უილიამ გილბერტი
უილიამ გილბერტი (ინგლ.
24 მაისი, 1540, კოლჩესტერი, ინგლისი — გ. 30 ნოემბერი, 1603) — ინგლისელი ფიზიკოსი, კარის ექიმი. მას ეკუთვნის მაგნიტური მოვლენების პირველი თეორია.
| უილიამ გილბერტი | |
|---|---|
| ინგლ. William Gilbert | |
 | |
| დაბ. თარიღი | 24 მაისი, 1544 |
| დაბ. ადგილი | კოლჩესტერი[1] |
| გარდ. თარიღი | 30 ნოემბერი, 1603[2] [3] (59 წლის) |
| გარდ. ადგილი | ლონდონი |
| მოქალაქეობა | ინგლისის სამეფო |
| საქმიანობა | ფილოსოფოსი, ექიმი[4] , ინჟინერი, ფიზიკოსი[4] , ასტრონომი და ბუნებისმეტყველი[5] [4] |
| ალმა-მატერი | სენტ-ჯონის კოლეჯი |
| მამა | Jerome Gilberd[6] |
| დედა | Jane Wingfield[6] |
ბიოგრაფია
უილიამ გილბერტი დაიბადა 1540 წლის 24 მაისს ინგლისის ქალაქ კოლჩესტერში. მამამისი ქალაქის ბაბჭოს წევრი და მთავარი მოსამართლე იყო. იგი კოლჩესტერის მოსახლეობაში დიდი პატივისცემით სარგებლობდა. გილბერტმა სწავლა მშობლიური ქალაქის სკოლაში დაიწყო. 1558 წელს შევიდა კემბრიჯის კოლეჯში, საიდანაც შემდეგ ოქსფორდში გადავიდა. 1560 წელს მან მიიღო ბაკალავრის ხარისხი, 1564 წელს ხელოვნების ოსტატის წოდება, 1569 წელს კი – ფიზიკისა და მედიცინის დოქტორის ხარისხი. მისმა თანამედროვეებმა იგი დიდ მეცნიერად აღიარეს. ამაზე მეტყველებს ის ფაქტიც, რომ 1601 წელს გილბერტი დაინიშნა დედოფალ ელვეზა ტიუდორის კარის ექიმად.
უილიამ გილბერტმა დაამტკიცა, რომ ქარვა ხახუნის შემდეგ იზიდავს ბალახის წვრილ ღეროებს. ის იკვლევდა კეთილშობილ ქვებს, გოგირდს და ფისს. მან აჩვენა, რომ მათი დაელექტროებაც შეიძლებოდა ხახუნის შედეგად. ტერმინი ელექტრობა ჰილბერტმა დაამკვიდრა. ნამდვილი მეცნიერული სახე ელექტრული მოვლენების კვლევამ XVIII საუკუნეში მიიღო. მანამდე ელექტრული მოვლენებით მხოლოდ ერთობოდნენ. ელექტრიზაციაზე ცდებს წვეულებებსა და სალონებში უჩვენებდნენ. გილბერტმა 1600 წელს გამოსცა ნაშრომი ,,მაგნიტზე, მაგნიტურ სხეულებზე და დიდ მაგნიტზე - დედამიწაზე”, რომელშიც აღწერა თავისი კვლევები მაგნიტურ და ელექტრულ მოვლენებზე და მოგვცა პირველი თეორია ელექტროობასა და მაგნიტიზმზე. დაადგინა, რომ მაგნიტს ყოველთვის ორი პოლუსი აქვს, სამხრეთი და ჩრდილოეთი და მისი გახერხვით არასოდეს არ მიიღება ერთპოლუსიანი მაგნიტი, არამედ მიიღება ახალი მაგნიტები ორ-ორი პოლუსით. მანვე დაამტკიცა, რომ ერთსახელიანი პოლუსები განიზიდებიან, ხოლო სხვადასხვასახელიანები მიიზიდებიან.
უილიამ გილბერტი გარდაიცვალა 1604 წლის 30 ნოემბერს შავი ჭირისაგან. დაკრძალულია მშობლიურ ქალაქ კოლჩესტერში, წმინდა სამების ეკლესიის გალავანში.
ლიტერატურა
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 3, თბ., 1978. — გვ. 154.
რესურსები ინტერნეტში
სქოლიო
This article uses material from the Wikipedia ქართული article უილიამ გილბერტი, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.