ლონდონის მეტროპოლიტენი

ლონდონის მეტროპოლიტენი

ინფორმაცია
ქვეყანა	გაერთიანებული სამეფო
ქალაქი	ლონდონი
გახსნის თარიღი	10 იანვარი, 1863
ხაზის სიგრძე	402 კმ.
სადგურთა რაოდენობა	272 (262 საკუთარი)
ხაზთა რაოდენობა	11
მგზავრები დღეში	1.8 მლნ. (2021 წ.)
მგზავრები წელიწადში	296 მლნ. (2020/2021)
ხაზების სქემა

გაიხსნა 1863 წლის 10 იანვარს. ამჟამად მოიცავს 272 სადგურს, ხოლო ხაზების საერთო სიგრძეა 402 კმ. ზოგიერთი ძველი სადგური და ხაზი ამჟამად დახურულია. 2019 წელს სისტემა 1.384 მილიარდ მგზავრს მოემსახურა.

ისტორია

რკინიგზის მშენებლობა დიდ ბრიტანეთში მე-19 საუკუნის დამდეგიდან იწყება. 1854 წლისთვის დედაქალაქ ლონდონის გარეუბნებში უკვე რვა დამოუკიდებელი ტერმინალი იყო: ლონდონ ბრიჯი (London Bridge), იუსტონი (Euston), პედინგტონი (Paddington), კინგს კროსი (King's Cross), ბიშოფსგეითი (Bishopsgate) და ვატერლოო (Waterloo).

იმხანად, მხოლოდ ფენჩარჩ სთრითის სადგური მდებარეობდა ლონდონის აქტუალურ ნაწილში. ქალაქის ცენტრსა და გარეუბნებს შორის სწრაფი დაკავშირების სისტემის შექმნის აუცილებლობა ქუჩების მეტისმეტმა გადატვირთვამ და საცობებმა გამოიწვია. ხსენებული პრობლემის მოსაგვარებლად, ლონდონში მიწისქვეშა რკინიგზის მშენებლობის საკითხი პირველად 1830 წელს დაისვა, თუმცა ამ იდეას ყური ნაკლებად ათხოვეს. 1850 წელს კი მივიწყებული აზრი კვლავ გაიხსენეს და დღის წესრიგში მეტროს მშენებლობა დადგა.

პირველი მიწისქვეშა რკინიგზა

1854 წელს პარლამენტის მიერ მოწონებული აქტით, პედინგტონსა და ფარინგდონის ქუჩას შორის, ქინგს ქროსის გავლით, ე. წ. მეტროპოლიტენის ანუ მიწისქვეშა რკინიგზის აგება დაიწყო, რისთვისაც ახალი ვაგონების დამზადება გახდა საჭირო.

მეტროს ქსელის აგება რამდენიმე წლით უსახსრობის გამო შეჩერდა. ლონდონ-ქალაქის კოოპერაციის იმჟამინდელ ვექილს ჩარლზ პიერსონს რამდენიმეწლიანი ლობირება დასჭირდა მეტროპოლიტენის აშენებისთვის ფინანსების მოსაზიდად. ის ყველანაირად ცდილობდა მიწისქვეშა ტრანსპორტის შესაქმნელად ყველა საფინანსო დაწესებულება დაერწმუნებინა, რათა გადატვირთული ქალაქის ცენტრიდან მგზავრთა ნაკადი გარეუბნებისკენ გადაესროლა, სადაც სწრაფი ტრანსპორტის გაჩენის შემდეგ, ბევრი დაწესებულება გადაინაცვლებდა. ამის მიუხედავად, ის მეტროპოლიტენის უშუალო მშენებლობაში არასდროს ჩართულა და მუდამ გარე დამხმარე ძალად რჩებოდა. დაბოლოს, 1859 წელს მან ლონდონ-ქალაქის კორპორაციის მესვეურნი დაიყოლია მეტროს სქემის შესაქმნელად ფინანსების გამოყოფაზე. სამუშაოები, როგორც იქნა, 1860 წლის თებერვალში დაიწყო ინჟინერ ჯონ ფოულერის ხელმძღვანელობით. პიერსონი მეტროს მშენებლობის დასრულებას ვერ მოესწრო. და მაინც, მისმა ჩანაფიქრმა სერიოზული განვითარება ჰპოვა და უამრავი ადამიანი ლონდონის ცენტრიდან გარეუბნებისკენ გადაიყვანა, რითიც ქალაქის გადატვირთული ნაწილი შეხალვათდა.

