Βραβείο Άμπελ

Το Βραβείο Άμπελ είναι διεθνές βραβείο που απονέμεται από τον Βασιλιά της Νορβηγίας κάθε χρόνο σε έναν ή περισσότερους εξαίρετους μαθηματικούς.

Φέρει το όνομα του Νορβηγού μαθηματικού Νιλς Χένρικ Άμπελ (1802–1829). Συχνά περιγράφεται σαν "το Νόμπελ των μαθηματικών" και αποτελεί ένα από τα πιο πολύτιμα βραβεία στον χώρο των μαθηματικών. Συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 6 εκατ. Νορβηγικών κορόνων (γύρω στα 740.000 ευρώ).

Βραβείο Άμπελ
Βραβείο Άμπελ
Βραβείο Άμπελ
Απονέμεται γιαΒραβείο για εξαιρετικά επιτεύγματα στον χώρο των μαθηματικών.
Πρώτη απονομή2003
ΙστοσελίδαΕπίσημη σελίδα

Η Νορβηγική Ακαδημία των Επιστημών και των Γραμμάτων επιλέγει τον νικητή του βραβείου, έπειτα από επιλογή μιας επιτροπής, αποτελούμενης από 5 σημαίνοντες μαθηματικούς.

Το 2019 το βραβείο απονεμήθηκε για πρώτη φορά σε γυναίκα.

Ιστορία

Η πρώτη απονομή του βραβείου έγινε στο πλαίσιο εκδηλώσεων για την συμπλήρωση 100 χρόνων από την γέννηση του Άμπελ το 1902. Το 1899, λίγο πριν το θάνατό του, ο Σόφους Λίε πρότεινε την θεσμοθέτηση ενός βραβείου Άμπελ καθώς είχε μάθει ότι στα σχέδια για τα ετήσια βραβεία του Άλφρεντ Νόμπελ δεν συμπεριλαμβανόταν ένα βραβείο για τις μαθηματικές επιστήμες. Ωστόσο, με την διάλυση της σουηδο-νορβηγικής ένωσης, το 1905, τερματίστηκε η πρώτη απόπειρα για να καθιερωθεί ένα βραβείο Άμπελ.

Τον Αύγουστο του 2001, έπειτα από εκδήλωση ενδιαφέροντος, η νορβηγική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα απονεμόταν το βραβείο από το 2002 και έπειτα, με αφορμή την 200ή επέτειο από την γέννηση του Άμπελ. Στην πραγματικότητα το πρώτο βραβείο απονεμήθηκε το 2003.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε μια σειρά βιβλίων και κάθε 5 χρόνια εκδίδεται ένας τόμος, με σκοπό την παρουσίαση των βραβευθέντων με βραβείο Άμπελ και των ερευνών τους.Ο πρώτος τόμος καλύπτει τα έτη 2003–2007. Ο δεύτερος τόμος καλύπτει τα έτη 2008–2012.

