Lasania: Pasta
Laganum, saepius nomine plurali lagana, Latinitate coquinaria lasania seu Italice lasagne, sunt pasta amplissima, plana, aliquando undatis cum marginibus.
Celsus medicus Romanus sic "laganum" descripsit: "membranula ex farina et aqua, quae iuri pingui coctae, caseo, pipere, croco et cinnamono condiuntur".
Recentius apponi solet cum alternatis laminis casei, liquaminis et crebro aliorum elementorum talium carnosi liquaminis aut holerum. Typicum centrali coquinae Italicae, plurimae regionales variationes sunt. Aliquibus areis, praesertim in Meridionalibus regionibus Italicis, salsa lycopersicorum pulpamentumque, dum aliis areis, praesertim in Italia Septemtrionali, ius Béchamel generose additur. Laganum populare ferculum in aliis mundi partibus factum est, ex Europa in Americas peregrinatum.
Lasaniae virides spinacias coctas incorporant.
Notae
Bibliographia
- Fontes antiquiores
- saec. I medio : Celsus, De medicina 8.7 extr.
- c. 1282 : Memoriali bolognesi (Gianfranco Contini, ed., Poeti del Duecento. 2 voll. Mediolani: Ricciardo Ricciardi, 1960)
- 1287 : Salimbene de Adam, Cronica 792 (ed. Ferdinando Bernini [Baro: Laterza, 1942] p. 270) ("lagana")
- c. 1355 : Boccaccio, Corbaccio
- c. 1450 : Michaël Savonarola, Libreto de tutte le cosse che se magnano (ed. Jane Nystedt [Holmiae: Almqvist & Wiksell, 1988] p. 62) ("Fasse de farina lassagne, lassagnole, menudelli, dicti tri in medesina")
- Praecepta
- saec. XIV : Libro per cuoco vel Anonimo Veneziano (Ludovico Frati, ed., Libro di cucina del secolo XIV (Liburni, 1899) no. 38 Textus a Thoma Gloning divulgatus) ("lasagne")
- 1300/1309 : Liber de coquina III.10-11, V.3 (Marianne Mulon, "Deux traités inédits d'art culinaire médiéval" in Bulletin philologique et historique (jusqu'à 1610) du Comité des Travaux Historiques et Scientifiques [1968 (1971)] vol. 1 pp. 369-435) Textus ("lasana, lasania")
- 1377/1400 : Forme of cury no. 50, 132 (Constance B. Hieatt, Sharon Butler, edd., Curye on Inglysch [Londinii: Oxford University Press, 1985] pp. 93-145) ("losyns, loseyns in fyssh day")
- Eruditio
- Diego Zancani, "Notes on the vocabulary of gastronomy in literary works from Boccaccio to Giulio Cesare Croce" in The Italianist vol. 30 suppl. 2 (2010) pp. 132-148, praecipue pp. 136-137
Nexus externi
- Elisabetta Carli, "Pasta ogni dì" apud Arte coquinaria
This article uses material from the Wikipedia Latina article Lasania, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Textus sub CC BY-SA 4.0 praebetur nisi aliter indicatus. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Latina (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.