როშ ჰაშანა

იგი „მონანიების დღეების“ პირველი დღესასწაულია და თიშრეის (ებრაული კალენდრის თვე) პირველი ორი დღის განმავლობაში აღინიშნება. როშ ჰაშანას დღეებში შოფარს (ცხვრის რქის საკრავი) უკრავენ და სიმბოლურ ხილს მიირთმევენ – მათგან განსაკუთრებით გამორჩეული და აღსანიშნავი მაინც თაფლში ამოვლებული ვაშლი. წლეულს ებრაულ ახალ წელს 17–18 სექტემბერს ვზეიმობთ. ამ დღეებში ღმერთი განსჯის ადამიანს გასული წლის ქმედებებისთვის, ჩაწერს ან არ ჩაწერს მის სახელს სიცოცხლის წიგნში და განსაზღვრავს მის ბედს დამდეგი წლისთვის. როშ ჰაშანადან აითვლება ახალი ებრაული წელიწადი.

"როში" არის ებრაული სიტყვა, რომელიც ნიშანვს "თავს", "ჰა" არის განსაზღვრული ("ის"), ხოლო "shanah" ნიშნავს წელს. ამრიგად, "როშ ჰაშანა" ნიშნავს "წლისუფროსს", რაც გულისხმობს ახალი წლის ებრაულ დღეს. ტერმინი „როშ ჰაშანა“ მისი ამჟამინდელი მნიშვნელობით თორაში არ ჩანს.

დღესასწაული საფუძველს იღებს ლევიანთა წიგნში და მისი ტრადიციები სწორედ აქედან არის განპირობებული: „არაფერი საქმე არ აკეთოთ ამ დღეს, რადგან შენდობის დღეა იგი, რათა მიგეტევოთ უფლის, თქვენი ღვთის წინაშე. ვინც ამ დღეს თავს არ დაიმდაბლებს, მოიკვეთება თავისი ხალხიდან. ვინც ამ დღეს რაიმე საქმეს გააკეთებს, გადავაშენებ მას თავისი ხალხიდან. არაფერი საქმე არ აკეთოთ. ეს გქონდეთ სამარადისო წესად თაობიდან თაობაში, ყველგან თქვენს საცხოვრებლებში.” – ელაპარაკა უფალი მოსეს და უთხრა. ტრადიციულად, როშ ჰაშანას დროს, ასევე იხსენებენ ადამისა და ევას შექმნას. როშ-ჰაშანის ლოცვა იწყება საღამოს დამდეგს, მინხის დასასრულს. ბიბლია ასახელებს როშ ჰაშანას, როგორც ერთდღიან დღესასწაულს, მაგრამ ის ტრადიციულად ორი დღის განმავლობაში აღინიშნება, თუნდაც ისრაელის მიწაზე.

ტაშლიხის რიტუალს ასრულებენ როშ ჰაშანას პირველი დღის მეორე ნახევარში, აშკენაზი და ყველაზე სეპარატისტული იუდეველების მიერ, მაგრამ არა ესპანელი და პორტუგალიელი ებრაელები.

საზეიმო ვახშამი გამოირჩევა განსაკუთრებული მრავალფეროვნებით. ღვინოზე კიდუშის წარმოთქმის შემდეგ, ხალის კურთხევისას, ჭამენ ხალის ნატეხებს თაფლთან, როგორც ტკბილი წელიწადის სიმბოლოს. სუფრაზე ზოგიერთი სიმბოლური დანამატი აღნიშნავს კეთილი წლის დასაწყისს, ამ მხრივ გამოსარჩევია რამდენიმე პროდუქტი: ვაშლი, თევზის თავი, ჭარხალი, ბროწეული, ხურმა, გოგრა და სხვა. როშ ჰაშანას კერძები ჩვეულებრივ შეიცავს თაფლში ჩამოსხმულ ვაშლს, რომ ტკბილ ახალ წელს სიმბოლოს. სუფრაზე გამორჩეულია ბროწეული; შავი ბარდა, გოგრის სავსე პასტებიც. ასევე სუფრაზე გამორჩეული ატრიბუტია კიდუში, ებრაული ღვინო.

• [1]
• Torah Content on Rosh Hashana – Text, audio & video classes, Times and Q&A about Rosh HaShana
• From Our Collections: Marking the New Year – Online exhibition from Yad Vashem on the celebration of Rosh Hashanah and Yom Kippur before, during, and after the Holocaust