Yohane: Sanura Turia Somuso Dödö molo'ö awö Zura ba Sura Wama'ele'ö

Yohane (li Yunani Ἰωάννης; li Aramaia ܝܘܚܢܢ; li Ge'ez ዮሐንስ; li Arab يوحنا الإنجيلي; li Latin Ioannes; li Ibrani יוחנן; li Koptik ⲓⲱⲁⲛⲛⲏⲥ ma ⲓⲱ̅ⲁ) ma Yohane Sanura Injil ba asese göi latötöi ia Santo Yohane no samösa niha sanura sura Yohane molo'ö miŵaö ndra tua meföna (tradisi).

Bakha ba tradisi laŵaö niha Keriso wa Yohane andrö no fagölö ira Yohane nifahaö Yesu, Yohane moroi ba Patmos ba Yohane Satua Niha Samati, heŵa'ae no latenaŵa da'a arakhagö fefu gere Zura Ni'amoni'ö modern.

Santo

Yohane Sanura Injil
Yohane: Haniha ia (identitas), Sanura ngawalö zura Yohane, Luo wangowasaini yaia
Gambara Yohane Sanura Injil ba zandrela gereja paroki SS Mary and Lambert, Stonham Aspal, Suffolk, Inggris
Sanura Injil, Nifahaö, Teolog
Tumbuba gotalua a.t döfi 6-9
Matea.t. 100
Tefolakhömi baGereja Katolik
Gereja Katolik Timur
Gereja Ortodoks Timur
Fa'awösa Gereja Anglikan
Gereja Lutheran
Owasa khönia27 Desember (Niha Keriso Barat); 8 Mei ba 26 September (Gereja Ortodoks Timur)
SimbolMoyo, Mako (Piala), Gölu-Gölu Zura
SinuraniaTuria Somuso Dödö nisura Yohane
Sura Yohane
Fama'ele'ö

Haniha ia (identitas)

Yohane: Haniha ia (identitas), Sanura ngawalö zura Yohane, Luo wangowasaini yaia 
Gambara niraka Yohane Sanura Injil. Te'irö'ö ba Ghent University Library.

I'ombakha'ö injil Yohane wa so samösa "nifahaö ni'omasi'ö Yesu" si lö mutötöi töi, si no "mamaduhu'ö ba manura" turia injil. Hulö na sanura injil andre, i'odödögö wamini'ö haniha sibai döi zanura ya'ia. Na tafaedogö zi tölu injil sinoptik ba na ta'angeragö wa töi zanura ya'ia Fetero awö na tatörö tödö wa Yakobo no tobali martir me ndröfi 44, arakhagö gofu heza faduhu dödö niha wa sanura andrö no Yohane nifahaö Yesu (heŵa'ae so zanguma'ö wa ha ibe'e hulö ya'ia zanura).

Iŵaö tradisi niha Keriso wa Yohane Sanura Injil andrö no Yohane nifahaö Yesu samösa. Baero Wetero ba Yakobo, Yohane no samösa moroi ba gotalua zi datölu gehomo gereja ba Yerusalema aefa wa'amate Yesu. No samösa ia moroi ba gotalua nifahaö si felendrua. Molo'ö tradisi ya'ia nifahaö fondrege awuyu ndröfi ba safuria mate moroi ba gotaluara fefu. Laŵaö wa alaŵa sibai ndröfinia ba mate ia me irugi inötönia ba Nefeso aefa ndröfi 98, götö wamatörö kaisaro Traian. Börö da'ö moroi ba gotalua ndra nifahaö ha Yohane zi lö mate tobali martir.

Laŵaö wa a.t. döfi 95 latibo'ö ia ba hulo Patmos, heza isura mbuku Wama'ele'ö. Ba hiza so ösa zanguma'ö wa sanura buku Wama'ele'ö no samösa niha bö'ö sotöi Yohane Satua Niha Samati ma zui niha bö'ö si lö ta'ila töi. Iforege Bauckham wanguma'ö wa khö ndra niha Keriso si föföna no fagölö ira Yohane Sanura Injil andrö ba Yohane Satua Niha Samati.

