Blanc

Pels articles omonims, vejatz Blanca (omonimia).

Es la lutz que s'obten en observant lo dioxid de titan esclairar pel Solelh de miègjorn.

Blanc
Coordenadas de color
RVB (r, v, b)	(255, 255, 255)
Triplet exadecimal	#FFF
CMJN (c, m, j, n)	(0, 100, 100, 100)
TSL (t, s, l)	(0°, 0%, 100%)

En realitat lo blanc es una valor e pas una color. L'uèlh uman considèra coma blanca tota lutz percebuda coma una mescla equilibrada de las tres colors primàrias. Existís una infinitat de mesclas possiblas de longors d'ondas donant lo blanc per l'uèlh, e perque la soma de totas las longors d'ondas dona lo blanc, sufís d'addicionar (al sens de la sintèsi additiva) doas longors d'ondas complementàrias coma lo jaune e lo blau o lo magenta e lo verd, per obtenir una lutz blanca. La distincion entre de luses blancas diferentas es possibla, se los espèctres d'absorbcion d'objèctes esclairats remandan pas totas las compausantas de las doas luses.

Quand se considèra la sintèsi additiva (superposicion de faissèls luminoses monocromatics), lo blanc es la reünion de totas las colors, lo negre es l'abséncia de color. Quand se considèra la sintèsi sostractiva (mescla de pigments, de pinturas), lo blanc s'obten sus un supòrt verge (deu èsser d'esperel blanc e esclairat per una lutz blanca), e lo negre s'obten per la mescla de totas las colors.

Dins lo còde de colors de las resisténcias electricas e dels condensadors, la color blanca correspond a la chifra 9 e a un coeficient de temperatura de 1ppm. Dins la nòrma CEI 60757, se nomena WT (abreviacion de white).

Etimologicament lo mot blanc ven del germanic blank, que significava « brilhant, clar, sens tacas », segond sens, « nud ». Es a partir d'aquela racina que nasquèron los mots de las lengas latinas : « blanco » (espanhòl), « branco » (portugués), « bianco » (italian). Dins las lengas germanicas, los mots « weiss » (alemand) o « white » (anglés) venon del vièlh naut alemand « wiz » que sa racina indogermanica es « kuei » significant « brilhant, clar »

Simbolica occidentala

 

Dins la simbolica occidentala, lo blanc es generalament associat a la puretat, a l'innocéncia, a la castetat, a la patz (bandièra blanca), a la verginitat, al maridatge, a l'esperitualitat (color del papat), a la santetat e a la vida. L'origina d'aquela simbolica residís dins lo caractèr immaculat, sens preséncia de negre, e absolut, de la lutz blanca, e es tanben la color de la nèu e del lach mairal. La color sovent opausada al blanc es lo negre.

Aquela simbolica del blanc èra ja presenta dins las culturas europèas anticas (cèltas, latins…) e es benlèu l'eretièra de la simbolica del blanc al sen de la trifoncionalitat indoeuropèa (vejatz los trabalhs de Georges Dumézil).

Pasmens lo blanc es tanben associat a una simbolica contrària: la vielhesa (pels blancs), la marrida santat (espital) e finalament la mòrt (suari, òs), mas tanben l'angoissa davant un « fuèlh blanc » dels estudiants o l'escrivan o de l'artista davant son quadre blanc.

Simbolica asiatica

 

Dins la simbolica asiatica, lo blanc es associat a la mòrt, al dòl. La mòrt essent lo passatge obligat cap al monde novèl, es considerada coma una renaissença, que lo blanc evòca la puretat.

Simbolica africana

Coma dins la simbolica asiatica, lo blanc es tanben associat a la mòrt, al dòl.

Pasmens, dins l'Egipte antica, lo blanc es associat a la jòia e a l'ufan: remembra la color de l'alba, la lutz que trionfa de l'escuritat. Representa tanben l'argent que los òsses dels dieus ne son faches. Lo blanc es utilizat pel hedjet dins la corona dels faraons nomenada skhemty per representar l'ancian reialme del sud (Nauta Egipte), associada al dieu Seth ; en oposicion al roge que representa l'ancian reialme del nòrd (Bassa Egipte), associada al dieu Hor (Òrus).

