Ми Заплакало Селото Ваташа

Текстописец на песната е Лазар Манчевски-Пинџур кој својата инспирација ја црпел од масакрот во Ваташа, кој се случува за време на Втората Светска Војна. Песната е испеана од неколку македонски фолк и поп пејачи и музички артисти; оригиналот е изведен од Никола Бадев во 1975 година. Петранка Костадинова, Благој Нацевски, Ани Малинкова, Катерина Танева и Блаже Богев исто така прават свои преработки на истата.

„Ми заплакало селото Ваташа“ повторно се актуелизирала во 2020-те години, кога Андријана Јаневска ја изведува во живо на Златна бубамара на популарноста во 2023 заедно со поемата „Цветови“ напишана од Славко Јаневски, а изрецитирана од Игор Џамбазов и во придружба на хорот Мирче Ацев. Нејзината верзија од песната е исто така промовирана по пат на студиска верзија и музичко видео како дел од проектот „Македонијо во срце те носиме“. Во спотот се прикажуваат извадоци од документарен филм во кој е интервјуирана една од мајкита на загинатите младинци, слики од загинатите младинци на масакрот и сценска изведба од Јаневска и Игор Џамбазов. По настапот на Златна бубамар, песната исто така е изведена за време на 80-годишнината од настанот. За својата популарна изведба, Јаневска и Џамбазов добиваат големи пофалби и емотивни реакции од печатот и публиката.

Масакр во Ваташа

Масакрот во Ваташа, се случил на 16 јуни 1943 година во близина na селото Ваташа, Кавадарци како дел од окупацијата на Македонија од страна на фашистичката војска во Втората Светска Војна. Самото стрелање се случило во близина на Моклиште кај месноста „Чаир“, која е во непосредна близина на селото Ваташа. Масакрот бил извршен од страна на бугарската воjска и полициски одреди на чело со капетан Борис Жеглов, поручник Борис Костов и подофицер Петко Опреков кои биле под команда на полковник Љубен Апостолов, командант на 56. Велешки пешадиски полк од Петтата бугарска армија. По потекло, Апостолов бил од Крива Паланка. Младинците се движеле на возраст од 15 до 25 години. Имињата на загинатите младинци со нивните години се Ванчо Гурев (19 години), Илчо Димов (17 години), Панче Мешков (17 години), Данко Дафокв (17 години), Герасим Метаков (17 години), Ристо Ѓондев (17 години), Перо Видев (19 години), Диме Чекоров (20 години), Васо Хаџијорданов (27 години), Ферчо Поп Ѓорѓиев (25 години), Пане Џунов (17 години) и Блаже Ицев (17 години). Во чест на погинатите младинци, подигнат е споменик во селото. Покрај него, на 80-годишнината од настанот, во јуни 2023, се откриени 12 бисти на младинците, а свечено се отвора и Спомен соба, во која се изложени лични предмети и фотографии на младинците.

Концепција и пишување

Лазар Манчевски-Пинџур, којшто живеел во селото Ваташа и бил сведок на настанот бил затворен од тамошните власти. За време на неговото отслужување на затворската казна, а и по излегувањето од затворот, собирал материјали за да ја напише песната „Ми заплакало селото Ваташа“. Според едно радио-интервју на авторот, овој процес траел околу пет до десет години. Покрај него, меѓу селските мештани имало и други сведоци кои изјавиле што сè виделе за време на кобниот ден.

Првата музичка верзија на песната била снимена од македонскиот пејач Никола Бадев во 1975 година. Во чест на 75-годишнината од настанот, на 18 јуни 2018, песната била изведена во Кавадарци. Од нејзиното снимање па понатаму, таа „се смета за химна на селото“. Во чест на стогодишнината од раѓањето на Бадев, професорот Радица Костадинова извела преработка на „Ми заплакало селото Ваташа“ во Домот на културата “Иван Мазов-Климе” во Кавадарци на 27 октомври 2018.

