Selekcjonerzy Reprezentacji Polski W Piłce Nożnej Mężczyzn

Trener reprezentacji Polski w piłce nożnej

Selekcjoner reprezentacji Polski w piłce nożnej

Logo Polskiego Związku Piłki Nożnej
Obecny trener
Stanowisko
Państwo	Polska
Data utworzenia	lata 20. XX wieku
Pierwszy trener	Józef Szkolnikowski
Obecny trener	Michał Probierz
Obecny od	20 września 2023

Funkcja oraz zakres obowiązków selekcjonera na przestrzeni lat ulegały zmianom. Polską drużynę państwową w spotkaniach międzynarodowych prowadzili również kapitanowie związkowi oraz zastępczo w stosunkowo rzadkich sytuacjach trenerzy niezajmujący się na co dzień w kadrze selekcją. Selekcjonerów często było kilku jednocześnie (w szczytowym okresie pięciu) – tworzyli oni wówczas tzw. kapitanat związkowy. Od 1966 funkcję opiekuna kadry sprawuje wyłącznie jedna osoba dokonująca selekcji i będąca jednocześnie szkoleniowcem. Posiada ona do pomocy sztab asystentów (zwanych również drugimi trenerami), odpowiedzialnych za poszczególne elementy treningu, m.in. szkolenie bramkarzy, analizę rywali, statystykę czy przygotowanie motoryczne.

Selekcjonerem piłkarskiej reprezentacji Polski w jej pierwszym oficjalnym spotkaniu międzynarodowym był Józef Szkolnikowski, pełniący tę funkcję zgodnie ze statutem PZPN jako Przewodniczący Wydziału Gier (na samym meczu nie był obecny). W latach 1922−1923 zespół selekcjonerski składał się z trzech osób. Od 1924 aż do wybuchu II wojny światowej zespołem narodowym opiekował się jeden kapitan związkowy. Zdarzało się, że kapitanowie z różnych powodów nie byli obecni na niektórych spotkaniach (np. tego samego dnia rozgrywano dwa równorzędne mecze reprezentacji A w różnych miejscach) − wówczas w jego zastępstwie zespół prowadził jednorazowy selekcjoner, kierownik bądź trener. W tamtej epoce kapitanowie związkowi odpowiadali tylko za selekcję zawodników, stanowisko trenera (pomocnika selekcjonera) było wówczas oddzielnym etatem. Swoje stanowisko kapitan otrzymywał po nominacji podczas organizowanego corocznie zjazdu PZPN na okres roku. W okresie międzywojennym najmocniejszą pozycję wśród selekcjonerów osiągnął Józef Kałuża, który prowadził reprezentację Polski w czasie jej największych do lat 70. sukcesów w turniejach międzynarodowych. Kałuża pozostaje również najdłużej pracującym selekcjonerem polskiej drużyny narodowej w historii (ponad 7 lat na stanowisku).

Pierwszym powojennym kapitanem związkowym był Henryk Reyman, który z powodu niewydania dlań paszportu nie brał udziału w dwóch meczach swojej drużyny, której skład przedtem ustalał. W kolejnych latach reprezentacja prowadzona była przemiennie przez trójki selekcjonerskie, kapitana związkowego oraz pięcio− lub czteroosobowy kapitanat z wyznaczonym przewodniczącym. W 1950 po raz pierwszy polską drużyną opiekował się trener-selekcjoner odpowiedzialny zarówno za skład, jak i za szkolenie − był nim Ryszard Koncewicz (sprawował tę funkcję w latach 1950−1952, 1953, 1955−1956, 1966 i 1968−1970 oraz jako członek kapitanatu w latach 1964−1966). W tym okresie jednoczesnym trenerem i selekcjonerem był ponadto Michał Matyas (1952). W niektórych przypadkach reprezentację w czasie meczu prowadził nie selekcjoner, a trener lub duet trenerów.