Sanura ngawalö zura Yohane

No fabago zöndra ndra ere Zura Ni'amoni'ö i'otarai ngaotu ndröfia si-2 ba zanadrösa ba haniha zanura oi ngawalö zura Yohane (Injil Yohane, tölu zura Yohane ba sura Wama'ele'ö). Tuho nifadönira ya'ia haniha zanura oi sura andrö ba hezo zura nisura Yohane ni'ilada.

Iböbögö tradisi Ortodoks Timur zanura fefu zura Yohane khö Yohane nifahaö Yesu.

Ba ngaotu ndröfia si-6 iŵaö Decretum Gelasianum wa sanura Sura Yohane II ba Sura Yohane III no samösa niha bö'ö sotöi "Yohane, samösa ere" (faigi göi Yohane Satua Niha Samati). Ira ere sejarah simane H.P.V. Nunn, ba ere sejarah si tenga niha Keriso simane Reza Aslan, ba Bart Ehrman, lö latema wa Yohane nifahaö Yesu zanura oi zura Yohane, lö na'i sambua ba gotalua zura andrö.

Faduhu dödö arakhagö fefu gere zura Ni'amoni'ö modern wa lö sambua zura Yohane nisura Yohane nifahaö Yesu., heŵa'ae so ösa ira simane J.A.T. Robinson, F.F. Bruce, Leon Morris ba Martin Hengel, sanguma'ö wa si lö'ö-lö'önia sambua ba gotalua zura Yohane, töra-töra Injil Yohane, no nisura Yohane nifahaö Yesu.

Tola manö wa injil Yohane ba si tölu zura Yohane no nisura samösa niha. Bahiza so ösa ere Zura Ni'amoni'ö sanguma'ö wa sanura zura Yohane fabö'ö moroi ba zanura injil Yohane, heŵa'ae fefu ia te'a'asogö moroi ba sambua komunitas. Molo'ö tradisi injil Yohane ba sura Yohane tohare moroi ba Nefeso, a.t. 90-100, heŵa'ae so gere Zura Ni'amoni'ö sanguma'ö wa moroi ba Suriah oi zura andrö.

Na manandrösa ba zura Wama'ele'ö, fao dödö arakhagö fefu gere Zura Ni'amoni'ö wa sanura ya'ia no niha bö'ö, ya'ia da'ö Yohane moroi ba Patmos, a.t. döfi 95, ba so ösa wöfö zura andrö soroi ba ndröfia 60 ba ginötö kaisaro Nero.

Luo wangowasaini ya'ia

Luo wanörö-tödö khö Santo Yohane bakha ba Gereja Katolik, fa'awösa Anglikan ba ba Gereja Lutheran, te'owasaini ero 27 Desember, ngaluo si tölu ba ginötö Natal. Bakha ba kalender Trentine (ni'oguna'ö i'otarai me ifakhoi ia Paus Pius V ba ndröfi 1568) tetohugö wangowasaini ya'ia irugi 3 Januari (samigu wa'ara ma latötöi ia bakha ba liturgi Latin Octave). Ibatogö wamalua Octave andre Paus Pius XII ba ndröfi 1955. Afusi no la'a-la'a liturgi wanörö-tödö Santo Yohane bakha ba tradisi.

La'owasaini göi luo andre ira nifotöi fa'awösa Freemasons i'otarai ngahönö ndröfia si-18, ba ngaluo da'ö göi tefa'olo Presiden ba ya'ira nifotöi Grand Masters si bohou ndra freemasons.

Yohane bakha ba "seni"

Bakha ba tradisi to'ölö la'oroma'ö Yohane ba zi dua ngawalö: ma samösa niha satua si so gambi safusi, ma zui samösa nono matua si lö gambi. Bakha ba seni Bizantin to'ölö la'oroma'ö ia si hulö niha satua andrö, te nihalö moroi ba lala wogambaraini Sokrates. Bakha ba seni Eropa Barat to'ölö lagambaraini ia si hulö ono matua, ba no so gambara simane ba Roma si'otarai ngaotu ndröfia si-4.

