Język Bretoński: Język z celtyckiej gałęzi rodziny indoeuropejskiej
Język bretoński (Brezhoneg) – język z grupy brytańskiej języków celtyckich.
Posługuje się nim ponad 200 tys. Bretończyków, zamieszkujących dolną (zachodnią) Bretanię (północno-zachodnia Francja). Bretoński jest językiem p-celtyckim, podobnie jak pozostałe języki brytańskie, a także język galijski.
| Obszar | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących | 206 000 | ||||||
| Pismo/alfabet | |||||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||||
| |||||||
| Status oficjalny | |||||||
| Organ regulujący | Ofis Publik ar Brezhoneg↗ | ||||||
| UNESCO | 4 poważnie zagrożony↗ | ||||||
| Ethnologue | 7 wypierany↗ | ||||||
| Kody języka | |||||||
| ISO 639-1 | br | ||||||
| ISO 639-2 | bre | ||||||
| ISO 639-3 | bre | ||||||
| IETF | br | ||||||
| Glottolog | bret1244 | ||||||
| Ethnologue | bre | ||||||
| GOST 7.75–97 | бре 120 | ||||||
| WALS | bre | ||||||
| SIL | BRE | ||||||
| Występowanie | |||||||
 | |||||||
| W Wikipedii | |||||||
| |||||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||||
Uznany został przez państwo francuskie za tzw. język regionalny. Posiada cztery główne dialekty: kornwelski, leoński, treguirski i wanetejski. Najstarsze zabytki literatury w języku bretońskim pochodzą z IX wieku.
Celtowie, z których języka rozwinął się później bretoński, przybyli do Bretanii w V–VI wieku n.e. z południowo-zachodniej Brytanii. Ich migracja była wymuszona najazdem germańskich Sasów. Język bretoński jest blisko spokrewniony z językiem kornijskim (kornickim), który rozwijał się w Kornwalii. Jeszcze w XII wieku mówiący tymi językami mogli się swobodnie porozumieć.
W historii języka bretońskiego postacią wybitną był Jean-François Le Gonidec (1775–1838), tłumacz Ewangelii, autor gramatyki bretońskiej i słownika bretońsko-francuskiego.
Według sondażu z kwietnia 1997, określano liczbę britofonów (osób mówiących po bretońsku) jako 240 tys. osób, co stanowiło 20% populacji na zachód od linii Paimpol-Vannes. Te statystyki nie zmieniały się od 1991 roku co tłumaczyło się postarzeniem populacji oraz wydłużeniem życia wśród osób starszych. Tylko 6% Bretończyków w wieku 40 lat mówi po bretońsku, a jeśli bada się młodzież poniżej 20 roku życia, jest ich tylko 1%. Środowisko aktywistów bretońskich oraz osób mieszkających na wschód od linii Paimpol-Vanne w ogóle nie pojawia się w statystykach.
Sondaż (z 2007 roku) określa ich liczbę na 206 tys. osób.
Ze względu na niewielką liczbę dzieci mówiących w tym języku, raport UNESCO z 1993 roku zaklasyfikował bretoński jako język poważnie zagrożony.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
- Leszek Bednarczuk: Języki celtyckie. W: Leszek Bednarczuk: Języki indoeuropejskie. T. II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 645–731. ISBN 978-83-01-06559-1.
- Walter Żelazny: Francja wobec mniejszości narodowych. Etniczność, Etnopolityka, Etnosocjologia. Tyczyn: Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza w Tyczynie, 2000.
Linki zewnętrzne
This article uses material from the Wikipedia Polski article Język bretoński, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.