2021 Հայաստանի Խորհրդարանական Ընտրություններ
Հայաստանի խորհրդարանական ընտրություններ (2021), Հայաստանի Ազգային Ժողովի 8-րդ գումարման արտահերթ ընտրություններ, որոնք կայացան 2021 թվականի հունիսի 20-ին։ Ընտրությունները նախատեսված էին 2023 թվականի դեկտեմբերի 9-ին, սակայն անցկացվեցին ավելի վաղ՝ 2020 թվականի Հայ-ադրբեջանական պատերազմից հետո Հայաստանում տևական քաղաքական ճգնաժամի պատճառով։ Հիմնական պայքարը վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և քաղաքական ասպարեզ վերադարձած Հայաստանի երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի միջև էր։ Այս ընտրություններով Քաղաքացիական պայմագիրը կրկին ստացավ սահմանադրական մեծամասնություն, երկրորդ և երրորդ տեղերը բաժին հասան «Հայաստան» և «Պատիվ ունեմ» դաշինքներին։
Նախապատմություն
2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին Ադրբեջանը Թուրքիայի աջակցությամբ լայնածավալ պատերազմ սկսեց Արցախի Հանրապետության դեմ և 44 օր տևած պատերազմի և կապիտուլացիոն ակտի արդյունքում բռնազավթեց Արցախի տարածքների մոտ 75%-ը։ Պատերազմի ավարտից հետո Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականի պահանջով բողոքի զանգվածային ցույցեր սկսեցին Հայաստանում և մասնավորապես մայրաքաղաք Երևանում։
Ընտրակարգ
Այս ընտրություններում Ազգային ժողովը ձևավորվեց պարզ համամասնական ընտրական համակարգով։ Թեկնածուները ընտրություններին կարողացան մասնակցել միայն կուսակցությունների կամ կուսակցությունների դաշինքների համապետական ցուցակում ընդգրկվելով։ Ընտրությունների համար Հայաստանը բաժանվեց 13 ընտրատարածքի։ Պատգամավորի թեկնածուն պետք է լիներ նվազագույնը 25 տարեկան, վերջին 4 տարում ունենա միայն Հայաստանի քաղաքացիություն և մշտապես ապրած լիներ Հայաստանում, ունենա ընտրական իրավունք և տիրապետի հայերենին։ Հայաստանի Սահմանադրության համաձայն, Ազգային ժողովն ընտրվեց 5 տարի ժամկետով և պետք է ունենա առնվազն 101 պատգամավոր։
Մանդատները բաշխվում են Դոնթի մեթոդով համամասնորեն բոլոր քաղաքական ուժերի մեջ, որոնք հաղթահարել են նվազագույն ձայների պատնեշը (5% կուսակցությունների համար և 7% կուսակցությունների դաշինքների համար)։ Մանդատների բաշխման կարգը ներառում է լրացուցիչ անդամի ընտրակարգ։ Ազգային փոքրամասնությունների համար նախատեսված է առնվազն չորս տեղ խորհրդարանում։
Քարոզարշավ
Մարտ ամսին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը սկսեց մարզային այցելություններ, որն, ըստ ընդդիմադիրների, ըստ էության քարոզարշավի մեկնարկ էր։
Հունիսի 10-ին հայտնի դարձավ, որ ԿԸՀ-ն անվավեր է ճանաչել Հայաստանի դեմոկրատական կուսակցության ընտրական ցուցակը գլխավորող Տիգրան Արզաքանցյանի գրանցումը։ Նույն օրը «Քանաքեռ ՀԷԿ»-ի տարածքում ծեծի են ենթարկվել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության նախընտրական բուկլետներ բաժանող նախկին ԲՏԱ նախարար Հակոբ Արշակյանը և ևս 3 քպ-ականներ, որոնք տեղափոխվել են հիվանդանոց։
Հունիսի 11-ին ընտրակաշառք տալու կասկածանքով ձերբակալվել է «Պատիվ ունեմ» դաշինքի թեկնածու, Արմավիրի նախկին քաղաքապետ Ռուբեն Խլղաթյանը։
Հունիսի 11-ին Մարդու իրավունքների պաշտպան Արման Թաթոյանը հայտարարություն տարածեց, որում մասնավորապես նշվում է.
 | Քարոզարշավը «մարդկանց համար փոխադարձ մեղադրանքներ, հայհոյանքի հանրային տեսարաններ ապահովելու համար չէ» - Արման Թաթոյան։ |  |
Հունիսի 17-ի Նիկոլ Փաշինյանի ամփոփիչ հանրահավաքը Հանրապետության հրապարակում
Հունիսի 17-ին ՔՊ֊ն Փաշինյանի գլխավորությամբ կազմակերպեց 20.000֊անոց հանրահավաք։
2021թ. հունիսի 17-ին կայացած հանրահավաքին քաղաքացիները եղել են մուրճերով, ինչը մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակը համարում է վտանգավոր և դատապարտելի։ Մարդու իրավունքների պաշտպանի հայտարարության մեջ մասնավորապես նշվում է.
