Uropi

Uropi es un lingua creada par Joël Landais, un instruor de engles en Frans.

Uropi (')
Creada par: Joël Landais
Anio: 1986
Tota parlores:
Familia: LAI
Fonte:
State ofisial
Regulada par:
Sifras
ISO 639-1: [1]
ISO 639-2: [2]
ISO 639-3: [3]
SIL: [4]
Mapa
Uropi
Vide ance: LinguaLista de linguas

Spele e pronunsia

a b c d e f g h i j ʒ k l m n o p r s t u v w z

  • a, e, i, o, e u es pronunsiada como en elefen o espaniol.
  • c es sempre pronunsiada como x en elefen (sh en engles).
  • ʒ es pronunsiada como j en elefen o franses.
  • k es pronunsiada como c en elefen (k en engles).
  • j es pronunsiada como i consonantal en elefen.
  • w es pronunsiada como u consonantal en elefen.
  • tota otra leteras es pronunsiada como en elefen.

la diftongos ai, ei, oi, ui, ou, e eu es pronunsiada como en elefen; los es speleda aj, ej, oj, uj, ow, e ew a la fini de parolas.

Verbos

  • La infinitiva fini en -o.
    • skrivo - scrive
  • La partisipio ativa/presente fini en -an.
    • skrivan - scrivente
  • La partisipio pasiva/pasada fini en -en.
    • skriven - scriveda
  • La presente no ave un sufisa spesial; si nesesada, el fini con -e (pe s- deveni se, "es", opr- deveni opre, "abri").
    • tu skriv - tu scrive
  • La pasada fini en -ì (con la asentua a la -i).
    • tu skrivì - tu ia scrive
  • La ipotesal fini en -ev.
    • tu skrivev - tu ta scrive

Otra tempos e modas es formida con verbos aidante:

  • La futur es formida par ve + infinitiva.
    • tu ve skrivo - tu va scrive
  • La continuante presente es formida par se + la partisipio ativa/presente; otra tempos e modas es formida par ajunta la finis o verbos aidante a "se".
    • tu se scrivan - tu es scrivente
  • La presenta perfeta es av + la partisipio pasiva/pasada; otra tempos e modas es formida par ajunta la finis o verbos aidante a "av".
    • tu av scriven - tu ia scrive (e la scriveda es ancora presente)
  • La pasiva es formida par vid (= prende) + la partisipio pasiva/pasada; otra tempos e modas es formida par ajunta la finis o verbos aidante a "vid".
    • je vid skriven - el deveni scriveda

Pronomes

    sujeto ojeto dativa posese
    1 singular i ma mo mi
    2 singular tu ta to ti
    3 sing mas he ha ho hi
    3 sing fema ce ca co ci
    3 sing cosa je ja jo ji
    1 plural nu na no ni
    2 plural vu va vo vi
    3 plural lu la lo li

otra pronomes:

  • un - on
  • sia - se mesma
  • sio - a se mesma
  • siu - de se mesma

la ordina de pronomes e verbos:

  • normal: pronom + verbo
    • i skriv - me scrive
    • he lisí - el ia leje
    • ce ve sopo - el va dormi
  • demandas: verbo + pronom
    • piv tu? - tu bevi?
    • vení he? - el ia veni?
    • zavev lu? - los ta sabe?
  • nega: pronom + verbo + ne
    • nu vol ne - nos no vole
    • vu av ne vizen - vos no ia vide
    • je v'ne liuvo - no va pluve

Determinantes

Uropi ave du articles:

  • de - la, per tota nomes.
    • de man - la om
    • de mata - la madre
    • de kat - la gato
    • de hase - la casas
  • u (un ante un vocal).
    • u kun - un can
    • u kuna - un can fema
    • un ovel - un avia
  • u/un no es usada ante nomes plural.
    • mane - omes
    • kate - gatos

Determinantes de mostra:

  • di - esta
  • da - acel

Otra determinantes e la pronomes derivada de los:

    alga cada tota no cualce otra
    ek jaki tal ne eni alten
    person un ekun jakun talun nekun eniun ekun alten
    loca ia ekia - talia nekia enia altia
    cosa wa ekwa - talwa nit eniwa ekwa alten
    tempo vos ekvos jakivos talvos nevos enivos un alten vos
    modo wim ekwim - talwim newim eniwim altem,
    in un alten mod

Nomes

Nomes en uropi ave tre formas:

  • Tota nomes mas fini con un consonante.
    • pater - padre
    • frat - frate
    • kwal - cavalo mas
  • Tota nomes fema fini con -a.
    • ʒina - fem
    • sesta - sore
    • kwala - cavalo fema
  • Nomes neutra pote fini con un consonante o con -a.
    • teatra - teatre
    • dia - dia
    • tag - teto
    • luc - lus

Plural:

  • Nomes cual fini con un consonante formi la plural con -e.
    • vage - autos
    • kune - canes
  • Nomes cual fini con -a formi la plural con -s
    • tiotas - tias
    • aktoras - atores fema