En fach, lo vèrbe « hedji » tirat del mot « hedj » (blanc), vòl dire « èsser blanc » mas tanben « destruire, èsser pèc, anequelir, tuar, abatre, perir, reversar, desobesir, anullar, endamatjar »

Per analogia, un bruch blanc es un son avent un espèctre sonòr continú. L'impression obtenguda es un sople.

 

Le tèrme de raça blanca designa d'un biais general l'ensemble dels grops etnics compausats d'individús leucodèrmes, originaris d'Euròpa e de l'Orient Mejan. L'usatge d'aquela terminologia foguèt particularament corrent en Euròpa a partir del sègle XIX, en foncion de la classificacion dels pòbles umans segon un dels critèris aparents (teoria racialista).

«Lo blanc», «los blancs» es una expression de la lenga correnta per designar las personas de tipe europèu.

La color blanca es aquela que reflectís melhor los rais solars. S'utiliza fòrça sovent per aparar las resèrvas e contenents que lor contengut crenh la calor. Dins los païses cauds, las veituras blancas son fòrça apreciadas, car la color blanca met mai en valor la linha del veïcul e en renviant una partida dels rais solars, permet un confòrt melhor dedins.

Lo blanc es al centre de l'òbra de Daniel Buren: a definit dempuèi 1966 sos espleches visuals basats sus una benda blanca en alternança amb una autra d'una autra color. Dempuèi 1998, Olivier Mérijon trabalha tanben subretot lo blanc dins sos quadres nomenats « Whites » : «Le blanc est inaccessible, il se révèle, mais est hors d’atteinte».

Carrat blanc sus fons blanc es un òli sus tela de Kasimir Malevitch creat en 1917-1918.

En musica, dins una particion escricha amb una mesura de 4/4, la blanca val dos temps.

Animals

Divèrses animals pòdon aver un plumatge o un pelatge blanc : gat blanc, caval blanc de Camarga, colomba, cicne mut , elefant blanc, lop blanc, auca blanca, ors polar, perditz blanca, tigre blanc reial, tortor.

Qualques mamifèrs, coma l'ermina, lo rainal polar, la lèbre variabla, an un pelatge blanc solament en ivèrn.

D'autres, coma lo rinocèros blanc, an lo blanc solament coma nom.

Vegetals

Fòrça plantas an de flors blancas, coma las margarida o lo liri, simbòl de puretat. D'autras an de fruches blancs, par exemple lo vesc, o amb una partida, coma lo coton.

Minerals

Diamant, quarts, gips, greda, calcari, plastre, marbre

Aliments

Lach, burre blanc, bièrra blanca, blanc de blanc, blanc manjar, blanc d'uòu, blanqueta, chocolat blanc, farina blanca, formatge blanc, lach de cocòt, pan blanc, rasim blanc, sal, sucre blanc, tè blanc, carn blanca, vin blanc, Blanqueta de Limós

En Mongolia, pendent lo Tsaagan Sar, lo « mes blanc », se manja blanc.

Simbòls

Carrat blanc, Bandièra blanca

Usatges

Blanc senh, Blanquiment d'argent, Vòte blanc, los blancs designan las pèças blancas del jòc d'escac o de damas

Dins la natura

•  
  Ors blanc (Spitzberg)
•  
  Gata blanca alachant sos gatons
•  
  Fruch blancas de vesc
•  
  Flors de coton

Objèctes fabricats

•  
  Recòlta de sal de mar (Noirmoutier, França)
•  
  Sucre blanc
•  
  Farina blanca
•  
  Iaort
•  
  Formatge blanc
•  
  Bola de mozzarella
•  
  Lo lach
•  
  Las infirmièras son generalament vestidas de blanc
•  
  La blanca (notacion musicala)
•  
  Los blancs als escacs
•  
  Rauba blanca de la nòvia

• (fr) Annie Mollard-Desfour, Le Blanc. Dictionnaire de la couleur. Mots et expressions d'aujourd'hui (XXe-XXIe siècles), CNRS Éditions, CNRS Dictionnaires, 2008, 332 p., préface de Jean-Louis Étienne.

• colors