Βραβευθέντες

Χρονιά Βραβευθείς/είσα (γέννηση-θάνατος) Πορτρέτο Ίδρυμα Εθνικότητα Παραπομπή
2003 Ζαν-Πιερ Σερ (1926-) Βραβείο Άμπελ  Κολλέγιο της Γαλλίας Βραβείο Άμπελ  Γαλλία “επειδή διαδραμάτισε σημαίνοντα ρόλο στο να λάβουν τη σύγχρονη μορφή τους πολλοί τομείς των μαθηματικών, συμπεριλαμβανομένων της τοπολογίας, της αλγεβρικής γεωμετρίας και της θεωρίας των αριθμών
2004 Μάικλ Φ. Ατίγια (1929-2019)
Ίζαντορ Σίνγκερ (1924-2021)
Βραβείο Άμπελ 
Βραβείο Άμπελ 
Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου
Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης (MIT)
Βραβείο Άμπελ  Ηνωμένο Βασίλειο
Βραβείο Άμπελ  ΗΠΑ
“για την ανακάλυψή τους και την απόδειξη του θεωρήματος δείκτη (Atiyah–Singer index theorem), που συνδέει την τοπολογία, τη γεωμετρία και την ανάλυση, και επίσης για τον ρόλο τους στο άνοιγμα νέων γεφυρών ανάμεσα στα μαθηματικά και στη θεωρητική φυσική”
2005 Πίτερ Λαξ (1926-) Βραβείο Άμπελ  Ινστιτούτο Κουράντ (NYU) Βραβείο Άμπελ  Ουγγαρία / Βραβείο Άμπελ  ΗΠΑ “για τις θεμελιώδεις συνεισφορές του στη θεωρία και στην εφαρμογή των μερικών διαφορικών εξισώσεων και στον υπολογισμό των λύσεών τους”
2006 Λέναρτ Κάρλεσον (1928-) Βραβείο Άμπελ  Βασιλικό Τεχνολογικό Ινστιτούτο (KTH) Βραβείο Άμπελ  Σουηδία “για τις συνεισφορές του στην αρμονική ανάλυση και στη θεωρία των δυναμικών συστημάτων”
2007 Σρινιβάσα Βαραντάν (1940-) Βραβείο Άμπελ  Ινστιτούτο Κουράντ (NYU) Βραβείο Άμπελ  Ινδία / Βραβείο Άμπελ  ΗΠΑ “για τη θεμελιώδη του συνεισφορά στη θεωρία των πιθανοτήτων και ιδιαίτερα για τη δημιουργία μιας ενιαίας θεωρίας της μεγάλης διαφοράς (theory of large deviation)”
2008 Τζον Γκριγκς Τόμσον (1932-)
Ζακ Τιτς (1930-2021)
Βραβείο Άμπελ 
Βραβείο Άμπελ 
Πανεπιστήμιο της Φλόριντα
Κολλέγιο της Γαλλίας
Βραβείο Άμπελ  ΗΠΑ
Βραβείο Άμπελ  Βέλγιο / Βραβείο Άμπελ  Γαλλία
“για τα επιτεύγματά τους στην άλγεβρα και ιδίως στη διαμόρφωση της σύγχρονης θεωρίας των συνόλων”
2009 Μιχαήλ Γκρόμοφ (1943-) Βραβείο Άμπελ  Institut des Hautes Études Scientifiques (IHÉS)
Ινστιτούτο Κουράντ (NYU)
Βραβείο Άμπελ  Ρωσία / Βραβείο Άμπελ  Γαλλία “για τις επαναστατικές του συνεισφορές στον χώρο της γεωμετρίας”
2010 Τζον Τέιτ (1925-2019) Βραβείο Άμπελ  Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ώστιν Βραβείο Άμπελ  ΗΠΑ “για την τεράστια και διαρκή επίδρασή του στη θεωρία των αριθμών
2011 Τζον Μίλνορ (1931-) Βραβείο Άμπελ  Πολιτειακό Πανεπιστήμιο Νέας Υόρκης, Στόνι Μπρουκ Βραβείο Άμπελ  ΗΠΑ “για τις πρωτοποριακές ανακαλύψεις στην τοπολογία, γεωμετρία και στην άλγεβρα
2012 Έντρε Σέμερεντι (1940-) Βραβείο Άμπελ  Πανεπιστήμιο Ράτγκερς (ΗΠΑ), και Ινστιτούτο Ρένυι της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών Βραβείο Άμπελ  ΗΠΑ / Βραβείο Άμπελ  Ουγγαρία “για τις θεμελιώδεις συνεισφορές στα διακριτά μαθηματικά, και αναγνωρίζοντας τη βαθιά και διαρκή επίδραση αυτών στην προσθετική θεωρία των αριθμών και την εργοδική θεωρία"
