Epsilon Indi: Gwiazda w gwiazdozbiorze Indianina

Gwiazdę okrąża para brązowych karłów i co najmniej jedna planeta.

Epsilon Indi A

ε Indi A
Położenie w gwiazdozbiorze
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Indianin
Rektascensja	22h 03m 21,654s
Deklinacja	−56° 47′ 09,54″
Paralaksa (π)	0,27480 ± 0,00025″
Odległość	11,869 ± 0,011 ly 3,6389 ± 0,0033 pc
Wielkość obserwowana	4,69m
Ruch własny (RA)	3967,04 ± 0,38 mas/rok
Ruch własny (DEC)	−2535,76 ± 0,42 mas/rok
Prędkość radialna	−40,035 ± 0,0002 km/s
Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	pomarańczowy karzeł
Typ widmowy	K5 V
Masa	0,762 ± 0,038 M☉
Promień	0,75 R☉
Metaliczność [Fe/H]	−0,07 ± 0,01
Wielkość absolutna	6,90m
Jasność	0,22 L☉
Okres obrotu	23 d
Prędkość obrotu	0,7 km/s
Inklinacja	26°
Wiek	1,4 mld lat
Temperatura	4620 K
Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół	Centrum Galaktyki
Półoś wielka	6535 pc
Mimośród	0,3610
Alternatywne oznaczenia
2MASS: J22032156-5647093 Cordoba Durchmusterung: CD−57°8464 Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 825 Boss General Catalogue: GC 30817 Katalog Gliesego: GJ 845 Katalog Henry’ego Drapera: HD 209100 Katalog Hipparcosa: HIP 108870 Katalog jasnych gwiazd: HR 8387 SAO Star Catalog: SAO 247287 CPD−57°10015, LHS 67

Epsilon Indi B

ε Indi B
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Indianin
Rektascensja	22h 04m 10,52s
Deklinacja	−56° 46′ 57,7″
Paralaksa (π)	0,27579 ± 0,00069″
Odległość	11,826 ± 0,030 ly 3,6259 ± 0,0091 pc
Wielkość obserwowana (pasmo V)	24,12m
Ruch własny (RA)	4157 ± 41 mas/rok
Ruch własny (DEC)	−2478 ± 25 mas/rok
Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	podwójny brązowy karzeł
Typ widmowy	Ba: T1 V Bb: T6 V
Masa	Ba: 60–73 MJ Bb: 47–60 MJ
Promień	Ba, Bb: ~0,08 R☉
Jasność	Ba: 0,000019 L☉ Bb: 0,0000045 L☉
Temperatura	Ba: 1300–1385 K Bb: 880–1010
Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół	ε Ind A
Półoś wielka	1459 au
Okres orbitalny	≥63 tys. lat
Alternatywne oznaczenia
2MASS: J22041052-5646577 CI Ind, VLK 1

Epsilon Indi to widoczna gołym okiem, piąta pod względem jasności gwiazda w gwiazdozbiorze Indianina, leżąca we wschodniej części konstelacji. Gwiazda nie jest widoczna z Europy i leży tak daleko na niebie południowym, że znalazła się na mapach nieba dopiero w 1603 roku. Ze względu na bardzo duży ruch własny, w ciągu kilku tysięcy lat gwiazda przekroczy granicę sąsiedniego gwiazdozbioru Tukana. Względem Słońca porusza się z prędkością 90,2 km/s, pięciokrotnie wyższą niż typowa dla sąsiednich gwiazd.

Epsilon Indi A to pomarańczowy karzeł, gwiazda ciągu głównego należąca do typu widmowego K, mniej masywna i słabiej świecąca niż Słońce. Gwiazda ma temperaturę 4620 K i jasność 0,22 jasności Słońca. Jej masa to 0,76 masy Słońca, a promień jest o 1/4 mniejszy niż promień Słońca. Gwiazda obraca się wokół osi w ciągu 23 dni, oś obrotu jest nachylona pod kątem 26° względem sfery niebieskiej. Wykazuje aktywność magnetyczną, ma chromosferę i koronę podobną do korony słonecznej, w której temperatura sięga 5 mln K.

W styczniu roku 2003 astronomowie ogłosili odkrycie brązowego karła odległego o 6,7 minuty kątowej od Epsilon Indi A, orbitującego wokół gwiazdy w odległości ok. 1500 au, o masie ocenionej wstępnie na 40–60 mas Jowisza. W następnych miesiącach okazało się, że ów obiekt jest układem podwójnym składającym się z dwóch brązowych karłów. Dzieli je na niebie 0,732 sekundy kątowej, w przestrzeni są one odległe o 2,65 ± 0,01 au i okrążają wspólny środek masy w czasie około 15 lat.

Na podstawie astrometrii wyznaczono dynamiczną masę systemu ε Ind Bab na 121 ± 1 M_J. Niskie temperatury, charakterystyczne dla typu widmowego T, wskazują, że oba ciała muszą mieć masy mniejsze niż 7% masy Słońca. Ocenia się, że masa składnika Ba to 60–73 M_J, a składnik Bb ma masę 47–60 M_J.

Modele ewolucji jasności i atmosfer brązowych karłów sugerują, że układ Epsilon Indi Bab może być znacznie starszy, niż wskazywałyby oceny wieku gwiazdy Epsilon Indi A na podstawie jej obrotu. Może to wiązać się z błędem metody wyznaczenia wieku gwiazdy. Gwiazda mogła też jednak przechwycić grawitacyjnie tę parę brązowych karłów, a nie uformować się równocześnie z nią.

W 2018 roku metodą pomiaru zmian prędkości radialnej odkryto planetę krążącą wokół Epsilon Indi A. Jest to gazowy olbrzym o masie minimalnej 2,7 razy większej niż masa Jowisza, krążący po prawie kołowej orbicie, w odległości około 12 jednostek astronomicznych od gwiazdy. Obiega ją co około 53 lata. Planeta oddala się od gwiazdy na 3,3″ i przewiduje się, że może zostać bezpośrednio zaobserwowana przez obserwatoria takie jak Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba. Inne sygnały zmian prędkości radialnej zostały powiązane z aktywnością gwiazdy, co nakłada ograniczenie na masy potencjalnych innych planet w tym systemie. Bliżej gwiazdy mogą krążyć nieodkryte planety typu ziemskiego.

W serialach i filmach z cyklu Star Trek występuje fikcyjna rasa Andorian, wywodząca się z planety Andoria. Ma ona krążyć wokół gwiazdy Epsilon Indi.

W uniwersum gry Halo w układzie planetarnym tej gwiazdy znajduje się planeta Harvest, będąca pod kontrolą Dowództwa Kosmicznego Narodów Zjednoczonych (UNSC). Staje się ona miejscem pierwszego kontaktu z obcą cywilizacją, Przymierzem (Covenant) oraz teatrem działań wojennych między obydwoma stronami.

• Gwiazdy położone najbliżej Ziemi
• Lista gwiazd w gwiazdozbiorze Indianina
• Epsilon Eridani

• eps Ind A b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)