W 1966 ponownie zdecydowano się połączyć role szkoleniowca i selekcjonera − pełnił ją wtedy Antoni Brzeżańczyk. Swoją kadencję kończył jednak jako członek kapitanatu Klemensa Nowaka (pozostając trenerem), ostatniego w historii kolegialnego organu dokonującego selekcji reprezentacji Polski. Od 7 listopada 1966 funkcję trenera i selekcjonera pełni tylko jedna osoba. W pojedynczych przypadkach nieobecności selekcjonera lub występu reprezentacji Polski do lat 21 pod oficjalnym szyldem reprezentacji A, zespół prowadził jako trener asystent selekcjonera (Bernard Blaut w 1985, Lesław Ćmikiewicz w 1991) lub trener drużyny młodzieżowej (Andrzej Strejlau w 1974, Waldemar Obrębski w 1981).

Największe w historii sukcesy osiągnęli ze swoimi podopiecznymi Kazimierz Górski (srebrny medal mistrzostw świata za zajęcie III miejsca oraz złoty i srebrny medal igrzysk olimpijskich) oraz Antoni Piechniczek (srebrny medal MŚ za zajęcie III miejsca). Ten drugi jako jedyny manager wprowadził polską drużynę do dwóch turniejów finałowych światowego czempionatu. Z kolei jedynym, który awansował z Polską zarówno na MŚ, jak i na ME jest Adam Nawałka.

Pierwszym pełnoetatowym zagranicznym selekcjonerem w historii polskiej reprezentacji był Holender Leo Beenhakker (2006–2009). Wcześniej po razie narodowy zespół prowadzili niemiecki trener kadry Kurt Otto (1936, w zastępstwie Kałuży) oraz Węgier Andor Hájdu w duecie trenerskim z Edwardem Cebulą (1954). Czwartym obcokrajowcem na tym stanowisku był dowodzący zespołem w 2021 roku Portugalczyk Sousa. Piątym zagranicznym selekcjonerem został w roku 2023 również Portugalczyk Fernando Santos.

20 września 2023 selekcjonerem reprezentacji Polski został Michał Probierz.

Lista obejmuje wszystkich kapitanów związkowych, selekcjonerów, członków kapitanatów związkowych (komisji selekcyjnych) oraz trenerów prowadzących na przestrzeni lat piłkarską reprezentację Polski i ustalających jej skład w oficjalnym meczu międzypaństwowym. Liczba porządkowa w nawiasie oznacza wtórne pełnienie funkcji. Z powodu braku informacji źródłowych w wielu przypadkach zamiast dat oficjalnej nominacji oraz dymisji ze stanowiska zastosowano datę rozegrania pierwszego i ostatniego spotkania pod wodzą danego selekcjonera.

Kursywą oznaczono managera reprezentacji pełniącego tę rolę w zastępstwie nieobecnego właściwego organu selekcyjnego.

Stan na 21 listopada 2023.

