszpanię, ale wynika to z faktu, że dawniej takson ten bywał często łączony w jeden gatunek z Lacerta bilineata.

W Polsce jedyne jej stanowisko w okresie powojennym stwierdzono w Ustroniu (Śląsk Cieszyński) w latach 1968–1970 (R. Bielawski, T. Ramik, 1972), choć istnieją wątpliwości, czy obserwowane tam jaszczurki były autochtoniczne. Nieudokumentowane dane pochodzą m.in. z Bieszczadów oraz Wyżyny Lubelskiej, okolic Sokołowa Małopolskiego, a ostatnio także z Roztocza. Powyższe dane wymagają naukowego potwierdzenia.

Biotop
Tereny trawiaste, kamieniste lub krzewiaste, suche i słoneczne.

Pokarm
Stawonogi, głównie owady. Duże osobniki pożerają mniejsze jaszczurki i węże.

Zachowanie
Gatunek ciepłolubny, aktywny za dnia. Wygrzebuje nory w ziemi, w których się chroni i zimuje.

Rozmnażanie
Okres godowy pod koniec kwietnia i w maju. Samica składa pod koniec maja lub w czerwcu do wygrzebanych przez siebie jam w ziemi od 5 do 13 rzadziej do 21 jaj o wymiarach 18x18 mm w pergaminowatych osłonkach. Młode wylęgają się w sierpniu i mierzą od 8 do 9 cm.

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN jaszczurka zielona jest klasyfikowana jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern). Jej liczebność spada.

W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej. Według Polskiej czerwonej księgi zwierząt (z 2001 r.) gatunek ma status zanikłego na terenie Polski.

17 kwietnia 2009 roku Narodowy Bank Polski wyemitował monetę powszechnego obiegu o nominale 2 zł ze stopu Nordic Gold. 21 kwietnia 2009 wyemitowano srebrną monetę kolekcjonerską o nominale 20 zł. Na ich rewersach umieszczono wizerunki jaszczurek zielonych. Projektantem obu monet jest Robert Kotowicz.

• fauna Polski