ਕਾਂਗੜ

ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਤੇ ਵੱਲ ਝਾਤ ਮਾਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹਵਾਲਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਇਹ ਪਿੰਡ ਰਾਜਾ ਕੰਗ ਨੇ ਵਸਾਇਆ ਸੀ, ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਹੀ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦਾ ਨਾਂ ਕਾਂਗੜ ਪੈ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਝਰੋਖਿਆਂ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਵਧਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਸ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਛੇਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਦਸਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਚਰਨ ਛੋਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ, ਇਸ ਪਿੰਡ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ "ਜ਼ਫ਼ਰਨਾਮਾ" ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਉਂਦਾ (ਕਿ ਤਸ਼ਰੀਫ਼ ਦਰ ਕਸਬਾ ਕਾਂਗੜ ਕੁਨਦ॥) ਹੈ।ਦਸਵੀਂ ਪਾਤਸਾਹੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਕਾਂਗੜ ਚ ਈ ਜ਼ਫ਼ਰਨਾਮਾ ਸਾਹਿਬ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਤੇ ਏਥੋਂ ਔਰੰਗਜੇਬ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਸੀ ਤੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਕਾਂਗੜ ਈ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਸੀ, ਇਸ ਸਥਾਨ ਉੱਪਰ ਦੋ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹਨ। ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਨਾਮ "ਬਾਬਾ ਮਹਿਰ ਮਿੱਠਾ" ਜੀ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜੀ ਦਾ ਨਾਮ "ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ" ਨਾਮ ਤੇ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਛੇਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਜੀ ਦੀ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੱਗਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਉਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸਾਥ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਰਾਜੇ "ਬਾਬਾ ਰਾਇ ਜੋਧ" ਜੀ ਨੇ ਦਿੱਤਾ'ਜੋ ਬਾਬਾ ਮਹਿਰ ਮਿੱਠਾ ਜੀ ਦੇ ਪੋਤੇ ਸਨ। ਇਸ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਧਾਲੀਵਾਲਾ ਨੇ ਵਸਾਇਆ ਸੀ, ਤੇ ਰਾਜਾ ਕੰਗ ਵੀ ਧਾਲੀਵਾਲਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸਨ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਜਿਸ ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਧਾਲੀਵਾਲ ਗੋਤ ਦੀ ਵਿਅਕਤੀ ਗਏ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਸਬੰਧ ਇਸ ਪਿੰਡ ਨਾਲ ਜੁੜਦਾ ਹੈ।