Obserwowana wielkość gwiazdowa (także widzialna, pozorna lub widoma, oznaczana literą m ) – wielkość gwiazdowa obiektu widzianego z Ziemi (przy założeniu braku atmosfery).
Zależy od mocy promieniowania (jasności) gwiazdy i jej odległości od Ziemi.
Obserwowaną wielkość gwiazdową określa wzór:
gdzie:
Wzrost o 1 w skali magnitudo oznacza spadek jasności obiektu około 2,512 raza. Na podstawie własności logarytmów, wzór na różnicę jasności można przekształcić na wzór do obliczania stosunku jasności:
Dla wielkości wizualnej, stałą dobiera się tak, by najsłabsze gwiazdy widoczne gołym okiem miały jasność równą 6 magnitudo. Standardowo dla wielkości wizualnej: .
Jaki jest stosunek jasności Słońca do jasności Księżyca w pełni?
Obserwowana jasność Słońca wynosi −26,74, a średnia jasność Księżyca w pełni wynosi −12,74.
Różnica jasności:
Stosunek jasności:
Słońce jest ok. 400 000 razy jaśniejsze od Księżyca w pełni.
Wielkość obserwowana zależy także od długości fali, na jaką czuły jest odbiornik, dlatego zazwyczaj podaje się, w jakim zakresie prowadzono obserwacje:
Gołym okiem można w dobrych warunkach dostrzec maksymalnie gwiazdy do ok. 8m gwiazdowej wielkości wizualnej. Jednak, w wyniku powszechnego zanieczyszczenia światłem w większości miejsc próg dostrzegalności jest obniżony – na niebie miejskim wynosi ok. 4m. W dobrych warunkach przez lornetkę można dostrzec obiekty do ok. 10m. Najsłabiej świecące obiekty obecnie obserwowane (przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a) mają jasność ok. 28m.
Nie uwzględniono α Ori (Betelgezy) – gwiazdy zmiennej o wielkości od 0,4m do 1,3m.
Większość wyników została obliczona na bazie wzorów, które opisano w artykule absolutna wielkość gwiazdowa. Do obliczeń przeważnie używana była jasność absolutna gwiazdy. Niektóre wyniki zostały zaokrąglone do 0,1 mag.
Wid. wielkość (V) | Obiekt |
---|---|
-67.57 | rozbłysk gamma GRB 080319B widziany z odległości 1 AU. Byłby on ponad 2×10^16 (20 biliardów) razy jaśniejszy od Słońca widzianego z Ziemi. |
−41,49 | Cygnus OB2-12 widziana z odległości 1 jednostki astronomicznej (au) |
−41,05 | Ro Cassiopeiae widziana z odległości 1 jednostki astronomicznej (au) |
−39,66 | R136a1 widziana z odległości 1 jednostki astronomicznej (au) |
−39,40 | Rigel widziany z odległości 1 au; wyglądałby jak ogromna, jasna, niebieska kula o średnicy 35° |
−39,10 | minimalna jasność Betelgezy widzianej z odległości 1 au |
−36,83 | Antares widziany z odległości 1 au. |
−35,15 | Gwiazda Polarna widziana z odległości 1 au |
−32,25 | Aldebaran widziany z odległości 1 au |
−31,85 | Arktur widziany z odległości 1 au |
−30,95 | Wega widziana z odległości 1 au |
−30,10 | Syriusz widziany z odległości 1 au |
−29,30 | Słońce widziane z Merkurego w peryhelium |
−27,40 | Słońce widziane z Wenus w peryhelium |
−27,23 | Alfa Centauri A widziana z odległości 1 au |
−26,74 | Słońce widziane z Ziemi (ok. 400 000 razy jaśniejsze niż Księżyc w pełni) |
−25,60 | Słońce widziane z Marsa w aphelium |
−23,00 | Słońce widziane z Jowisza w aphelium |
−22,45 | Proxima Centauri widziana z powierzchni planety Proximy b |
−21,7 | Słońce widziane z Saturna w aphelium |
