Dennis Gabor: Fizyk angielski pochodzenia węgierskiego, noblista

5 czerwca 1900 w Budapeszcie, zm. 9 lutego 1979 w Londynie) – mieszkający w Anglii węgierski fizyk (spec. optyka), laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za rok 1971.

Dennis Gabor

Günszberg Dénes

Dennis Gabor w 1971
Państwo działania	Wielka Brytania
Data i miejsce urodzenia	5 czerwca 1900 Budapeszt
Data i miejsce śmierci	9 lutego 1979 Londyn
Specjalność: fizyka
Alma Mater	Uniwersytet Techniczny w Berlinie
Nagrody
Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki
Multimedia w Wiki Commons

Urodził się w Budapeszcie jako najstarszy syn Adéli i Bernáta Günszberga (dyrektora spółki górniczej) w rodzinie żydowskiej. W 1902 r. jego ojciec uzyskał zezwolenie na zmianę nazwiska na Gábor. Zafascynował się fizyką w wieku 15 lat pod wpływem podręcznika Oriesta Chwolsona, publikacji na temat teorii przyrządów Abbego, fotografii barwnej i metody reprodukcji barw Gabriela Lippmanna. Studiował w Berlinie. Skończył Technische Hochschule Berlin w roku 1924 i uzyskał stopień dr inż. w roku 1927. Bywał również często w University of Berlin, w którym poziom fizyki kształtowali m.in. Albert Einstein, Max Planck, Walther Nernst, Max von Laue. Od roku 1927 pracował w Siemens & Halske AG, gdzie dokonał swojego pierwszego wynalazku – skonstruował typ wysokociśnieniowej lampy rtęciowej (wykorzystywanej później w milionach lamp ulicznych).

W 1933 roku musiał opuścić Niemcy (zob. III Rzesza) i wyjechał do Wielkiej Brytanii. Został zatrudniony w British Thomson-Houston Co. w Rugby i w British Thomson-Houston Research Laboratory, w którym pracował do roku 1948.

W roku 1948, próbując udoskonalić mikroskop elektronowy, otrzymał pierwsze hologramy – jeszcze niedoskonałe.

Od 1 stycznia 1949 pracował w Imperial College w Londynie, początkowo jako wykładowca elektroniki, następnie profesor of Applied Electron Physics, a od przejścia na emeryturę w roku 1967, jako Senior Research Fellow. Od roku 1967 był też członkiem zespołu badawczego CBS Laboratories Stamford, Conn.

Prowadził intensywne prace badawcze w zakresie elektroniki i optyki elektronowej, dotyczące początkowo m.in. teorii komunikacji i stereoskopowej kinematografii. Zajmując się nadal holografią, nazywaną początkowo „wavefront reconstruction” (rekonstrukcja czoła fali), opracował w latach 1948–1951 metodę otrzymywania obrazów trójwymiarowych (zob. historia holografii), która jednak mogła być zastosowana w praktyce dopiero po wynalezieniu lasera w roku 1960. W latach 1950–1953 współpracował z AEI Research Laboratory w Aldermaston.

Został uhonorowany m.in. członkostwem Towarzystwa Królewskiego w Londynie w roku 1956 i honorowym członkostwem Węgierskiej Akademii Nauk w roku 1964.

Za badania nad holografią otrzymał w roku 1971 Nagrodę Nobla .

Ożenił się w roku 1936 w Rugby z Marjorie Louise z domu Butler.

• Beata Tarnowska (red.): Nagrody Nobla, Leksykon PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 83-01-13393-7.brak strony w książce

• Jonathan Ros : HOLOGRAMS, THE FIRST 60 YEARS, Rugby Art Gallery and Museum : This Exhibition celebrates the 60th anniversary of the hologram, which was invented by Hungarian scientist Dennis Gabor in Rugby in 1947.