Покрај Бадев, преработка на песната направиле и неколку други македонски пејачи. Петранка Костадинова снимила своја верзија од песната во 1998 година во времетраење од 5 минути и 9 секунди. Нејзината верзија била вклучени на нејзиниот албум Македонски фолк песни како и на првиот диск од компилацискиот албумот Македонски патриотски песни (25 јули 1998) издадени од Mister Company. За време на гостување на емисијата „Зајди, зајди“, на Телевизија Алфа на 2 септември 2014, естрадната уметничка Ани Малинкова испеала своја преработка од песната. Во 2015 година, излегува инструментална преработка на песната од страна на Диме Ивчев која е споделена од локалниот портал на градот Кавадарци, наречен Кавадаречки Глас. Народниот пејач Блаже Богев исто така ја извел песната на Телевизија Алфа во 2014 година. Покрај него, преработка има направено и фолк пејачката Катерина Танева со својот бенд Кате и Нели ти реков и го има објавено преку Јутјуб. Оперскиот пејач Благој Нацевски, исто така извршил преработка на песната и го споделил видеото преку својот профил на Фејсбук на 16 јуни 2019 година. Според некој новинар од порталот Vesnik.com, неговата изведба на песната била „маестрална“.

Верзија на Андријана Јаневска

Заднина

„Ми заплакало селото Ваташа“ била преработена од страна на македонската пејачка Андријана Јаневска во 2023 година. Верзијата на Јаневска, го содржи оригиналниот текст и е композициски доследна на верзијата од Танева. Во јуни 2023, Јаневска изјавила дека настапот од Таневска при нејзиното гостување кај маестро Зоран Џорлев бил начинот на којшто таа учела да ја отпее песната. Обработката и аранжманот на студиската верзија на песната се завршени од страна на Никола Мицевски. За време на интервју, Јаневска открила дека идејата да се спои со Џамбазов и да ја преработи песната дошла од Ранко бубамара, организаторот на Ранко бубамара. Нејзе подоцна ѝ било понудно да биде дел од проектот „Македонијо во срце те носиме“ што таа прифатила поради гледиштето дека треба повеќе песни на македонски јазик да се слушаат во државата и со цел да ги поттикне младите луѓе да ја „сакаат, почитуваат и слушаат македонската музика, особено изворната народна песна бидејќи таа е нашиот идентитет“.

Кратко по настапот на Златна бубамара, песната се стекнува со голема популарност и е една од најслушаните во Северна Македонија, на многубројни радиостаници.

Музичко видео

 

Музичко видео за песната е излезено на 15 август 2023 година во продукција на студиото Скендеровски Продукција и во режија на Бојана Скендеровска. Дел е од музичкиот проект на куќата насловен „Македонијо во срце те носиме“, чијашто цел била да „оживее“ 12 македонски патриотски песни од 12 различни изведувачи. Во изјава за нејзината работа на видеото, Скендеровска изјавила дека работата зад продукцијата на видеото била емотивна, „Плачевме додека ја слушавме, плачевме и додека го монтиравме видеово, на една од многуте судбини на овој народ“.

Видеото започнува со кратко интервју на една од мајките на убиените младинци, а извадокот е преземен од документарен филм на ТВ Скопје од 1978. Мајката е прикажана како го кажува следново: „Ова денеска што ги терат, некои умреле, ги убиле, а него ли денеска што ќе умрат. И сѐ си коси кубиме по дворот, дур така, испукаа пушките. И толку беше, ископавме дупки, ни чевел, ни чорап, така голи, на маици, боси! Си останавме без нив.“ По завршувањето на интервјуто, мајката длабоко воздивнува, а ова е проследено со слика во црно-бела техника.

Околу 34-та секунда, се појавува Андријана Јаневска, облечена во зелен фустан и е претставена како ја пее песната на сцена. Следува снимка од спомениците подигнати на младинците во нивното родно село. Откако Јаневска е повторно прикажана како ја изведува песната, следат снимки од селото Ваташа и тамошната природа - река и зеленило. Овие инсерти се прикажани за време на рециталот од Игор Џамбазов, па набрзо и тој е претставен седнат на сцена, облечен во бела кошула и со темни очила. Откако Јаневска повторно завршува со својата изведба, еден по еден, покажани се црно-бели портрет-слики од младинците. Остатокот од видеото вклучува наизменични снимки од Јаневска како ја пее песната, Џамбазов како ја рецитира поемата и птичји поглед на споменикот во Ваташа.

