ဘယ်လကလားဗာတိုက်ပွဲ

ဘယ်လကလားဗာတိုက်ပွဲ
ကရိုင်းမီးယန်းစစ်ပွဲ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း
ရက်စွဲ ၂၅ အောက်တိုဘာ ၁၈၅၄ (၁၈၅၄-၁၀-၂၅) နေရာ ဘယ်လကလားဗာ အနီး၊ ကရိုင်းမီးယန်းကျွန်းဆွယ် 44°30′N 33°36′E / 44.500°N 33.600°E / 44.500; 33.600 ရလဒ် Indecisive
စစ်ရင်ဆိုင်သည့် နိုင်ငံများ
ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်း  ပြင်သစ်  အော့တမန်	ရုရှား
တပ်မှူးများနှင့် ခေါင်းဆောင်များ
လော့ဒ် ရန့်လန် မာချယ် ကော်ရိုဘတ်	ပဗယ် လီပရန်ဒီ
စစ်အင်အား
ဗြိတိသျှ ၂၀,၀၀၀၊ လက်နက် ၄၁ လက် ပြင်သစ် ၇,၀၀၀ တူရကီ ၁,၀၀၀	၂၅,၀၀၀ လက်နက် ၇၈ လက်
အသေအပျောက်
၆၁၅	၆၂၇

ယင်းသို့ အင်္ဂလိပ်မြင်းတပ်သားများက ရုရှားတို့ကို လိုက်တိုက်ရာတွင် အထက်ကချမှတ်သော အမိန့်ကို ယင်းမြင်းတပ်အား ကွပ်ကဲသူ လော့လူကန်သည် အယူအဆလွဲသွားသည်။ ထို့ကြောင့် မိမိ၏တပ်အား လက်ဝဲဘက်ရှိ ရုရှားအမြောက်တပ်ကို တိုက်ခိုက်ရမည့်အစား တောင်ကြားအဆုံးရှိ ရုရှအမြောက်တပ်ရှိရာသို့ ချီတပ်တိုက်ခိုက်စေသည်။ ထိုနေသို့ ရောက်ရန်မှာ အင်္ဂလိပ်မြင်းတပ်သားများအဖို့ သေမင်းခံတွင်းကို ဝင်ရာက်ရသည်နှင့် မခြားတော့ချေ။ အကြောင်းမူ မြင်းတပ်သားတို့ ဖြတ်ကျော်ရမည့် လမ်းကြောင်း၏ တဘက်တချက်တွင် ရုရှတပ်များ ရှိနေပြီးလျှင် ယင်းတို့ချီတက် တိုက်ခိုက်ရမည့် အမြောက်တပ်ကလည်း ရှေ့မှ ဆီးကြိုပစ်ခတ်နေမည် ဖြစ်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ မြင်းတပ်သားများသည် အမိန့်ပေးမှားသည်ကို သိကြသည်။ သို့ရာတွင် အမိန့်သည် အမိန့်ဖြစ်၍ စစ်သားကောင်းတို့မည်သည် အမိန့်ကို ပြန်လှန်ဆင်ခြေတပ်ခွင့်မရှိ။ အမိန့်အတိုင်း ဆောင်ရွက်ရန်သာ ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ယင်းတို့သည် သေမင်းခံတွင်း အတွင်းသို့ အပြင်းအထန် ချီတက်တိုက်ခိုက်ကြလေသည်။ တဖက်တချက် တောင်ကုန်းတောင်စောင်းများပေါ်မှ နေရာကောင်း ရထားသော ရုရှားတပ်များက၎င်း၊ အရှေ့မှ ရုရှားအမြောက်တပ်က၎င်း ယင်းတို့၏ ပစ်ကွင်းထဲသို့ တိုးဝင်လာသော အင်္ဂလိပ်မြင်းတပ်အား ကောင်းစွာ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်နိုင်ပေရာ၊ ကျည်ဆန်အမြောက်ဆံတို့သည် မိုးသီးမိုးပေါက်ပမာ တသဲသဲ ကျနေပြီးလျှင် တသောသော ညံနေတော့သည်။ မြင်းတပ်သားတို့ကား မိမိတို့၏ အသက်ကို ပဓာနမထား မရပ်မနား ဒလကြမ်း ချီတက်၍ ရွပ်ရွပ်ချွံချွံ တိုက်ခိုက်ကြလေသည်။

ယင်းသို့ သေမင်းခံတွင်း အတွင်းသို့ ဒလကြမ်းချီတက်၍ ရွပ်ရွပ်ချွံချွံ တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသဖြင့် ရုရှအမြောက်တပ်ကိုမူ သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့၏။ သို့သော် တပ်သား ၆၀၀ ကျော်အနက် ၁၉၅ယောက်မျှသာ မိမိတို့တပ်သို့ အရောက်ပြန်လာနိုင်ခဲ့ကြသည်။ အကျအဆုံးကား များပြားလှ၍ ဒဏ်ရာရသူများလည်း ချီတက်ရာလမ်းကြောင်းတလျှောက် မြင်မကောင်းအောင် အတုံးအရုန်း ဖြစ်နေခဲ့လေသည်။ စစ်မိန့်ကို မှားမှန်းသိလျှက်နှင့် ဦးလည်မသုံ၊ စစ်သားကောင်းပီသစွာ အသေခံ၍ ချီတက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြပုံကို အင်္ဂလိပ် ကဗျာစာဆိုတော်ကြီး လော့တင်နီဆန်က "မြင်းတပ်မဟာ ဖိတိုက်ခြင်း" အမည်ရှိ ကဗျာဖြင့် ချီးကျူး ဂုဏ်ပြုကာ ထို မြင်းတပ်မဟာတပ်သားတို့၏ ဂုဏ်ရည်ကို ဥဒါန်းတွင် ရစ်စေခဲ့လေသည်။ ယင်းသို့ ကမ္ဘာတွသ် ဥဒါန်းတါင်ရစ်သောတိုက်ပွဲကလေးဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ဘယ်လကလားဗာမြို့ကလေးမှာ ပင်လယ်နက်၏ ကရိုင်းမီးယား ကမ်းခြေပေါ်တွင် တည်ရှိသညဘ်။ ဆီဗတ်စတိုပိုမြို့၏ အရှေ့တောင်ဘက် ၈မိုင်ခန့် ဝေးသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းကလည်း ဤဒေသတွင် ရုရှားနှင့် ဂျာမန်တို့ တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သေးသည်။ ယခုအခခါ ဆိပ်ကမ်းမြို့ကလေးဖြစ်၍ တံငါလုပ်ငန်းနှင့် ဝိုင်အရက်လုပ်ငန်းများ ရှိသည်။ ဆိုဗီယက်အစိုးရလက်ထက်တွင် ဘယ်လကလားဗာမြို့ကို အခြားဆိပ်ကမ်းမြို့များကဲ့သို့ တိုးချဲ့ ပြုပြင်းခြင်း မရှိပေ။ အကြောင်းမူ ဘယ်လကလားဗာဆိပ်ကမ်းသည် မြင့်မားသော တောင်ကုန်းတောင်တန်းများ ဝန်ရံလျက် ရှိ၍ သင်္ဘောတစင်းမျှသာ ဝင်ပေါက်ထွက်ပေါက်ရှိသောကြောင့်တည်း။ ထို့ကြောင်းစည်ကားခြင်းမရှိလှဘဲ လူဦးရေမှာ (၁၉၃၉ ခုနှစ်) ၁, ၃၀၀ ခန့်မျှသာ ရှိခဲ့လေသည်။