Франций
Франций (лат.
Francіum; Fr) — элементтердің периодтық жүйесінің X тобындағы хим. элемент, ат. н. 87, ат. м. 212; ат. м. 217-ден 224-ке дейін болатын 9 радиоактивті изотопы белгілі. Ең ұзақ өмір сүретін изотопы 223F (Т1/2=21,8 мин). Оны француз ғалымы М.Пер ашқан (1939).
| |||||||||||||||
| Атом қасиеті | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Атауы, символ, нөмірі | Франций, 87 | ||||||||||||||
| Топ типі | |||||||||||||||
| Топ, период, блок | 1-топ: сутегі және сілтілік металдар, 7, s | ||||||||||||||
| Атомдық масса (молярлық масса) | |||||||||||||||
| Электрондық конфигурация | [Rn] 7s1 | ||||||||||||||
| Қабықшалар бойынша электрондар | 2, 8, 18, 32, 18, 8, 1 | ||||||||||||||
| Атом радиусы | 290 пм | ||||||||||||||
| Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
| Ковалентті радиус | 260 пм | ||||||||||||||
| Ван-дер-Ваальс радиусы | 348 пм | ||||||||||||||
| Ион радиусы | (+1e) 179 пм | ||||||||||||||
| Электртерістілігі | 0,7 (Полинг шкаласы) | ||||||||||||||
| Электродты потенциал | Fr←Fr+ −2,92 В | ||||||||||||||
| Тотығу дәрежелері | +1 (Қатты негіз оксиді) | ||||||||||||||
| Иондалу энергиясы (бірінші электрон) | |||||||||||||||
| Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
| Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
| Тығыздық (қ.ж.) | 2,3—2,5 г/см³ | ||||||||||||||
| Балқу температурасы | 18—21 °C | ||||||||||||||
| Қайнау температурасы | 640—660 °C (910—930 К) | ||||||||||||||
| Сыни межелі | (есептелген) 1980 ± 50 К, ? МПа | ||||||||||||||
| Балқу жылуы | ~2 кДж/моль | ||||||||||||||
| Булану жылуы | ~65 кДж/моль | ||||||||||||||
| Молярлық жылусыйымдылық | 31,6 Дж/(K·моль) | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
| Тор құрылымы | кубтық көлемдік орталықтанған | ||||||||||||||
| Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
| Магниттік құрылымы | Парамагнитті | ||||||||||||||
| CAS нөмірі | 7440-73-5 | ||||||||||||||
Тығызд. 2,3 — 2,5 г/см3, балқу t 18 — 21°С, қайнау t 640 — 660°С, ерітінділерінде сілтілік металдар сияқты және кристалдану кезінде цезий тұздарымен бірге тұнады. Басқа элементтерден экстракция немесе хромотография әдісі арқылы бөліп алады. Тұрақты тотығу дәрежесі +1, химиялық қасиеттері цезий элементіне ұқсас. 227Ас изотопын анықтау үшін және қосылыстары медицинада қолданылады.
Франций — ең сирек элементтердің бірі. Жер қыртысында үнемі бар элементтердің арасында астат аз мөлшері бар. Барлық табиғи франциялар радиогенді болып табылады, оның радиоактивті ыдырауы уран-235 және торий-232 ыдырауының аралық өнімдері ретінде франция Жаңа атомдарының бір мезгілде пайда болуымен өтеледі. Жер қыртысындағы франция жалпы құрамы 340 граммға бағаланады.
Табиғатта кездесуі
Франций - сирек кездесетін элементтердің бірі. Жер қыртысында үнемі болатын элементтердің ішінде тек астатиннің мөлшері төмен. Барлық табиғи франций радиогендік болып табылады, оның радиоактивті ыдырауы уран-235 және торий-232 аралық ыдырау өнімдері ретінде жаңа франций атомдарының бір мезгілде пайда болуымен өтеледі. Жер қыртысындағы Францияның жалпы мөлшері 340 граммға бағаланады.
This article uses material from the Wikipedia Қазақша article Франций, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәлімет CC BY-SA 4.0 лицензиясы аясында қолжетімді (басқа шарттар көрсетілмеген жағдайда). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Қазақша (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.