−20,2 | Słońce widziane z Urana w aphelium |
−19,3 | Słońce widziane z Neptuna |
−18,8 | Słońce widziane z pokładu sondy New Horizons (w dniu 1 czerwca 2017 roku, odległość 38,57 au) |
−18,2 | Słońce widziane z Plutona w aphelium |
−16,7 | Słońce widziane z Eris w aphelium |
−16,3 | Słońce widziane z pokładu sondy Pioneer 10, z odległości 118,59 au (w dniu 1 czerwca 2017 roku) |
−16,0 | Słońce widziane z pokładu sondy Voyager 1, z odległości 138,69 au (w dniu 1 czerwca 2017 roku) |
−16,0 | Proxima Centauri widziana z odległości 1 au |
−14,20 | stopień jasności jednego Luksa |
−13,38 | jasność Deneba widzianego z odległości 1 parseka (odległość o ok. 1 rok świetlny mniejsza niż odległość od Słońca do gwiazdy Proxima Centauri) |
−12,90 | maksymalna teoretyczna jasność Księżyca w pełni, będącego w perygeum i peryhelium jednocześnie (jasność Księżyca, będącego w średniej odległości 384 000 km od Ziemi, wynosi −12,74 mag, jednak w obu przypadkach Księżyc jest w rzeczywistości jaśniejszy o ok. 0,18 mag – przy uwzględnieniu efektu Opozycji) |
−11,20 | Słońce widziane z Sedny w aphelium |
−10,00 | Kometa Ikeya-Seki (1965), będąca najjaśniejszą kometą z Grupy Kreutza z czasów współczesnych |
−7,50 | supernowa SN 1006 z roku 1006 w czasie największej jasności (odległa o 7200 lat świetlnych) |
−6,50 | całkowita, zintegrowana jasność nocnego nieba widzianego z Ziemi |
−6,27 | Alfa Centauri A widziana z powierzchni planety Proximy b |
−6,00 | supernowa (SN 1054), widziana w roku 1054 (odległa o 6500 lat świetlnych) |
−5,90 | Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (gdy znajduje się najbliżej Ziemi i jest w pełni oświetlona przez Słońce) |
- 5,50 | maksymalna jasność komety C/2006 P1 (McNaught) w dniach 13 i 14 stycznia 2007 roku |
−4,89 | maksymalna jasność Wenus, gdy jest oświetlony jej sierp (nastąpiło to np. 18 grudnia 2013) |
−4,00 | najsłabsze obiekty widziane gołym okiem w ciągu dnia, gdy Słońce jest wysoko nad horyzontem |
−3,99 | maksymalna jasność Epsilon Canis Majoris 4,7 miliona lat temu, najjaśniejszej gwiazda w ciągu ostatnich oraz następnych 5 milionów lat |
−3,82 | minimalna jasność Wenus, gdy znajduje się po drugiej stronie Słońca |
−2,94 | maksymalna jasność Jowisza |
−2,91 | maksymalna jasność Marsa |
−2,50 | najsłabsze obiekty widzialne gołym okiem w ciągu dnia, gdy Słońce jest poniżej 10° nad horyzontem |
−2,50 | minimalna jasność Księżyca w nowiu[potrzebny przypis] |
−2,45 | maksymalna jasność Merkurego w koniunkcji (w przeciwieństwie do Wenus, Merkury jest najjaśniejszy, gdy znajduje się po drugiej stronie Słońca) |
−1,61 | minimalna jasność Jowisza |
−1,47 | Syriusz, obecnie najjaśniejsza gwiazda (poza Słońcem) obserwowana w świetle widzialnym |
−0,83 | Eta Carinae – obserwowalna jasność jako Fałszywej supernowej w kwietniu 1843 |
−0,72 | Kanopus, druga pod względem jasności gwiazda na niebie |
−0,49 | maksymalna jasność Saturna będącego w opozycji (2003, 2018) |
-0,3 | szacunkowa jasność Komety Halleya widzianej z Ziemi podczas jej przelotu w 2061 roku. |
−0,27 | całkowita jasność układu Alfa Centauri; trzecia pod względem jasności gwiazda, obserwowalna gołym okiem |
