អំណាចអ័ក្ស
មហាអំណាចអ័ក្ស (Axis Power) ឬហៅថា អ័ក្ស ឬអ័ក្សរ៉ូម-ប៊ែរឡាំង-តូក្យូ ជាក្រុមមួយដែលប្រយុទ្ធក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី II ប្រឆាំងនឹងកងកម្លាំងសម្ព័ន្ធមិត្ត។ មហាអំណាចអ័ក្សបានព្រមព្រៀងគ្នាប្រឆាំងនឹងសត្រូវតែមួយ ប៉ុន្តែមិនបានចូលរួមប្រយុទ្ធជាមួយគ្នាទាំងស្រុងទេ។
មហាអំណាចអ័ក្សកើតមានឡើង តាមរយៈកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងការទូតរបស់អាល្លឺម៉ង់ ជប៉ុន និងអ៊ីតាលី ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍កុម្មុយនិស្ត ក្នុងពាក់កណ្ដាលទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៣០។ ដំបូងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះត្រូវបានចុះ ដោយអាល្លឺម៉ង់ និងអ៊ីតាលី ក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ១៩៣៦។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីតាលី លោកមូសសូលីនី បានប្រកាសនៅថ្ងៃទី១ វិច្ឆិកា ថា ប្រទេសអឺរ៉ុបទាំងអស់ ចាប់ពីពេលនេះទៅនឹងត្រូវមកបង្វិលនៅលើ "អ័ក្សរ៉ូម-ប៊ែរឡាំង" ដូច្នេះបានបង្កើតឲ្យមានពាក្យ "អ័ក្ស" ឡើងតាំងពីពេលនោះមក។ ជំហានទីពីរ ត្រូវបានចុះហត្ថលេខាក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៣៦ ដែលជាកតិកាសញ្ញាប្រឆាំងលទ្ធិកុម្មុយនិស្ត (Anti-Comintern Pact) រវាងអាល្លឺម៉ង់ និងជប៉ុន។ អ៊ីតាលីបានចូលក្នុងកតិកាសញ្ញានេះ នៅឆ្នាំ១៩៣៧។
ក្រុងប៊ែរឡាំង និងរ៉ូម បានក្លាយជាសម្ព័ន្ធយោធា ក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងមួយហៅថា "កតិកាសញ្ញារួមកម្លាំង" (Pact of Steel) ដែលនាំឲ្យរួមបញ្ចូលកងកម្លាំងយោធានៃប្រទេសទាំងពីរ។ កតិកាសញ្ញារួមកម្លាំងនេះ ដំបូងត្រូវបានពង្រាងឡើងសម្រាប់សម្ព័ន្ធយោធាត្រីភាគី រវាងជប៉ុន អ៊ីតាលី និងអាល្លឺម៉ង់ ប៉ុន្តែជប៉ុនចង់ផ្ដោតគោលដៅទៅសូវៀត ខណៈអ៊ីតាលី និងអាល្លឺម៉ង់ចង់ផ្ដោតគោលដៅទៅអង់គ្លេស និងបារាំង។ ដោយសារតែមិនព្រមព្រៀងគ្នា ទើបកតិកាសញ្ញានេះត្រូវបានចុះហត្ថលេខា ដោយមិនមានជប៉ុន និងបានក្លាយជាកិច្ចព្រមព្រៀងមួយ រវាងហ្វាស៊ីសអ៊ីតាលី និងណាស៊ីអាល្លឺម៉ង់ ដែលចុះហត្ថលេខាថ្ងៃទី២២ ឧសភា ១៩៣៩ ដោយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអ៊ីតាលី លោក Galeazzo Ciano និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាល្លឺម៉ង់ លោក Joachim von Ribbentrop។
ក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមលោកលើកទី II អ័ក្សបានកាន់កាប់ដែនដីមួយផ្នែកធំនៅអឺរ៉ុប អាមេរិកខាងជើង និងអាស៊ីខាងកើត។ សង្គ្រាមបានចប់នៅឆ្នាំ១៩៤៥ ដោយមហាអំណាចអ័ក្សបានចាញ់ ហើយសម្ព័ន្ធយោធានេះក៏ត្រូវបានរំលាយចោល។
This article uses material from the Wikipedia ភាសាខ្មែរ article អំណាចអ័ក្ស, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ខ្លឹមសារអត្ថបទប្រើប្រាស់បានក្រោមអាជ្ញាបណ្ឌCC BY-SA 4.0 លើកលែងតែមានបញ្ជាក់ផ្សេងពីនោះ។ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ភាសាខ្មែរ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.