La forma de posese:

  • Nomes cual fini con un consonante ave un forma de posese con -i en la singular, e -is en la plural.
    • de tage de hasis - la tetos de la casas
    • de kun mi patri - la can de me padre
  • Nomes cual fini con -a ave un forma de posese con -u en la singular, e -us en la plural.
    • veste ʒinus - vestes de femes
    • de mata mi kuzinu - la madre de me cusina

La forma de posese es ance usada per crea ajetivos:

  • noci ovel - avia de note
  • mani moda - moda de omes

El es usada ance per crea parolas composada:

  • vodifàl - cascade (cade de acua)
  • vimusporte - sportes de inverno

Preposadas

  • a - a
  • gon - contra
  • po - per
  • tra - tra (surfas)
  • ane - sin
  • in - en
  • pos - pos
  • trawan - en (tempo)
  • be - a
  • instà - en loca de
  • pro - ante
  • tru - tra (spesia)
  • berù - pos
  • intra - entre
  • slogan - seguente
  • ude - su
  • do - en la dirije de
  • ki - con
  • su - sur
  • us - estra
  • dod - de (tempo)
  • obte - an con
  • sube - supra
  • usim - esetante
  • for - ante (tempo)
  • ov - sur (consernante)
  • tis - asta (tempo)
  • uve - supra e ultra

Ajetivos

En uropi, la ajetivos no varia. Los es sempre poneda ante la nom:

  • u jun man - un om joven
  • nar kate - gatos negra
  • de somu dias - la dias de estate

Compara:

  • maj... te - plu... ce
  • min... te - min... ce
  • os... te - tan... como
  • de maj - la plu
  • de + ajetivo + -es - la plu ajetivo
  • de min - la min

Numeros

  • 0 - nul
  • 1 - un
  • 2 - du
  • 3 - tri
  • 4 - kwer
  • 5 - pin
  • 6 - ses
  • 7 - sep
  • 8 - oc
  • 9 - nev
  • 10 - des
  • 11 - desùn
  • 20 - dudes
  • 100 - sunte
  • 1000 - tilie
  • 1000000 - miliòn
  • 1000000000 - miliàrd

Numeros ordinal:

  • pri - prima
  • duj
  • trij
  • kweri
  • etc

La calendar

La dias de la semana:

  • Lundia
  • Mardia
  • Mididia
  • Zusdia
  • Wendia
  • Sabadia
  • Soldia

La menses de la anio:

  • Janvar
  • Febrar
  • Mars
  • Aprìl
  • Maj
  • Ʒun
  • Ʒul
  • Agùst
  • September
  • Oktober
  • November
  • December

La saisones:

  • verna - primavera
  • soma - estate
  • otèm - autono
  • vima - inverno

Otra parolas de la calendar:

  • jesta - ier
  • odia - oji
  • domòr - doman
  • forjesta - la dia ante ier
  • posdomòr - la dia pos doman

Vocabulo

La plu de parolas en uropi es derivada de la radises indoeuropean. Per esemplo:

  • sol < *sawel - sol
  • mata < *mater - madre
  • pater < *peter - padre
  • frat < *bhrater - frate
  • son < *sunus - fio
  • mar < *mori - mar
  • snev < *snighws - neva
  • sto < *stayo - sta
  • sedo < *sed - senta
  • leʒo < *leghmi - reclina
  • ʒivo < *gwiwo - vive
  • moro < *mer - mori
  • mon < *mens - mense
  • dia < *dyeus - dia
  • jedo < *edmi - come
  • pivo < *pibo - bevi
  • gov < *gwous - bove
  • kun < *kwon - can

Un parte peti de la vocabula es composada de parolas "ibride", cual usa radises de du ramos de indoeuropean:

  • liamo < li (germanica e slavica) + am (latina) - ama
  • mand < ma (latina) + and (germanica) - mano

Un otra parte de la vocabula es de radises internasional:

  • simfonij - simfonia
  • taksì - taxi
  • tabàk - tabaco
  • skol - scola

Un otra parte es formida par la usa de afisas (vide a su):

  • disdavo - distribui
  • aplaria - bosce de pomos
  • usbreko - evade de

E final, alga parolas deriva de composadas:

  • lucitòr - faro
  • sopisàk - saco de dormi

Afisas

Prefisas:

  • a- = 1) ariva, 2) fa + verbo
    • veno = veni > aveno = ariva
    • frajo = teme > afrajo = asusta
  • an- = non- (adjectivos)
    • justi = justa > anjusti = nonjusta
  • ap- = de, a via
    • duto = condui > apduto = fura un person
  • be- = fisa, saisi, prende, teni
    • cepo = saisi > becepo = reseta
  • di- = des-, de-
    • deto = fa, dideto = desfa
  • dis- = sperde, fende, rompe
    • part = parte > disparto = comparti
  • for- = ante, pre-
    • vizo = vide, forvizo = previde
  • gon- = contra, anti-
    • dezo = dise > gondezo = contradise
  • in- = move a en, in-
    • muvo = move > inmuvo = emosia
  • intra- = mutua, entre, inter-
    • mico = misca, intramico = intermisca
  • ko- = la un con la otra, co-, con-
    • varko = labora > kovarko = colabora
  • niz- = a su
    • volto = reversa > nizvolto = inversa
  • ob- = obstaculo, impedi
    • falo = cade > obfàl = asidente
  • od- = orijin
    • veno = veni, odvenad = orijin
  • op- = a supra
    • duto = condui > opduto = instrui
  • pas- = pasaje, pasada
    • ito = vade > pasìto = pasea
  • per- = despeta, dejenera
    • curo = jura > percuro = atesta falsa
  • po- = gol, intende
    • mozo = pote > pomozo = permete
  • pos- = pos, pos-
    • pero = porte > pospero = pospone
  • pro- = move a ante, avansa
    • seto = pone > proseto = introdui
  • re- = repete, re-
    • geno = nase > regeno = renase
  • ru- = a retro, reveni
    • voko = parla > ruvoko = responde
  • su- = sur, ajunta
    • flujo = flue > suflujo = deluvia, supraflue
  • sube- = supra, supra-
    • seto = pone > subeseto = suprapone
  • tra- = traversa, ultra
    • davo = dona > tradavo = transmete, envia, comunica
  • tru- = tra
    • vizo = vide > truvizi = diafana, clar
  • ude- = su, su-
    • kut = pel > udekuti = su pel
  • us- = estra, es-
    • kluzo = clui > uskluzo = esclui
  • uve- = tro, tro multe
    • deto = fa > uvedeto = esajera, esede, suprapasa

Sufisas:

  • -ad = nomes de verbos o ajetivos
    • akto = ata > aktad = ata
    • bel = bela > belad = belia
  • -id, -ij = nomes de ajetivos en -i o -ic
    • veri = vera > verid = veria
    • peric = perilosa > perij = peril
  • -or -ora = ajente, -or
    • liso = leje > lisor, -a = lejor
  • -ìst, -ista = spesialiste, suportor
    • dant = dente > dantìst = dentiste
    • komunìst, etc
  • -an, -ana = en un state; abitores
    • pod = pede > podan = paseor
    • Roman, etc
  • -en, -ena = ojeto de un verbo
    • akulpo = acusa > akulpen = person acusada
  • -èl = cosa usada per, -ador
    • koto = corti, talia > kotèl = cotel
  • -ar = porta o conteni
    • pir = pera > pirar = pero
    • ac = sene > acar = portasene
  • -ia = loca, -eria; nasiones
    • koko = cosini > kokia = cosina
    • Francia, etc

Fontes

Linguas construida (lista)
Linguas aidante internasional adjuvilobolakcommunicationsspracheengles basalesperanto (esperantido) • esperanto 2esperanto reformidaglobasaglosaidiom neutralidointalinterglossainterlinguakahkosmoskotavalangue nouvellelatinescelatino sine flexionelingua franca novalingua franca nuovalingwa de planetalingwe uniwersalamondialmondlangomundezemundolincomundolingueneonovialoccidentalsessolresolsonaspokiltavouniversalgloturopivolapükyolik
Linguas aidante zonal afrihiliefatesefolkspraakfrenkischmedjusloviansceromániçoromanidslovianto
Linguas esperimental lincoslojbanloglantociponavoksigid
Linguas artal aingeljãdothrakiklingonláadannadsatquenya

Tags:

Uropi Spele e pronunsiaUropi VerbosUropi PronomesUropi DeterminantesUropi NomesUropi PreposadasUropi AjetivosUropi NumerosUropi La calendarUropi VocabuloUropi AfisasUropi FontesUropiLingua creada

🔥 Trending searches on Wiki Lingua franca nova:

Banco de EnglandRio VolgaManchesterBosnia e HersegovinaLinguas romanicaBiografiaSivilia de la Vale de IndoMalaisiaCarbonoColiePiemontesRevolui IndustrialChicagoModaLoglanCaldi globalSimon DaviesPieter Bruegel la jovenEngles (lingua)BrexitNionGera Mundal DuDanmarcLa Senior de la AnelosTurciaZeno de EleaNarendra ModiBiocimicaKahTadjicistanMichiganBeijingAngusa pos traumaNon nobis Domine, non nobis, sed nomini tuo da gloriamRio AmazonaSian2018OsteraicTroiaRio EufratesMar PasificaSirculoMacedoniaMusMirandes (lingua)MoismeTeatroDepresa GrandeSiensaCubismeTorIndonesiaRio MississippiDansaNijerCosiniFransAmfibioMercato finansialCiprosEconomiaRoboticaJapanSporteArjentinaBruneLatviaIranStatos Federada de MicronesiaBernBig BenRepublica de ComiIrac🡆 More