Roe Lwn. Wade: Penghakiman Mahkamah Agung AS mengenai pengguguran janin 1973

Wade, (Bahasa Inggeris: Roe v. Wade, 410 US 113 (1973), ialah keputusan penting Mahkamah Agung A.S. di mana Mahkamah memutuskan bahawa Perlembagaan Amerika Syarikat secara amnya melindungi kebebasan wanita hamil bagi memilih untuk menggugurkan kandungan. Keputusan itu telah membatalkan banyak undang-undang pengguguran janin persekutuan dan negeri, dan mencetuskan perdebatan pengguguran yang berterusan di Amerika Syarikat tentang sama ada, atau sejauh mana, pengguguran harus sah, siapa yang harus memutuskan kesahihan pengguguran, dan apakah peranan pandangan moral dan agama dalam bidang politik seharusnya. Ia juga membentuk perdebatan mengenai kaedah mana yang harus digunakan oleh Mahkamah Agung dalam penghakiman perlembagaan.

Roe lwn. Wade
Mahkamah Agung Amerika Syarikat
Dihujah 13 Disember, 1971 Dihujah semula 11 Oktober, 1972 Berkeputusan 22 Januari, 1973
Nama penuh kes	Jane Roe, et al. v. Henry Wade, Peguam Daerah Kaunti Dallas
Sejarah terdahulu	Jpenghakiman untuk plaintif, injunksi ditolak, 314 F. Supp. 1217 (N.D. Tex. 1970); bidang kuasa berkemungkinan dicatatkan, 402 U.S. 941 (1971); ditetapkan untuk hujah semula, 408 U.S. 919 (1972)
Sejarah seterusnya	Perbicaraan semula ditolak, 410 U.S. 959 (1973)
Perdebatan	Hujah lisan
Perdebatan semula	Hujah semula
Induk
Fasal Proses Wajar Pindaan Keempat Belas Perlembagaan A.S. menyediakan "hak privasi" asas yang melindungi kebebasan wanita hamil untuk menggugurkan janinnya. Hak ini tidak mutlak, dan harus diimbangi dengan kepentingan kerajaan dalam melindungi kesihatan wanita dan melindungi kehidupan pranatal. Statut Texas menjadikannya jenayah untuk mendapatkan pengguguran melanggar hak ini.
Keahlian mahkamah
Pendapat kes
Majoriti	Blackmun, diikuti oleh Burger, Douglas, Brennan, Stewart, Marshall, Powell
Perbezaan pendapat	Burger
Perbezaan pendapat	Douglas
Perbezaan pendapat	Stewart
Perbezaan pendapat	White, diikuti Rehnquist
Perbezaan pendapat	Rehnquist
Undang-undang digunakan
Pindaan Perlm. A.S. XIV; Tex. Code Crim. Proc. arts. 1191–94, 1196
Ditolak oleh
Planned Parenthood lwn. Casey (1992) (sebahagiannya) Dobbs lwn. Jackson Women's Health Organization (2022)

Kes itu dibawa oleh Norma McCorvey yang dikenali dengan nama samaran "Jane Roe" yang pada 1969 mengandung anak ketiganya. McCorvey mahukan pengguguran tetapi tinggal di Texas, di mana pengguguran janin adalah haram kecuali apabila perlu untuk menyelamatkan nyawa ibu. Peguamnya, Sarah Weddington dan Linda Coffee, memfailkan saman bagi pihaknya di mahkamah persekutuan A.S. terhadap peguam daerah tempatannya, Henry Wade, dengan mendakwa bahawa undang-undang pengguguran Texas tidak mengikut perlembagaan. Panel tiga hakim Mahkamah Daerah Amerika Syarikat untuk Daerah Utara Texas memutuskan memihak kepadanya dan mengisytiharkan statut pengguguran Texas yang berkaitan tidak mengikut perlembagaan. Pihak-pihak merayu keputusan ini ke Mahkamah Agung.

Pada 22 Januari 1973, Mahkamah Agung mengeluarkan keputusan 7–2 yang menyatakan bahawa Klausa Proses Wajar bagi Pindaan Keempat Belas Perlembagaan Amerika Syarikat menyediakan "hak privasi" asas, yang melindungi hak wanita hamil untuk pengguguran. Mahkamah juga berpendapat bahawa hak pengguguran adalah tidak mutlak dan mesti diimbangi dengan kepentingan kerajaan dalam melindungi kesihatan wanita dan kehidupan pranatal. Mahkamah menyelesaikan kepentingan bersaing ini dengan mengumumkan jadual waktu trimester kehamilan untuk mengawal semua peraturan pengguguran di Amerika Syarikat. Semasa trimester pertama, kerajaan tidak boleh mengawal selia pengguguran sama sekali, kecuali menghendaki pengguguran dilakukan oleh doktor berlesen. Semasa trimester kedua, kerajaan boleh mengawal selia prosedur pengguguran tetapi hanya untuk tujuan melindungi kesihatan ibu dan bukan untuk melindungi kehidupan janin. Selepas daya maju, yang termasuk trimester ketiga kehamilan dan beberapa minggu terakhir trimester kedua, pengguguran boleh dikawal dan juga dilarang, tetapi hanya jika undang-undang memberikan pengecualian untuk pengguguran yang diperlukan untuk menyelamatkan "nyawa" atau "kesihatan" ibu. Mahkamah juga mengklasifikasikan hak untuk pengguguran sebagai "asas", yang memerlukan mahkamah menilai undang-undang pengguguran yang dicabar di bawah piawaian "penelitian ketat", tahap semakan kehakiman yang paling ketat di Amerika Syarikat.

Pada 24 Jun 2022, Mahkamah Agung menolak Roe dalam Dobbs lwn. Jackson Women's Health Organization atas alasan bahawa hak untuk pengguguran tidak "berakar dalam sejarah atau tradisi Negara ini", dan tidak dianggap sebagai hak apabila Klausa Proses Wajar telah disahkan pada tahun 1868, dan tidak diketahui dalam undang-undang A.S. sehingga Roe. Pandangan ini telah dipertikaikan oleh beberapa ahli sejarah undang-undang dan dikritik oleh pendapat yang berbeza, yang berpendapat bahawa banyak hak abad ke-21 yang dipandang remeh, seperti kontraseptif, perkahwinan antara kaum dan perkahwinan sejenis, tidak wujud apabila Klausa Proses Wajar telah disahkan pada 1868.[23] Keputusan itu disokong dan ditentang oleh gerakan anti-pengguguran dan hak-hak pengguguran di Amerika Syarikat, dan secara amnya dikutuk oleh pemerhati antarabangsa dan pemimpin asing.