Una nebulosa planetària es una nebulosa d'emission formada d'una bofiga de gas en expansion eissida de l'ejeccion dei jaç exteriors d'una estèla de 0,8 a 8 massas solaras qu'es a passar de l'etapa de giganta roja an aquela de nana blanca.
Aqueu fenomèn foguèt descubèrt en 1764 e l'aspèct similar ai planetas de l'objècte li donèt son nom. Pasmens, en fòra de son aspèct, a ges de rapòrt ambé lei planetas. Sa causa es liada a l'agotament resèrvas d'èli d'une estèla dau tipe giganta roja. D'efèct, la fin dei reaccions termonuclearas dins lo còr de l'estèla permet plus de mantenir son equilibri entre la gravitat e l'energia emesa per la fusion de l'èli. Aquò entraïna alora l'afondrament dau còr, sota la sieuna gravitat, e sa transformacion en nana blanca. Aqueu fenomèn es una fònt d'energia fòrça importanta qu'es a l'origina d'una gròssa pression radiativa sus lei jaç extèrnes de l'estèla. La matèria i es alora expulsat vèrs lo mitan interstellar a una velocitat generalament situada entre 20 e 30 km/h. En parallèl, la temperatura fòrça auta de la nana blanca en formacion (fins a 30 000 K a sa superficia) ioniza aqueu gas que va emetre de l'energia e donc venir visible. Ansin, se fòrma la bofiga de gas en expansion a l'entorn de la nana blanca. La durada dau fenomèn es d'aperaquí 10 000 ans.
L'exemple pus conegut de nebulosa planetària es la Nebulosa de la Lira.
This article uses material from the Wikipedia Occitan article Nebulosa planetària, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Lo contengut es disponible jos licéncia CC BY-SA 4.0 levat mencion contrària. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Occitan (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.