ნიურნბერგის პროცესი

ეს ტრიბუნალი შეიქმნა სსრკ-ის, აშშ-ის, დიდი ბრიტანეთისა და საფრანგეთის შეთანხმებით ლონდონში, 1945 წლის 8 აგვისტოს. სამართალში მიცემული იყო ჰიტლერისეული გერმანიის 24 ხელმძღვანელი. ნიურნბერგის პროცესი მიმდინარეობდა 1945 წლის 20 ნოემბრიდან 1946 წლის 1 ოქტომბრამდე. ტრიბუნალის განაჩენით განსასჯელები ცნობილ იქნენ დამნაშავეებად შეთქმულებაში აგრესიული ომის მომზადებისა და წარმოებაში. ტრიბუნალმა ასევე დანაშაულებრივ ორგანიზაციად ცნო ნაციონალ-სოციალისტური პარტიის დამცველი რაზმები: სს, უშიშროების სამსახური (სდ), გესტაპო და ნაცისტური პარტიის შემადგენლობა. ნიურნბერგის პროცესის საერთაშორისო მნიშვნელობა ისაა, რომ მან მთელ მსოფლიოს ამცნო გერმანული ნაციზმისა და მილიტარიზმის საზარელი ბოროტმოქმედება. პირველად განხორციელდა სახელმწიფოს ხელმძღვანელ პირთა სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობა უმძიმესი საერთაშორისო დანაშაულის ჩადენისათვის. 1946 წლის 11 დეკემბერს გაეროს გენერალურმა ასამბლეამ დაადასტურა საერთაშორისო სამართლის პრინციპები, რომლებიც აღიარებულია ნიურნბერგის ტრიბუნალის წესდებით და ასახულია მის განაჩენში.

იხ. • განხ. • რედ.   ნაციონალ-სოციალიზმი

იდეოლოგია

ფიურერპრინციპი • სოციალ-დარვინიზმი • ევგენიკა • რასიალიზმი • არიანიზმი • ანტისემიტიზმი • ლებენსრაუმი • უბერმენშენი • გროსრაუმი • ათასწლოვანი რაიხი • სისხლი და მიწა • მილიტარიზმი • მესამე გზა

ლიტერატურა

„ნაციონალ-სოციალისტთა პროგრამა“ • „ჩემი ბრძოლა“ • „მეოცე საუკუნის მითი“

ისტორია

ტულეს საზოგადოება • პოლიტიკური მუშათა წრე • გერმანელ მუშათა პარტია • ლუდის პუტჩი • მესამე რაიხი • გრძელი დანების ღამე • დამსხვრეული ვიტრინების ღამე • მეორე მსოფლიო ომი • საბოლოო მოგვარება: ჩეხური საკითხი / ებრაული საკითხი • ევროპელი ებრაელობის კატასტროფა • ჰოლოკოსტი • პოლიტიკა საბჭოთა მოქალაქეების მიმართ • ნიურნბერგის პროცესი

პერსონები

ადოლფ ჰიტლერი • ჰაინრიხ ჰიმლერი • ჰერმან გერინგი • იოზეფ გებელსი • ალბერტ შპეერი • რუდოლფ ჰესი • ალფრედ როზენბერგი

ორგანიზაციები

ნსდაპ • შტურმაბტაილუნგი • შუცშტაფელი • ჰიტლერიუგენდი • გესტაპო • ვერვოლფი • გოგონათა კავშირი • Deutsche Glaubensbewegung • ანენერბე • გერმანული სამუშაო ფრონტი • Kraft durch Freude • რწმენა და სილამაზე • მექანიზირებული კორპუსი • ავიაკორპუსი • სახალხო ქველმოქმედება • ქალბატონთა ორგანიზაცია • სტუდენტთა კავშირი • ექიმთა კავშირი • მასწავლებელთა კავშირი • იურისტთა კავშირი • ომის მსხვერპლთა დახმარების კავშირი

ნაცისტური პარტიები და მოძრაობები

უნგრეთი • ჩრდილოეთი კავკასია • ბელგია • ნიდერლანდები • დანია • ჩეჩნეთი • ნორვეგია • ლატვია • ბელარუსი • ჩილე

ნათესაობრივი იდეოლოგიები

ფაშიზმი • ინტეგრალური ნაციონალიზმი • რასობრივი ნაციონალიზმი • ეზოთერული ჰიტლერიზმი • შტრასერიზმი • ნაციონალ-ბოლშევიზმი

• ნიურნბერგის მთავარ სამხედრო დამნაშავეთა სასამართლო პროცესი
• ნიურნბერგის ექიმთა სასამართლო პროცესი
• ნიურნბერგის მილხის სასამართლო პროცესი
• ნიურნბერგის იურისტთა სასამართლო პროცესი
• ნიურნბერგის სს-ის ეკონომიკისა და მართვის მთავარი სამმართველოს სასამართლო პროცესი
• ნიურნბერგის ფლიკის სასამართლო პროცესი
• ნიურნბერგის იგ-ფარბენის სასამართლო პროცესი
• ნიურნბერგის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპაში მებრძოლი გენერლების სასამართლო პროცესი
• ნიურნბერგის სს-ის რასისა და განსახლების მთავარი სამმართველოს სასამართლო პროცესი
• ნიურნბერგის სპეცჯგუფების სასამართლო პროცესი
• ნიურნბერგის კრუპის სასამართლო პროცესი
• ნიურნბერგის ვილჰელმშტრასეს სასამართლო პროცესი
• ნიურნბერგის ვერმახტის უმაღლესი მთავარსარდლობის სასამართლო პროცესი
• აუშვიცის სასამართლო პროცესები
• ბერგენ-ბელსენის სასამართლო პროცესი
• კურიოჰაუსის სასამართლო პროცესი
• დახაუს სასამართლო პროცესები
• მრინავთა სასამართლო პროცესები
• ლაიპციგის სასამართლო პროცესები
• მაიდანეკის სასამართლო პროცესი
• მალმედის სასამართლო პროცესი
• რაფენსბრიუკის სასამართლო პროცესები
• ტოკიოს სასამართლო პროცესები
• ულმის სპეცჯგუფების სასამართლო პროცესი

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 7, თბ., 1984. — გვ. 448.