პოლონეთი ვლადისლავ Iii
ვლადისლავ III ვარნელი (ვარნენჩიკი) (პოლ.
31 ოქტომბერი 1424 — გ. 10 ნოემბერი 1444) — პოლონეთის მეფე 1434 წლის 25 ივლისიდან (დასტოვა პოლონეთი 1440 წ. 22აპრილს, ქვეყანას მართავდნენ რეგენტები), უნგრეთის მეფე 1440 წლის 17 ივლისიდან (ვლადისლავ (ულასლოს) სახელით I (უნგრ. I. Ulászló), ასევე ხორვატიის მეფე და ლიტვის მთავარი (თუმცა ლიტვის ტახტი მის ძმას კაზიმირს ეკავა).
| ვლადისლავ III ვარნელი (ვარნენჩიკი) | |
|---|---|
| Władysław III Warneńczyk | |
 ვლადისლავ III ვარნელი (ვარნენჩიკი) | |
| პოლონეთი, პოლონეთის მეფე | |
| მმართ. დასაწყისი: | პოლონეთი-25 ივლისი 1434, უნგრეთი-17 ივლისი 1440 |
| მმართ. დასასრული: | პოლონეთი-10 ნოემბერი 1444, უნგრეთი-10 ნოემბერი 1444 |
| წინამორბედი: | პოლონეთი-იაგაილო(ვლადისლავ II), უნგრეთი-ალბრეხტ II |
| მემკვიდრე: | პოლონეთი-კაზიმირ IV, უნგრეთი-ლადისლავ პოსტუმი |
| სხვა წოდებები: | უნგრეთის მეფე |
| პირადი ცხოვრება | |
| დაბ. თარიღი: | 31 ოქტომბერი 1424 |
| დაბ. ადგილი: | კრაკოვი |
| გარდ. თარიღი: | 10 ნოემბერი 1444 |
| გარდ. ადგილი: | ვარნა |
| შვილები: | იხ. ქვემოთ |
| დინასტია: |  იაგელონები |
| მამა: | ვლადისლავ II იაგაილო |
| დედა: | სოფია გოლშანელი |
| რელიგია: | კათოლიციზმი |
სამეფო ტიტული
მისი ტიტული იყო: (ლათ.) Wladislaus, Dei gracia rex Polonie, Hungarie, Dalmacie, Croacie, Rascie, Bulgarie, Sclavonie, nec non terrarum Cracovie, Sandomirie, Lancicie, Syradie, Cuyavie, Lythuanie princeps suppremus, Pomeranie, Russieque dominus
თარგმანი: ღმერთის წყალობით, მეფე პოლონეთისა, უნგრეთისა, დალმაციისა, ხორვატიისა, რაშკისა, ბულგარეთისა, სლავონიისა, მიწებისა კრაკოვისა, სანდომირისა, ლეჟიჩკისა, სერაძისა, კუიავიისა, ბატონი და მემკვიდრე პომორიისა და რუსეთისა, უზენაესი მთავარი ლიტვისა.
ბიოგრაფია
პოლონეთის მეფე
იყო ვლადისლავ II იაგაილოს და მისი მეოთხე ცოლის, ბელარუსელი მთავრის ქალიშვილის სოფია გოლშანელის ვაჟიშვილი. ვლადისლავ II-ის სიკვდილის შემდეგ ტახტზე მისი უფროსი ვაჟი ვლადისლავ III ავიდა (1434), ის მაშინ 10 წლის იყო, ამიტომ სრულწლოვანებამდე (1438) მისი სახელით მართავდა რეგენტი — კრაკოვის ეპისკოპოსი ზბიგნევ ოლესნიცკი. უნგრეთში წასვლის შემდეგ ორი გუბერნატორი შეიცვალა რამაც დაძაბა სიტუაცია პოლონეთში და ის სერიოზული კრიზისის წინ აღმოჩნდა.