Видеото завршува со пано од сите дванаесет младинци и цитатот: "Смртта стана немоќна пред нашата младост исправена пред очите наши загледани уште тоа утро во иднината". Од средината на април, 2024 година, видеото има преку 166.000 прегледи на платформата за објавување и гледање видеа.

Настапи во живо

Првиот настапи во живо на песната се случил на Златна бубамара на популарноста на средината на март во 2023 во кој Јаневска ја испеала придружена од Хорот на АКУД Мирче Ацев, оркестар и Игор Џамбазов кој ја рецитирал поемата „Цветови" оригинално напишана од Славко Јаневски. Настапот вклучувал побавна верзија од песната, бил од емотивна природа и се одделил како врвен момент на доделувањето на наградите. Кратко по неговото завршување, тој добил големи пофалби од публиката и гледачите, „предизвика[л] бура од емоции“ во Северна Македонија, а видеото од настапот било едно од најсподелуваните на манифестацијата. Јаневска изјавила дека тоа било првпат таа да ја изведе песната. Била облечена во црвен фустан како симбол на „пролеаната детска крв во Ваташа“. Заклучно со месец април 2024 година, видеото има преку 490.000 прегледи на платформата за видеа Јутјуб. Во рецензија на настапот за Женски магазин, една новинарка дала многу позитивна рецензија, велејќи „Пеењето на ... Андријана кое доведува до ежење, заедно со шоуменот кој знае како целата болка која ја пренесува песната да ја интерпретира и да ве погоди во срж, и Хорот кој го комплетираше целиот аранжман нè потсети на тажната историја која ја поминале нашите предци“.

На комеморацијата на 80 години од настанот, на 15 и 16 јуни 2023, пејачката повторно ја извела песната во општина Кавадарци. Изведбите се случиле на две места – на Свечена академија во Домот на културата „Иван Мазов-Климе“ во Кавадарци на 15 јуни и пред споменикот на младинците на 16 јуни. Овојпат таа била придружена од Катерина Танева, хорот „Мирче Ацев“ под диригентска палка на Јасмина Ѓорѓеска, бендот на Дамир Имери и Игор Џамбазов. Според самата пејачка, целиот тим имал само една проба пред настапот. На настанот биле присутни и семејствата на убиените деца, а и политичари, меѓу кои Христијан Мицкоски, Димитар Апасиев и министерката за култура, Бисера Костадиновска-Стојчевска кои отишле да положат свежо цвеќе. Настапите повторно биле прифатени многу добро од страна на гледачите, а и на медиумите, предизвикувајќи многу емоции и аплауз. Новинарка за Скопје1.мк која го нарекла настапот „маестрален“ напишала дека и „овој пат не ја оставија рамнодушна публиката по изведбата на песната“. Настапот на 16 јуни бил наречен „уште една изведба за ежење“ од страна на новинар од Република. Друг новинар за Е магазин ја нарекол изведбата „прекрасна“.

По популарноста од настапите, проследил уште еден настап за време на манифестацијата насловена „Тиквешки гроздобер 2023“, на 8 септември на Градскиот плоштад во Кавадарци.

Кредити

Кредитите за изработката на видеото се преземени од описот на официјалното музичко видео на песната „Ми заплакало селото Ваташа“ во изведба на Андријана Јаневска и Игор Џамбазов.

Песна

• Обработка и аранжман: Никола Мицевски
• Кавал: Гоце Димовски
• Клавијатура: Никола Мицевски
• Рецитал од песната „Цветови“ од Славко Јаневски

Музичко видео

• Видео продукција: Скендеровски продукција -2023
• Режија: Бојана Скендеровски
• Продуцент: Васко Скендеровски
• Монтажа: Скендеровски Продукција
• Директор на фотографија: Бојан Стоилковски и Ѓоко Миловски
• Колор корекција: Скендеровски Продукција
• Оператор на камера: Ѓоко Миловски
• Светло оператор: Мики Стојков
• Шминка: Викторија Велјановска
• ПР: Александра Сани Тимковска
• Графички дизајнер: Јелена Јанчевска Младеновска

• „Ми заплакало селото Ваташа“, текст на поемата на Вики Книги
• Никола Бадев - „Ми заплакало селото Ваташа“ - на Јутјуб
• Изведба на песната на Златна бубамара на популарноста - на Јутјуб