Lp.	Zdjęcie	Selekcjoner	Lata	NrS	M	W	R	P	GZ	GS	Sk %	Mistrzostwa
1.		Józef Szkolnikowski	18.12.1921	1	1	0	0	1	0	1	0,0
2. 3. 4.		Józef Lustgarten   Adam Obrubański   Stanisław Ziemiański	14.05.1922–03.09.1922	2–4	3	1	1	1	3	5	50,0
5. 6. (2.)		Edward Cetnarowski   Władysław Jentys   Józef Lustgarten	01.10.1922	5	1	1	0	0	3	1	100,0
7. 8. (3.)		Kazimierz Glabisz   Tadeusz Kuchar   Adam Obrubański	03.06.1923–01.11.1923	6–10	5	1	2	2	11	11	40,0
(3.)		Adam Obrubański	18.05.1924–31.08.1924	11–12 15–16	4	1	0	3	2	14	25,0	IO 1924 – 1/16 finału
9.		Tadeusz Orzelski	10.06.1924	13	1	0	0	1	2	3	0,0
10.		Ignacy Rosenstock	29.06.1924	14	1	1	0	0	2	0	100,0
(8.)		Tadeusz Kuchar	23.05.1925–19.07.1925	17	1	0	0	1	0	2	0,00
11.		Tadeusz Synowiec	30.08.1925–19.06.1927	18–28	11	5	3	3	30	24	59,1
(8.)		Tadeusz Kuchar	10.06.1928–28.10.1928	29–31	3	1	1	1	7	7	50,0
12.		Stefan Loth	02.06.1929–25.10.1931	32–34 36 38	5	3	0	2	17	10	60,0
13.		Andrzej Przeworski	05.07.1931	35	1	1	0	0	5	0	100,0
14.		Józef Kałuża	11.10.1931	37	1	0	0	1	1	2	0,0
(14.)		Józef Kałuża	21.02.1932–01.09.1939	39–41 43–51 53–54 56–60 62–66 68–69 71–75 77–83	38	10	8	20	83	95	36,8	MŚ 1934 – brak kwalifikacji IO 1936 – czwarte miejsce MŚ 1938 – 1/8 finału
(12.)		Stefan Loth	02.10.1932 14.10.1934	42 52	2	2	0	0	8	3	100,0
(13.)		Andrzej Przeworski	15.09.1935 12.09.1937	55 67	2	1	1	0	6	4	75,0
15.		Kurt Otto	06.09.1936	61	1	0	1	0	3	3	50,0
16.		Karol Kossok	10.10.1937	70	1	1	0	0	2	1	100,0
17.		Marian Spoida	25.09.1938	76	1	0	0	1	1	2	0,0
18.		Henryk Reyman	29.06.1945–28.08.1947	84–86	3	0	0	3	5	11	0,0
19. 20. (13.)		Karol Bergtal   Czesław Krug   Andrzej Przeworski	04.09.1947–00.02.1948	87–90	4	1	1	2	9	13	37,5
21.		Zygmunt Alfus	15.02.1948–01.10.1948	91–95	5	1	1	3	6	17	30,0
(20.)		Czesław Krug	10.10.1948	96	1	0	1	0	0	0	50,0
(20.) 22. (13.)		Czesław Krug   Jan Nowak   Andrzej Przeworski	17.10.1948	97	1	1	0	0	1	0	100,0
23. 24. 25. (20.) 26.		Mieczysław Szymkowiak   Ignacy Izdebski   Stefan Kisieliński   Czesław Krug   Kazimierz Śmiglak	19.02.1949–00.00.1950	98–106	9	2	2	5	14	25	33,3
(23.) 27. (25.) (20.)		Mieczysław Szymkowiak   Mieczysław Kaczanowski   Stefan Kisieliński   Czesław Krug	00.00.1950–31.12.1950	107	1	0	0	1	1	4	0,0
28.		Ryszard Koncewicz	30.10.1950	108	1	1	0	0	1	0	100,0
(28.) (27.) (23.)		Ryszard Koncewicz   Mieczysław Kaczanowski   Mieczysław Szymkowiak	00.02.1951–00.00.1951	–	0	0	0	0	0	0	0,0
(28.)		Ryszard Koncewicz	27.05.1951	109	1	0	0	1	0	6	0,0
(28.)		Ryszard Koncewicz	00.00.1951–00.06.1952	110 112	2	0	0	2	1	6	0,0
29.		Michał Matyas	25.05.1952	111	1	0	0	1	0	1	0,0
(29.)		Michał Matyas	15.07.1952–21.07.1952	113	1	0	0	1	0	2	0,0	IO 1952 – 1/8 finału
30.		Tadeusz Foryś	14.09.1952–21.09.1952	114–115	2	1	1	0	5	2	75,0
