ჰულაგუიანთა სახელმწიფო

ჰულაგიანებთან ვასალურ დამოკიდებულებაში იყვნენ: საქართველო, ტრაპიზონის იმპერია, რუმის სასულთნო, კილიკიის სომხეთის სახელმწიფო, კვიპროსის სამეფო, ქართების სახელმწიფო ჰერათში. ქვეყნის დედაქალაქი სხვადასხვა დროს იყო: მარაღა, თავრიზი, სოლთანიე და ისევ თავრიზი. ჰულაგუიანები ებრძოდნენ ჩაღათაიდებს, ოქროს ურდოსა და ეგვიპტის მამლუქთა სასულთნოს. ჰულაგუიანთა სახელმწიფოს პირველ პერიოდში (1256-1295 წწ.) ძლიერი იყო მონღოლ-თურქთა ტრადიციები. ილხანმა ყაზან-ყაენმა (1295-1304 წწ.) მკვეთრად შეცვალა საშინაო პოლიტიკა, დაუახლოვდა ირანულ არისტოკრატიას და სამოქალაქო ბიუროკრატიას. რაშიდ ად-დინის თანადგომითა და ხელშეწყობით მან გაატარა მთელი რიგი რეფორმები, რამაც გამოიწვია დროებითი ეკონომიკური აღმავლობა სახელმწიფოში.

ილხანი ایلخانان
←   ←   ← 1256–1335 ↓
დროშა
დედაქალაქი		მერაგე (1256–1265) თავრიზი (1265–1306) სოლთანიე (1306–1335)
ენები		სპარსული შუამონღოლური
რელიგია		შამანიზმი და ბუდიზმი (1256–1295) ისლამი (1295–1335)
მთავრობა		მონარქია
ილხანი
-	1256–1265	ჰულაგუ-ხანი
-	1316–1335	აბუ საიდ ბაჰადურ-ხანი
საკანონმდებლო ხელისუფლება		ყურულთაი
ისტორია
-	შექმნა	1256
-	გაუქმდა	1335
წინამორბედი მემკვიდრე მონღოლთა იმპერია ხვარაზმი აბასიანები მუზაფარიდები ქართების სახელმწიფო ერეტნა ჩობანიდები ინჯუიდები სერბედარები ჯალაირიდის სასულთნო მამლუქების სასულთნო
დღეს ამ ტერიტორიაზე		ირანი  აზერბაიჯანი  სომხეთი  ავღანეთი  თურქეთი  თურქმენეთი  პაკისტანი  ერაყი  საქართველო  სირია  ტაჯიკეთი  რუსეთი

აბუ საიდის (1316-1335 წწ.) სიკვდილის შემდეგ ცალკეულ ფეოდალურ დაჯგუფებებს ტახტზე აჰყავდათ მარიონეტი ილხანები ჰულაგუიანების საგვარეულოდან. XIV საუკუნის 40-იან წლებში ჰულაგუიანების სახელმწიფო რამდენიმე ფეოდალურ სამეფოდ დაიყო (ჯელაირიდთა, ჩობანიდთა, მოზაფერიდთა). ჰულაგუიანების სახელმწიფოს დაშლაში დიდი როლი ითამაშა სახალხო აჯანყებებმა (სარბედართა, გილანის, მაზანდარანის და სხვა).

• ირანის ისტორია უძველესი დროიდან XVIII საუკუნემდე