2013 Πιερ Ντελίν (1944-) Βραβείο Άμπελ  Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών (Institute for Advanced Study), Πρίνστον Βραβείο Άμπελ  ΗΠΑ / Βραβείο Άμπελ  Βέλγιο “για τις θεμελιώδεις συνεισφορές στην αλγεβρική γεωμετρία και τη μεταμορφωτική επίδρασή τους στη θεωρία των αριθμών, τη θεωρία αναπαραστάσεων και σχετικά πεδία”
2014 Γιακόβ Σινάι (1935-) Βραβείο Άμπελ  Ινστιτούτο Λαντάου (Μόσχα), Πανεπιστήμιο Πρίνστον Βραβείο Άμπελ  Ρωσία / Βραβείο Άμπελ  ΗΠΑ “για τις θεμελιώδεις συνεισφορές στα δυναμικά συστήματα, την εργοδική θεωρία και τη μαθηματική φυσική
2015 Τζων Φορμπς Νας (1928-2015)
Λούις Νίρενμπεργκ (1925-2020)
Βραβείο Άμπελ 
Βραβείο Άμπελ 
Πανεπιστήμιο Πρίνστον,
Ινστιτούτο Κουράντ (NYU)
Βραβείο Άμπελ  ΗΠΑ
Βραβείο Άμπελ  ΗΠΑ / Βραβείο Άμπελ  Καναδάς
“για τις εντυπωσιακές και σημαίνουσες συνεισφορές στη θεωρία των μη-γραμμικών μερικών διαφορικών εξισώσεων και στις εφαρμογές τους στη γεωμετρική ανάλυση”
2016 Άντριου Γουάιλς (1953-) Βραβείο Άμπελ  Πανεπιστήμιο Οξφόρδης Βραβείο Άμπελ  Ηνωμένο Βασίλειο “για την εκπληκτική απόδειξη του τελευταίου θεωρήματος του Φερμά διά μέσου της εικασίας modularity για τις ημισταθερές ελλειπτικές καμπύλες, εγκαινιάζοντας μία νέα εποχή στη θεωρία αριθμών”
2017 Υβ Μεγιέρ (1939-) Βραβείο Άμπελ  École normale supérieure Paris-Saclay Βραβείο Άμπελ  Γαλλία "Για την καθοριστική συμβολή του στη μαθηματική θεωρία των κυματίων."
2018 Ρόμπερτ Λάνγκλαντς (1936-) Βραβείο Άμπελ  Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών (Institute for Advanced Study), Πρίνστον Βραβείο Άμπελ  ΗΠΑ / Βραβείο Άμπελ  Καναδάς "Για το οραματικό πρόγραμμα που συνδέει τη θεωρία αναπαραστάσεων με τη θεωρία αριθμών."
2019 Κάρεν Ούλενμπεκ (1942-) Βραβείο Άμπελ  Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν Βραβείο Άμπελ  ΗΠΑ "για τα πρωτοποριακά της επιτεύγματα της στις γεωμετρικές διαφορικές εξισώσεις και στη θεωρία μέτρησης".
2020 Φούρστενμπεργκ, ΧιλέλΧιλέλ Φούρστενμπεργκ (1935-) Βραβείο Άμπελ  Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ Βραβείο Άμπελ  ΗΠΑ / Βραβείο Άμπελ  Ισραήλ "Για την πρωτοποριακή στροφή από τη χρήση των μεθόδων των πιθανοτήτων και της δυναμικής στη θεωρία της ομάδας, τη θεωρία των αριθμών και στη συνδυαστική (combinatorics)."
Μαργκούλις, ΓκριγκόριΓκριγκόρι Μαργκούλις (1946-) Βραβείο Άμπελ  Πανεπιστήμιο Γέιλ Βραβείο Άμπελ  ΗΠΑ / Βραβείο Άμπελ  Ρωσία
2021 Λάσλο Λοβάς (1948-) Βραβείο Άμπελ  Πανεπιστήμιο Εοτβός Λοράντ Βραβείο Άμπελ  Ισραήλ "για τη θεμελιώδη συνεισφορά τους στη θεωρητική επιστήμη των υπολογιστών και στα κρυφά μαθηματικά, και στον σημαίνοντα ρόλο της μορφοποίησής τους στους κεντρικούς τομείς των σύγχρονων μαθηματικών".
Βίγκντερσον, ΆβιΆβι Βίγκντερσον (1956-) Βραβείο Άμπελ  Ινστιτούτο για Προηγμένη Έρευνα
2022 Σάλιβαν, ΝτένιςΝτένις Σάλιβαν (1941-) Βραβείο Άμπελ  Πανεπιστήμιο Στόνι Μπρουκ και The Graduate Center, Νέα Υόρκη Βραβείο Άμπελ  ΗΠΑ "για τις πρωτοποριακές συνεισφορές του στην τοπολογία υπό την ευρύτερή της έννοια, και ιδιαίτερα στις αλγεβρικές, γεωμετρικές και δυναμικές της εκφάνσεις."
2023 Καφαρέλι, ΛουίςΛουίς Καφαρέλι (1948-) Βραβείο Άμπελ  Βραβείο Άμπελ  Αργεντινή