(28.)		Ryszard Koncewicz	10.05.1953–29.11.1953	116–118	3	0	2	1	3	5	33,3
31. 32.		Andor Hájdu   Edward Cebula	08.08.1954	119	1	0	1	0	2	2	50,0
33. (29.)		Zygmunt Jesionka   Michał Matyas	26.09.1954	120	1	1	0	0	1	0	100,0
(28.)		Ryszard Koncewicz	29.05.1955–22.07.1956	121–126	6	1	3	2	7	10	41,7
34. 35. 36.		Alfred Nowakowski   Alojzy Sitko   Artur Woźniak	26.08.1956	127	1	0	0	1	1	2	0,0
(20.) 37. (18.)		Czesław Krug   Feliks Dyrda   Henryk Reyman	22.09.1956–17.02.1957	128–130	3	2	1	0	11	4	83,3
(18.) (37.) 38.		Henryk Reyman   Feliks Dyrda   Józef Ziemian	17.02.1957–05.07.1957	131–133	3	1	0	2	3	5	33,3	MŚ 1958 – brak kwalifikacji
(18.) (37.)		Henryk Reyman   Feliks Dyrda	29.09.1957–24.11.1957	134–137	4	2	1	1	7	4	62,5	MŚ 1958 – brak kwalifikacji
(18.) (37.) 39.		Henryk Reyman   Feliks Dyrda   Stanisław Szymaniak	11.05.1958–00.02.1959	138–143	6	0	3	3	9	13	25,0
(20.)		Czesław Krug	20.05.1959–28.11.1962	144–173	30	12	5	13	60	54	45,0	ME 1960 – brak kwalifikacji IO 1960 – faza grupowa MŚ 1962 – brak kwalifikacji ME 1964 – brak kwalifikacji
40. (30.) 41.		Wiesław Motoczyński   Tadeusz Foryś   Wacław Pegza	01.01.1963–00.08.1964	174–180	7	4	2	1	23	7	71,4	IO 1964 – brak kwalifikacji (no)
40. (28.) 42.		Wiesław Motoczyński   Ryszard Koncewicz   Karol Krawczyk	00.08.1964–00.02.1966	181–192	12	4	5	3	22	19	54,2	MŚ 1966 – brak kwalifikacji
(28.)		Ryszard Koncewicz	05.01.1966	193	1	0	1	0	1	1	50,0
43.		Antoni Brzeżańczyk	12.02.1966–13.08.1966	194–199	6	0	3	3	5	10	25,0	MŚ 1966 – brak kwalifikacji
44. (43.) 45.		Klemens Nowak   Antoni Brzeżańczyk   Kazimierz Górski	11.09.1966–22.10.1966	200–202	3	1	0	2	5	4	33,3	ME 1968 – brak kwalifikacji
(29.)		Michał Matyas	07.11.1966–31.12.1967	203–211	9	2	3	4	12	14	38,9	ME 1968 – brak kwalifikacji IO 1968 – brak kwalifikacji
(28.)		Ryszard Koncewicz	00.02.1968–30.11.1970	212–237	26	15	5	6	68	28	67,3	MŚ 1970 – brak kwalifikacji ME 1972 – brak kwalifikacji
(45.)		Kazimierz Górski	01.12.1970–31.07.1976	238–269 272–284 286–305	65	36	12	17	133	62	64,6	ME 1972 – brak kwalifikacji   IO 1972 – mistrzostwo   MŚ 1974 – trzecie miejsce ME 1976 – brak kwalifikacji   IO 1976 – finał
46.		Andrzej Strejlau	13.04.1974–15.04.1974 31.10.1974	270–271 285	3	2	0	1	6	3	66,7
47.		Jacek Gmoch	00.08.1976–00.00.1978	306–332	27	17	3	7	50	30	64,9	MŚ 1978 – druga runda ME 1980 – brak kwalifikacji
48.		Ryszard Kulesza	00.10.1978–00.12.1980	333–363	31	15	7	9	51	27	59,7	ME 1980 – brak kwalifikacji MŚ 1982 – kwalifikacja
50.		Antoni Piechniczek	05.01.1981–06.1986	368–415 417–427	59	23	17	19	75	67	53,4	MŚ 1982 – trzecie miejsce ME 1984 – brak kwalifikacji MŚ 1986 – 1/8 finału
49.		Waldemar Obrębski	25.01.1981–01.02.1981	364–367	4	4	0	0	13	3	100,0