−0,04 | Arktur, czwarta pod względem jasności gwiazda obserwowalna gołym okiem |
−0,01 | czwarta pod względem jasności „pojedyncza” gwiazda widoczna za pomocą teleskopu – Alfa Centauri A |
+0,03 | Wega, której jasność była pierwotnie uznana za „punkt zero” skali wielkości gwiazdowych |
+0,50 | Słońce widziane z układu Alfa Centauri |
1,47 | minimalna jasność Saturna |
1,84 | minimalna jasność Marsa |
3,03 | supernowa SN 1987A w Wielkim Obłoku Magellana w odległości 160 000 lat świetlnych |
od 3 do 4 | najsłabsze gwiazdy widzialne gołym okiem w środowisku miejskim |
3,44 | Galaktyka Andromedy (M31) |
4,50 | Messier 41, gromada otwarta, którą prawdopodobnie znał Arystoteles |
4,61 | maksymalna jasność Ganimedesa (księżyc Jowisza, największy z księżyców w Układzie Słonecznym) |
4,83 | absolutna wielkość gwiazdowa Słońca |
5,20 | maksymalna jasność asteroidy Westa |
5,32 | maksymalna jasność Urana |
od 5,6 do 6 | najsłabsze obiekty widzialne gołym okiem na niebie podmiejskim |
5,72 | galaktyka spiralna M33, używana jako obiekt do testowania tzw. gołego oka, widziana na ciemnym niebie |
5,73 | minimalna jasność Merkurego |
5,80 | szacunkowa szczytowa widoczna jasność rozbłysku gamma GRB 080319B widzianego na Ziemi 19 marca 2008, z odległości 7,5 miliarda lat świetlnych |
5,95 | minimalna jasność Urana |
6,49 | maksymalna jasność asteroidy Pallas |
6,50 | przybliżona jasność gwiazd widocznych gołym okiem "przeciętnego obserwatora" w bardzo dobrych warunkach. Na niebie widocznych jest ok. 9500 obiektów jaśniejszych niż 6,5 mag. |
od 6,6 do 7 | najsłabsze obiekty, widzialne gołym okiem na niebie wiejskim |
6,64 | maksymalna jasność planety karłowatej Ceres, krążącej w pasie planetoid |
6,75 | maksymalna jasność asteroidy Iris |
6,90 | galaktyka spiralna M81, będąca ekstremalnym testem „gołego oka”. Widziana na niebie najwyższej klasy w Skali Bortle’a, obserwacja tego obiektu jest najwyższą próbą wzroku człowieka. |
od 7 do 8 | ekstremalny limit "gołego oka". Klasa 1 w Skali Bortle’a, czyli najciemniejsze obiekty nieba, jakie można oglądać z Ziemi |
7,78 | maksymalna jasność Neptuna |
8,02 | minimalna jasność Neptuna |
8,28 | maksymalna jasność Tytana, największego księżyca Saturna, średnia jasność wynosi 8,4 |
8,65 | jasność Syriusza B |
8,94 | maksymalna jasność asteroidy (10) Hygiea |
9,50 | najsłabsze obiekty widoczne przy użyciu powszechnej lornetki 7x50 w warunkach nieba podmiejskiego |
10,20 | maksymalna jasność Japeta, księżyca Saturna (średnia jasność: 11 mag) |
11,13 | jasność Proximy Centauri, najbliższej gwiazdy |
12,91 | najjaśniejszy kwazar 3C 273 (Odległość jasnościowa rzędu 2,4 miliarda lat świetlnych) |
13,47 | maksymalna jasność Trytona |
13,65 | maksymalna jasność Plutona (725 razy słabszy niż jasność 6,5 mag – średni limit jasności widzialnej gołym okiem) |
13,90 | jasność Tytanii, największego księżyca Urana |
14,70 | jasność galaktyki IC 1101, największej znanej galaktyki pod względem rozmiarów |
15,20 | średni limit jasności obiektów dostrzegalnych za pomocą teleskopu o średnicy 30 cm[potrzebny przypis] |
15,40 | maksymalna jasność Chirona, należącego do planetoid z grupy centaurów |
