Ապելի Մրցանակ
Ապելի մրցանակ, թուաբանական մրցանակ մըն է, Նորվեկիացի թուաբանագէտ, Նիլս Հենրիկ Ապելի (1802–1829) անուամբ կոչուած: Մրցանակը 2002 թուականին ստեղծուած է Նորվեկիայի կառավարութեան կողմէ եւ 2003 թուականէն սկսեալ, ամէն տարի կը նուիրուի բացառիկ մասնագէտ թուաբանագէտի մը: Մրցանակը նաեւ կը պարունակէ դրամական պարգեւ մը, որ մօտաւորապէս 7.5 Միլիոն Նորվեկիական դրամ է:
Ապելի մրցանակի յաղթողները կ'ընտրուին տարին անգամ մը, յատուկ Ապելի կոմիտէին որոշումով, որ կազմուած է Նորվեկիայի Գիտութիւններու Ակադեմական Միութեան «Academy of Science and Letters» կողմէ: Մրցանակաբաշխումը տեղի կ'ունենայ Օսլոյի համալսարանը, որուն մէջ 1947 թուականէն մինչեւ 1989 թուական տեղի կ'ունենար Նոպէլեան խաղաղութեան մրցանակաբաշխութիւնը:
Պատմութիւնը
Ապելի մրցանակը առաջին անգամ առաջարկուեցաւ 1899 թուականին նորվեկիացի թուաբանագէտ Սոֆուս Լայի կողմէ, ի յիշատակ թուաբանագէտ Նիլս Հենրիկ Ապելի ծննդեան 100 ամեակին, որ 1802 թուականին էր: Ան այս առաջարկը կատարեց, երբ տեղեակ եղաւ թէ տարեկան Նոպէլեան Մրցանակը չի պարունակեր պարգեւ մը՝ թուաբանութեան ճիւղին նուիրուած: 1902 թուականին, Նորվեկիայի եւ Շուէտի թագաւոր՝ Օսքար երկրորդը կը մտադրէ նոր մրցանակի մը հիմնումը ֆինանսաւորել, որ պիտի ներառէր պագեւ մը՝ թուաբանութեան ճիւղին: Սակայն, այս ծրագիրը չ'ամբողջանար Նորվեկիայի եւ Շուէտի բաժանումին պատճառով 1905 թուականին: Գրեթէ 100 տարի ետք, կրկին հետաքրքրութիւն մը ստեղծուեցաւ այս մրցանակին գաղափարին շուրջ եւ 2001 թուականին աշխատող խումբ մը կազմուեցաւ, այս ծրագիրը իրականացնելու եւ առաջարկը ներկայացնելու Նորվեկիայի նախարարութեան: Օգոստոս 2001 թուականին, Նորվեկիայի կառավարութիւնը վերջապէս հաստատեց Ապելի մրցանակը, որուն նպատակը եղաւ թուաբանագէտներուն արժեւորել եւ հաւասարիլ Նոպելեան Մրցանակի դիրքին: Ապելի առաջին մրցանակաբաշխումը տեղի ունեցաւ 2003 թուականին, այս անգամ թուաբանագէտ՝ Նիլս Հենրիկ Ապելի ծննդեան 200 ամեակին:
2010 թուականին, գիրքերու շարք մը հրատարակուեցաւ, ներկայացնելու Ապելի մրցանակի յաղթողները, իրենց հետազօտութիւններն ու աշխատանքները: Այս գիրքին առաջին 3 շարքերը ներկայացուցին 2003-2007, 2008-2012, եւ 2013-2017 տարիներու յաղթողները:
2019 թուականին, Քարեն Ուհլենպեքը դարձաւ առաջին կինը, որ շահեցաւ Ապելի մրցանակը, իր կարեւոր գործին համար թուաբանագիտութեան ճիւղին մէջ:
Ծանօթագրութիւններ
This article uses material from the Wikipedia Արեւմտահայերէն article Ապելի Մրցանակ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Արեւմտահայերէն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.