51.		Bernard Blaut	04.09.1985	416	1	0	0	1	1	3	0,0
52.		Wojciech Łazarek	25.08.1986–15.06.1989	428–459	32	18	5	9	55	42	64,0	ME 1988 – brak kwalifikacji MŚ 1990 – brak kwalifikacji
(46.)		Andrzej Strejlau	26.06.1989–22.09.1993	460–492 496–516	54	18	22	14	62	62	53,7	MŚ 1990 – brak kwalifikacji ME 1992 – brak kwalifikacji MŚ 1994 – brak kwalifikacji
53.		Lesław Ćmikiewicz	03.12.1991–09.12.1991	493–495	3	1	1	1	2	4	50,0
(53.)		Lesław Ćmikiewicz	13.10.1993–17.11.1993	517–519	3	0	0	3	2	8	0,0	MŚ 1994 – brak kwalifikacji
54.		Henryk Apostel	20.12.1993–15.11.1995	520–538	19	7	7	5	30	24	55,3	ME 1996 – brak kwalifikacji
55.		Władysław Stachurski	06.11.1995–01.05.1996	539–542	4	0	2	2	2	8	25,0
(50.)		Antoni Piechniczek	00.05.1996–07.06.1997	543–556	14	3	4	7	15	27	35,7	MŚ 1998 – brak kwalifikacji
56.		Krzysztof Pawlak	14.06.1997	557	1	1	0	0	4	1	100,0	MŚ 1998 – brak kwalifikacji
57.		Janusz Wójcik	23.07.1997–22.11.1999	558–583	26	15	3	8	37	28	63,5	MŚ 1998 – brak kwalifikacji ME 2000 – brak kwalifikacji
58.		Jerzy Engel	01.01.2000–21.06.2002	584–612	29	12	9	8	41	34	56,9	MŚ 2002 – faza grupowa
59.		Zbigniew Boniek	07.07.2002–03.12.2002	613–617	5	2	1	2	5	4	50,0	ME 2004 – brak kwalifikacji
60.		Paweł Janas	20.12.2002–10.07.2006	618–668	51	31	6	14	99	54	66,7	ME 2004 – brak kwalifikacji MŚ 2006 – faza grupowa
61.		Leo Beenhakker	11.07.2006–17.09.2009	669–715	47	22	13	12	75	47	60,6	ME 2008 – faza grupowa MŚ 2010 – brak kwalifikacji
62.		Stefan Majewski	17.09.2009–29.10.2009	716–717	2	0	0	2	0	3	0,0	MŚ 2010 – brak kwalifikacji
63.		Franciszek Smuda	29.10.2009–01.07.2012	718–754	37	15	13	9	47	40	58,1	ME 2012 – faza grupowa
64.		Waldemar Fornalik	10.07.2012–16.10.2013	755–772	18	8	4	6	33	22	55,6	MŚ 2014 – brak kwalifikacji
65.		Adam Nawałka	01.11.2013–31.07.2018	773–822	50	26	15	9	99	49	67,0	ME 2016 – ćwierćfinał MŚ 2018 – faza grupowa
66.		Jerzy Brzęczek	01.08.2018–18.01.2021	823–846	24	12	5	7	36	20	60,4	ME 2020 – kwalifikacja
67.		Paulo Sousa	21.01.2021–29.12.2021	847–861	15	6	5	4	37	20	56,7	ME 2020 – faza grupowa MŚ 2022 – kwalifikacja do baraży o awans
68.		Czesław Michniewicz	31.01.2022–31.12.2022	862–874	13	5	3	5	13	18	50,0	MŚ 2022 – 1/8 finału
69.		Fernando Santos	24.01.2023–13.09.2023	875–880	6	3	0	3	7	8	50,0	ME 2024 – kwalifikacja do baraży o awans
70.		Michał Probierz	20.09.2023	881–	4	2	2	0	6	2	75,0	ME 2024 – kwalifikacja do baraży o awans
NrS – numery porządkowe oficjalnych spotkań reprezentacji    M – liczba meczów    W – liczba wygranych meczów    R – liczba zremisowanych meczów    P – liczba przegranych meczów GZ – liczba zdobytych goli     GS – liczba straconych goli    Sk % – wskaźnik skuteczności (dwa punkty za wygraną, punkt za remis)    no – w ramach meczów nieoficjalnych