Ba gambara, adu ba ba zura nifazökhi ba ginötö nifotöi Abad Pertengahan, asese la'oroma'ö Santo Yohane simane onomatua soroma hulö ira'alawe (li Indonesia feminin) (li Inggris androgynous). Laböbögö lala wangoroma'ö simanö ira ere sejarah ba niha sedöna tobali samaigi gambara andrö dania. Duma-dumania gambara sangoroma'ö ya'ia hulö ira'alawe tefazökhi ena'ö abölö ahatö ia ba ndra alawe samaigi gambara andrö. Ba zimanö, iŵaö Sarah McNamer wa börö status androgynous Yohane andre, tola tobali ia salahi gender nomoro tölu, ya'ia da'ö ba gotaluara ndra alawe ba ba ndra matua ba heza tola la'ila ira samösa niha samati iramatua somasi molo'ö gamuata wa'alowalangi sangofönai'ö worasoi tödö (li Indonesia affective piety), solo'ö lala wanou'ö fa'auri khö Zokhö (li Inggris devotion) sangofönai'ö wa'alulu dödö (li Indonesia emosi), soya la'o'ö niha ba ginötö Abad Pertengahan, ba si lö faudu ba wa'aonomatua (li Indonesia maskulinitas).

Nidunö-dunö (li Indonesia legenda) nisura bakha ba zura "Halöŵö Yohanes" no tobali umbu ngawalö gambara nifazökhi ba "Abad Pertengahan". Moroi khönia tumbu zöndra wa tobali nifahaö Yohane me awuyu-wuyu ia nasa. Sambua gambara sasese te'oroma'ö fao khö Yohane ya'ia da'ö mako (li Indonesia piala), asese göi oroma möi baero gulö moroi ba mako andrö. Molo'ö sambua nidunö-dunö bakha ba "Halöŵö Yohane", samuza ma'ökhö tetandraigö Yohane wamadu moroi ba mako si no labe bakha langu ba wangoroma'ö wa'abölö wamatinia, ba börö wanolo Zo'aya lö manga khönia langu andrö. Tola göi lafakhai mako andrö ba Wemanga Safuria ma zui ba wehede Keriso khö Yohane ba Yakobo: "Mibadu sa nösi mako andrö khögu dania." Molo'ö Catholic Encyclopedia (1910), faduhu dödö niha sangila wa simbol andre awena tebörögö ba ngaotu ndröfia si-13. So nasa sambua tö nidunö-dunö sanguma'ö wa no irai larino Yohane bakha ba wanikha ba ba zahöli-höli dödö lö tekiko ia. Gambara tanö bö'ö sasese mangoroma'ö Yohane ya'ia buku ma gölu-gölu zura, si tobali tandra ngawalö zinurania. Lagambaraini göi Yohane Sanura Injil faoma moyo, sara ba gotalua ngawalö gomböila nifa'ele'ö khö Hezekieli (1:10) ba si so göi bakha ba mbuku Wama'ele'ö (4:7).

Faigi göi

Umbu

Tags:

Yohane Haniha ia (identitas)Yohane Sanura ngawalö zura Yohane Luo wangowasaini yaiaYohane bakha ba seniYohane Faigi göiYohane UmbuYohane Khai-khai baeroYohane

🔥 Trending searches on Wiki Li Niha:

MeksikoGidöGunung Tua, Tugala OyoChris PattenFamangowalu Ono MatuaSi'öfa'ewaliHindia BelandaUlugawoTurkiTöi ba Fame'e Töi ba Nono NihaHili'amaetaluoLasarabaeneWi-FiIdanögawoNukha hada Nono NihaTuho WamatiMuseum Pusaka NiasSibayaSihare'ö III Bawösalo'o BeruaPapuaDimaSo'ewe, GidöOsali naduBAE Systems HawkKecamatan UlususuaAfoCabeTaman Ya'ahowuHilikaraFiröSifaoro'asi GomoYasato HarefaKecamatan Gomo🡆 More