უნგრეთის მეფე
1440 წლის 17 ივლისიდან ის უნგრეთის მეფე გახდა და დასტოვა პოლონეთი. უნგრეთს პოლონეთის დახმარების იმედი ჰქონდა ისლამისტური თურქეთის წინააღმდეგ.
უნგრეთში ყოფნის პირველი ორი წლის განმავლობაში მას უწევდა ელიზაბეტასთან აწ გარდაცვლილი ჩეხეთისა და უნგრეთის მეფის ალბრეხტ III-ის ქვრივ დედოფალთან კონკურირება რადგანაც მას ტახტზე თავისი ახალ დაბადებული ვაჟის ვლადისლავის აყვანა სურდა.
ომი თურქეთთან
.jpg)
ვლადისლავი 19 წლის მიღწევისთანავე, წავიდა ჯვაროსნულ ლაშქრობაზე ვარნაზე თურქების წინააღმდეგ 1444 წ. მისმა არმიამ სულთან მურად II-ის არმიასთან შეტაკებისგან 1444 წლის 10 ნოემბერს სასტიკი მარცხი განიცადა, ქალაქ ვარნასთან ბრძოლისას, თვითონ მეფე ბრძოლის ველზე დაიღუპა. მის თავს თურქეთის სულთანი დიდი ხნის განმავლობაში თაფლიან ჭურჭელში ინახავდა როგორც საბრძოლო ნადავლს. მონარქის სხეული ვერ იქნა ნაპოვნი, რაც შემდგომში ჭორების საფუძველი გახდა რომლის მიხედვითაც თითქოს ის სასწაულებრივად გადარჩა. შედეგად რამდენიმე ხნის განმავლობაში კაზიმირ IV იაგელონის კორონაცია გადადებულიც იყო. ვლადისლავი ცოლიანი იყო და ჰყავდა შვილები (დღეს არსებობს მოსაზრებები მაგალითად იან დლუგოში რომ თითქოს ვლადისლავ III ჰომოსექსუალისტი იყო ).
მისი სიკვდილის შემდეგ, სამი წლის უმეფობის შემდეგ ტახტზე ავიდა მისი უმცროსი ძმა, ლიტვის დიდი მთავარი კაზიმირ IV ( 1447 - 1492 ). კორონაციის დიდი ხნით ცდა გამოწვეული იყო როგორც ზევით ავღნიშნეთ უპირველეს ყოვლისა ლიტვის დიდ მთავრსა და მაგნატებს შორის კონფლიქტით და პოლიტიკური ბალანსით ქვეყანაში, ასევე კორონაციის შეფერხებას იწვევდა გავრცელებული ჭორები ვლადისლავის სასწაულებრივი გადარჩენის შესახებ, ეს თეორია პოპულარული იყო სხვადასხვა ქვეყნის მცხოვრებლებს შორის, დიდი ხნის განმავლობაში. არსებობდა ლეგენდის მრავალი ვერსია ერთ ერთი მათგანის მიხედვით გადარჩენილმა მეფემ დამარცხება ვერ გადაიტანა და სანტიაგო-დე-კომპოსტელაში კუნძულ მადეირაში იმყოფებოდა. იყვნენ თაღლითებიც რომლებიც ამ სიტუაციას იყენებდნენ და თავს მეფედ ასაღებდნენ. თანამედროვე ისტორიკოსები გამორიცხავენ მეფის გადარჩენას თურქებთან ბრძოლაში.
შენიშვნები
ლიტერატურა
- დ. იანევსკი ვლადისლავ III ვარნელი // MСІУ — ფ. 91.
- ვლადისლავ III ვარნენჩიკი // ДІУ-2001 — ფ. 119.
- ო.ვ. შჩერბაკი ვლადისლავ III ვარნენჩიკი // ЕІУ/1 — ფ. 587.
ვლადისლავ III ვარნელი იაგელონი
|
This article uses material from the Wikipedia ქართული article ვლადისლავ III (პოლონეთი), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.