 

 

Poniższa tabela przedstawia osoby, które do ostatecznego połączenia przez PZPN w 1966 stanowisk selekcjonera i trenera zajmowały się wyłącznie kwestiami szkoleniowymi w polskiej reprezentacji. Znaleźli się w niej trenerzy pełniący tę funkcję i na zgrupowaniach kadry i podczas spotkań międzypaństwowych, jak również prowadzący zajęcia tylko podczas samych zgrupowań (Burford, James). Kuchar w 1930 i Koncewicz w 1964 byli trenerami podczas meczów reprezentacji A z zespołami kategorii amatorskiej.

Trenerzy, którzy do 1966 zajmowali się jednocześnie szkoleniem i selekcją zostali już uwzględnieni we wcześniejszej tabeli.

Trener	Lata	NrS	M
George Burford	1920	–	0
Imre Pozsonyi	18.11.1921–18.12.1921	1	1
Gyula Bíró	15.03.1924–26.05.1924	11–12	2
Wacław Kuchar	26.10.1930	–	0
Kurt Otto	00.03.1935–31.12.1936	53–54 56–60 63–64	9
Marian Spoida	15.09.1935 23.06.1937–27.08.1939	55 65–66 68–69 71–75 78–83	16
Alex James	30.06.1939–11.08.1939	–	0
Wacław Kuchar	11.06.1947–06.11.1949	84–103	20
Ryszard Koncewicz	01.05.1950–04.06.1950	104–106	3
István Szeder-Seidl	22.10.1950	107	1
Tivadar Király	11.05.1952–21.07.1952	110 112–113	4
Tadeusz Foryś	26.08.1956	127	1
Ryszard Koncewicz	28.10.1956–05.07.1957	128–133	6
Tadeusz Foryś	29.09.1957–24.11.1957	134–137	4
Adam Niemiec	11.05.1958–01.06.1958	138–140	3
Tadeusz Foryś	28.06.1958–28.06.1959 14.10.1959	141–146 148	7
Jean Prouff	30.06.1959–28.09.1960	147 149–155 157	9
Ryszard Koncewicz	26.06.1960–28.11.1962	154–170 172–173	19
Tadeusz Foryś	11.10.1962	171	1
Ryszard Koncewicz	00.05.1964–25.06.1964	–	0
NrS – numery porządkowe oficjalnych spotkań reprezentacji     M – liczba meczów

 

Stan na 21 listopada 2023

Lp.	Selekcjoner	Lata	M	W	R	P	GZ	GS	Pkt.
1.	Antoni Piechniczek	1981–1986 1996–1997	73	26	21	26	90	94	73
2.	Kazimierz Górski	1966 1970–1976	68	37	12	19	138	66	86
3.	Andrzej Strejlau	1974 1989–1993	57	20	22	15	68	65	62
4.	Ryszard Koncewicz	1950–1952 1953 1955–1956 1964–1966 1968–1970	52	21	16	15	103	75	57
5.	Paweł Janas	2002–2006	51	31	6	14	100	55	68
6.	Adam Nawałka	2013–2018	50	26	15	9	99	49	67
7.	Czesław Krug	1947–1948 1948 1949–1950 1956–1957 1959–1962	49	18	10	21	96	100	46
8.	Leo Beenhakker	2006–2009	47	22	13	12	75	47	57
9.	Józef Kałuża	1931 1932–1939	39	10	8	21	84	97	28
10.	Franciszek Smuda	2009–2012	37	15	13	9	47	40	43
M – liczba meczów    W – liczba wygranych meczów    R – liczba zremisowanych meczów    P – liczba przegranych meczów GZ – liczba zdobytych goli     GS – liczba straconych goli     Pkt. – liczba zdobytych punktów (dwa punkty za wygraną, punkt za remis)

• Lista meczów reprezentacji Polski w piłce nożnej mężczyzn (1921–2000)
• Lista meczów reprezentacji Polski w piłce nożnej mężczyzn (od 2001)

• Andrzej Gowarzewski: Biało-Czerwoni. Dzieje piłkarskiej reprezentacji Polski 1921-2018. Katowice: Wydawnictwo GiA, 2017. ISBN 978-83-88232-54-1.