Тұйық рай немесе Инфинитив (лат.
Инфинитив етістік баяндауыш түрінде және сөйлемнің предикатив мағынасы есім тектес мүшелерін білдіруде колданылады. Етістіктің басқа формаларынан ерекшелігі — инфинитивте шақ, рай, жақ, көпше, жекеше категориялардың морфологиялық көрсеткіштері болмайды. Осындай категориялық қызметі аз болғандықтан, инфинитив бірқатар тілдерде сөздік форма (сөздіктегі етістік лексемасы) ретінде жұмсалады.
Тарихи инфинитив Үнді-Еуропа тілдерінде етістіктің парадигмалық тұлғасына айналған қимыл мәніндегі есімді білдіреді. Алтай, Картвел, Семит тілдерінде инфинитив қимыл есімімен сәйкес келеді де, кейде етістік (шақ, етіс) категорияларын сақтай отырып, есімнің морфологиялық, синтаксистік белгілеріне ие болады.
Кейбір тілдердің грамматикалық дәстүрі бойынша, инфинитивпен қимыл есімі бірге қаралады да, жалпы инфинитив деп аталады. Қызметі жағынан инфинитив латын, ескі славян тілдеріндегі супинге, ағылшын тіліндегі герундийге жақын. Қазақ тіліндегі қимыл есімі етістіктің түбіріне "у" формасының жалғануы арқылы жасалады. "У" тұлғалы қимыл есімі предикаттық мағынасын сақтай отырып, есімдерше түрленеді. К.Масдар. Тұйық етістік.
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
This article uses material from the Wikipedia Қазақша article Инфинитив, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәлімет CC BY-SA 4.0 лицензиясы аясында қолжетімді (басқа шарттар көрсетілмеген жағдайда). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Қазақша (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.