გახსნა

ლონდონის მეტროპოლიტენი 1863 წლის 10 იანვარს გაიხსნა. ის მსოფლიოში პირველი საქალაქო მიწისქვეშა სარკინიგზო სისტემაა მგზავრთა გადასაყვანად განკუთვნილი. გახსნიდან სულ მოკლე ხანში მეტრომ დღიურად 26 000 მგზავრის გადაყვანა დაიწყო. ჰამერსმითის და სითის ხაზი 1864 წლის 14 ივნისს შევიდა ექსპლუატაციაში. 1865 წლიდან ქალაქის მეტროპოლიტენი აღმოსავლეთით იწყებს გაფართოებას და იხსნება სადგური მორგეითს სთრითი. ამის შემდეგ პირველი მიწისქვეშა სამგზავრო რკინიგზა უწყვეტ განვითარებას იწყებს.

პირველი ხაზები

ლონდონის მეტროპოლიტენის პირველი ხაზი ქუჩის ქვემოთ გადიოდა. ის ღია, ე.წ. მოჭრა-გადახურვის მეთოდით აშენდა. ქუჩას 10 მ სიმაღლეზე თხრიდნენ, რელსებს ჩააწყობდნენ, ზემოდან ქვის თაღებს დააშენებდნენ და მთელ ამ კონსტრუქციას აგურით ამოაშენებდნენ. მერე ქუჩაზე თავიდან აგებდნენ ქვაფენილს. 1911 წელს, როცა ესკალატორები გამოიგონეს, ღრმა გვირაბების გაყვანა დაიწყეს.

თავშესაფარი საჰაერო თავდასხმისას

მეორე მსოფლიო ომის დროს, როდესაც ლონდონი იბომბებოდა, ხალხი გვირაბებს აფარებდა თავს. 1940-დან 1941 წლამდე მეტროსადგურებში განლაგებული იყო საწოლები, სასადილოები და ტუალეტები. თავშესაფრის ზედამხედველები დაშავებულებს პირველად დახმარებასაც უწევდნენ და გვირაბს დატბორვისგან იცავდნენ.

ტრანსპორტ ფორ ლონდონი

Transport for London (ტრანსპორტი ლონდონისთვის) 2000 წელს შეიქმნა, როგორც ლონდონის სატრანსპორტო სისტემაზე პასუხისმგებელი ინტეგრირებული სისტემა და გაერთიანება London Regional Transport შეცვალა.

ინფრასტრუქტურა

სადგურები და ხაზები

**ლონდონის მეტროპოლიტენის ხაზები**
სახელი	ფერი სქემაზე	გაშვების თარიღი	გახსნის თარიღი*	სახელი ეწოდა	ტიპი	სიგრძე (კმ)	სიგრძე (მილი)	სადგურების რაოდენობა	მგზავრობა /წელი (2000-იანები)	მგზავრობა /მილი (2000-იანები)
ბეიკერლოოს ხაზი Bakerloo Line	ყავისფერი	1906	1906	1906	ღრმა	23.2	14.5	25	95,947	6,617
ცენტრალური ხაზი Central Line	წითელი	1900	1856	1900	ღრმა	74	46	49	183,582	3,990
წრიული ხაზი Circle Line	ყვითელი	1884	1863	1949	მიწისქვეშა	22.5	14	27	68,485	4,892
დისტრიქტის ხაზი District Line	მწვანე	1868	1858	1868 — 1905	მიწისქვეშა	64	40	60	172,879	4,322
ჰამერსმით-ენდ-სიტის ხაზი Hammersmith & City Line	ვარდისფერი	1863	1858	1988	მიწისქვეშა	26.5	16.5	28	45,845	2,778
საიუბილეო ხაზი Jubilee Line	ნაცრისფერი	1979	1879	1979	ღრმა	36.2	22.5	27	127,584	5,670
მეტროპოლიტენის ხაზი Metropolitan Line	იასამნისფერი	1863	1863	1863	მიწისქვეშა	66.7	41.5	34	53,697	1,294
ნორთერნის ხაზი Northern Line	შავი	1890	1867	1937	ღრმა	58	36	50	206,734	5,743
პიკადილის ხაზი Piccadilly Line	ლურჯი	1906	1869	1906	ღრმა	71	44.3	52	176,177	3,977
ვიქტორიას ხაზი Victoria Line	ცისფერი	1968	1968	1968	ღრმა	21	13.25	16	161,319	12,175
ვატერლოო-ენდ-სიტის ხაზი Waterloo & City Line	მომწვანო-ლურჯი	1898	1898	1898	ღრმა	2.5	1.5	2	9,616	6,410
* თუ გახსნის თარიღი ექსპლუატაციაში გაშვების თარიღს უსწრებს წინ, ეს იმაზე მიუთითებს, რომ უწინ ეს ხაზი მეტროპოლიტენის სხვა ხაზს ან სხვა რკინიგზის კომპანიას ეკუთვნოდა.

იხილეთ აგრეთვე

მეტროპოლიტენების სია

სქოლიო

ეს სტატია ტრანსპორტის შესახებ ჯერჯერობით ესკიზია. თქვენ შეგიძლიათ დაგვეხმაროთ მის შევსებაში.

This article uses material from the Wikipedia ქართული article ლონდონის მეტროპოლიტენი, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.