16,80 | maksymalna jasność Charona, księżyca Plutona (średnia jasność: 17,24 mag) |
16,80 | jasność planety karłowatej Makemake, będącej w opozycji |
17,27 | jasność planety karłowatej Haumea, będącej w opozycji |
18,70 | jasność planety karłowatej Eris, będącej w opozycji |
20,70 | Callirrhoe, księżyc Jowisza o średnicy ok. 8 km |
22,00 | średni limit jasności obiektów widzianych za pomocą 24-calowego teleskopu Ritcheya–Chrétiena |
22,80 | jasność układu podwójnego Luhman 16; są to najbliższe brązowe karły (pojedyncze jasności składników: Luhman 16A = 23,25, Luhman 16B = 24,07) |
22,91 | maksymalna jasność Hydry, księżyca Plutona |
23,10 | jasność Dysnomii, księżyca planety karłowatej Eris |
23,38 | maksymalna jasność Nixa, księżyca Plutona |
24,80 | najsłabszy obiekt uwieczniony na amatorskim zdjęciu: kwazar CFHQS J1641 +3755 |
25,00 | Fenrir, księżyc Saturna (średnica: ok. 4 km) |
25,10 | S/2015 (136472) 1, księżyc planety karłowatej Makemake (średnica: ok. 175 km) |
25,30 | Obiekt transneptunowy 2018 AG37 widziany z Ziemi; Jest to najdalszy znany obserwowalny obiekt w Układzie Słonecznym, w odległości około 132 AU (19,7 miliarda km) od Słońca |
26,00 | najsłabsze obiekty widoczne w świetle widzialnym przez Teleskopy Kecka (o średnicy 10 metrów) |
26,20 | Obiekt transneptunowy 2015 TH367 widziany z Ziemi; Ma ok. 200 km srednicy i jest oddalony o około 90 AU (13 miliardów km) od Słońca; jego jasność jest ok. 75 milionów razy mniejsza od najsłabszych obiektów obserwowalnych gołym okiem (por. jasność o wartości 6,5 mag.) |
27,70 | Najsłabsze obiekty obserwowalne za pomocą pojedynczego naziemnego teleskopu klasy 8 metrów, takiego jak Teleskop Subaru, przy czasie ekspozycji 10 godzin |
28,00 | jasność Jowisza, gdyby znajdował się w odległości 5000 au od Słońca |
28,20 | Kometa Halleya w 2003 roku, gdy była w odległości 28 au od Słońca |
28,40 | asteroida 2003 BH91 widziana z orbity okołoziemskiej. Jest to ok. 15-kilometrowy obiekt z Pasa Kuipera odkryty przez HST w 2003 roku; jest to zarazem najsłabsza znana bezpośrednio obserwowana asteroida. |
29,00 | najsłabszy obiekt odkryty przy użyciu VLT |
29,4 | Galaktyka JADES-GS-z13-0, odkryta przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba. Jeden z najdalszych odkrytych obiektów |
31,50 | najsłabsze obiekty obserwowane w świetle widzialnym za pomocą Teleskopu Hubble’a |
+34 | Najsłabsze obiekty obserwowalne w świetle widzialnym za pomocą Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba |
35,00 | szacowana jasność nienazwanej asteroidy widzianej z orbity okołoziemskiej. Jest ona najciemniejszą znaną asteroidą, obiektem z Pasa Kuipera o średnicy 950 metrów. Odkryta przez Teleskop Hubble'a w 2009 roku (w wyniku jej przejścia na tle gwiazdy.) |
35,00 | szacowana jasność LBV 1806-20 w świetle widzialnym z uwzględnieniem Ekstynkcji międzygwiazdowej; obiekt ten jest niebieską gwiazdą zmienną i zarazem najjaśniejszą znaną gwiazdą |
36,00 | szacowany limit jasności obiektów, które będzie można obserwować za pomocą planowanego teleskopu E-ELT |
This article uses material from the Wikipedia Polski article Obserwowana wielkość gwiazdowa, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.