Δείτε επίσης

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Tags:

Βραβείο Άμπελ ΙστορίαΒραβείο Άμπελ ΒραβευθέντεςΒραβείο Άμπελ Δείτε επίσηςΒραβείο Άμπελ ΠαραπομπέςΒραβείο Άμπελ Εξωτερικοί σύνδεσμοιΒραβείο ΆμπελΝιλς Χένρικ ΆμπελΝορβηγία

🔥 Trending searches on Wiki Ελληνικά:

Άγιος ΓεώργιοςΒασίλειο της ΕλλάδαςΤάσος ΜπακασέταςΡόδοςΦασισμόςΠαναθηναϊκό ΣτάδιοΠόντιοιΔιοίκηση Υποβρυχίων ΚαταστροφώνΑυστραλίαΟλυμπιακός Σ.Φ.Π. (καλαθοσφαίριση ανδρών)Χάρι ΣτάιλςΚωςΕξπρές ΣάμιναΕιδικές Δυνάμεις (Ελλάδα)Σερβία και ΜαυροβούνιοΝησιά Αιγαίου ΠελάγουςΨυχρός ΠόλεμοςΠαύλος ΜελάςΣτενό του ΓιβραλτάρΕισβολέαςΖινεντίν ΖιντάνΜαρία ΚάλλαςΜαυροβούνιοΆδωνις ΓεωργιάδηςΝίκος ΕυαγγελάτοςΠεριοδικός πίνακας των χημικών στοιχείωνΊλον ΜασκIn.grΟικουμενικό Πατριαρχείο ΚωνσταντινουπόλεωςΓιάννης Παπανικολάου (ποδοσφαιριστής)Γεώργιος ΚαραϊσκάκηςΕλευθερία ΕλευθερίουΠανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑ.ΣΟ.Κ)ΤηλέφωνοΝίκος ΜπελογιάννηςΗνωμένο ΒασίλειοΒαλκάνιαΠάπαςΡάνια ΤζίμαΕπτά θαύματα του αρχαίου κόσμουΑρχαία ΣπάρτηΡόμπερτ ΡέντφορντΒασίλης ΜπισμπίκηςΓιγαντιαίο πάνταΆννα ΒίσσηΕυρωπαϊκή ΈνωσηΤο καφέ της ΧαράςΚυβισμόςSafe SexΝτόρα ΜπακογιάννηNetflixΕπίρρημαΖάκυνθοςΠάροςΛόρδος ΒύρωνΓενοκτονία της ΡουάνταΚακόβουλο λογισμικόΣιδηροδρομικό δυστύχημα στα ΤέμπηΣάμοςΕυρώπηΗλίας ΓκότσηςΤζένη ΙωακειμίδουΗ Εποχή των Παγετώνων (ταινία, 2002)Κατάλογος ελληνικών νησίδων ανά νομόΑνδρέας ΡοδινόςΜεταφορέςΣκλαβενίτηςΛιοντάριΛαμίαΚιάνου ΡιβςΗλιάνα ΠαπαγεωργίουSin BoyΓκουανόΕρέχθειοΟλλανδίαΛάζαρος Ρότα🡆 More