| | 2021թ. հունիսի 17-ին կայացած հանրահավաքին քաղաքացիները եղել են մուրճերով, ինչը մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակը համարում է վտանգավոր և դատապարտելի։ Ակնհայտ է, որ սա կապված է նախընտրական քարոզարշավի հանդիպումների ժամանակ Վարչապետի պաշտոնակատարի կողմից մուրճի ցուցադրման ու մուրճի հետ կապված պատկերավոր համեմատությունների, ատելության ու վիրավորանքի, սպառնալիքների հռետորաբանության հետ։ - Մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակ։ | |
Հունիսի 18-ի Ռոբերտ Քոչարյանի ամփոփիչ հանրահավաքը Հանրապետության հրապարակում
Հունիսի 18֊ին Քոչարյանի <<Հայաստան>> դաշինքը կազմակերպեց 30.000-անոց հանրահավաք։ Վահե Հակոբյանը հայտարարեց, որ "մեր հաղթանակին մնացել է 2 օր"։
Ռոբերտ Քոչարյանը խոսեց Հայաստանին սպառնացող 4 հիմնական խնդիրների մասին։
Առաջինը դա սահմանների անվտանգությունն է։
Երկրորդը` Արցախի ապագան։
Երրորդը երկրի տնտեսական վիճակն է։
Չորորդը ներքաղաքական ճգնաժամն է և ատելությունը։
Հանրահավաքի վերջում բեմ բարձրացավ Լևոն Քոչարյանի կինը՝ Սիրուշոն, և երգով ավարտեց հանրահավաքը։
Կուսակցություններ և դաշինքներ
2021 թվականի հունիսի 20-ի ԱԺ արտահերթ ընտրություններին մասնակցելու համար ԿԸՀ-ում գրանցվել է 22 կուսակցություն և 4 կուսակցությունների դաշինք։ Հունիսի 8-ին ինքնաբացարկ է ներկայացրել «Հայոց Արծիվներ» կուսակցությունը։
Ստորև, ներկայացված են ԱԺ արտահերթ ընտրություններին մասնակցող կուսակցությունների և կուսակցությունների դաշինքների ցանկը ըստ ԿԸՀ-ում կայացած վիճականության արդյունքների հերթականությամբ.
Սոցհարցումներ
Ըստ «Գելլափ ինթերնեշնլ» ընկերության հայաստանյան գրանսենյակի կազմակերպած նախընտրական վերջին՝ 5-րդ հարցման, 2021 թվականի հունիսի 20-ին կայանալիք արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցող քաղաքական ուժերը գրանցել են հետևյալ արդյունքը.
| №/հերթ. համար | Կուսակցություն / դաշինք | Արդյունք(%) |
|---|---|---|
| 1 / 24 | Հայաստան դաշինք | 28,7% |
| 2 / 3 | Քաղաքացիական պայմանագիր | 25,2% |
| 3 / 6 | Պատիվ ունեմ դաշինք | 10,8 % |
| 4 / 14 | Բարգավաճ Հայաստան կուսակցություն | 5,4% |
| 5 / 9 | Լուսավոր Հայաստան կուսակցություն | 5,2% |
| 6 / 18 | Շիրինյան-Բաբաջանյան ժողովրդավարների դաշինք | 2,8% |
| 7 / 11 | Հանրապետություն կուսակցություն | 2,6% |
| 8 / 2 | Հայ ազգային կոնգրես կուսակություն | 1,5% |
| 9 / 10 | Մեր տունը Հայաստանն է կուսակցություն | 1,2% |
| 10 / 16 | 5165 ազգային պահպանողական շարժում | 1,0% |
| 11 / 12 | Հայոց հայրենիք կուսակցություն | 0,8% |
| 12 / 25 | Ազգային-ժողովրդավարական բևեռ | 0,7% |
| 13 / 1 | Արդար Հայաստան կուսակցություն | 0,6% |
| 14 / 26 | Ինքնիշխան Հայաստան | 0,4% |
1,1%-ը, հարցմանը հրաժարվել է պատասխանել հարցվածների 5,2%-ը, «ոչ մեկին» պատասխանել է հարցվածների 2,7%-ը, դժվարացել է պատասխանել հարցվածների 4,1%-ը։
Նախնական արդյունքները
Ըստ խորհրդարանական արտահերթ ընտրությունների` Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի հունիսի 21-ի առավոտյան հրապարակած նախնական արդյունքների, Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորած «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունն ստանում է 53․92% ձայն կամ 72 մանդատ՝ ստանալով սահմանադրական մեծամասնություն, որն առանց ընդդիմադիր ուժերի աջակցության կարող է ընդունել ցանկացած օրենք և սահմանադրական օրենքներում փոփոխություններ կատարել։ Երկրորդ տեղում Ռոբերտ Քոչարյանի ղեկավարած «Հայաստան» դաշինքն է, որ ստացած 21․04% քվեներն ապահովում են 27 մանդատ և Արթուր Վանեցյանի գլխավորած «Պատիվ ունեմ» դաշինքը, որը չի հաղթահարել դաշինքների համար սահմանված 7% պատնեշը, 6 պատգամավորով ներկայացված կլինի ԱԺ-ում քանի որ ըստ օրենսդրական կարգավորումների՝ ԱԺ-ում պարտադիր պետք է ներկայացված լինի քաղաքական 3 ուժ՝ անկախ նրանից՝ երրորդ ուժը հաղթահարում է անցողիկ շեմը։ Փաստացի ԱԺ-ից դուրս մնացին Գագիկ Ծառուկյանի ԲՀԿ-ն և Էդմոն Մարուքյանի ԼՀԿ-ն։
Արդյունքների բողոքարկումներ
Ընտրություններին մասնակցող քաղաքական ուժերի մեծամասնությունը չեն ընդունում արդյունքները, հայտարարություններում նշվում է, որ գործող իշխանությունը օգտագործել է վարչական ռեսուրս, նաև ահազանգեր կան, ըստ որոնց բազմաթիվ ընտրատեղամասերում ընտրությունների արդյունքները կեղծվել են, միայն «Հանրապետություն» կուսակցությունը և «Շիրինյան-Բաբաջանյան ժողովրդավարների դաշինքն» է շնորհավորել ՔՊ-ին։
Խորհրդարան անցած «Հայաստան» դաշինքը պատրաստվում է դիմել ՍԴ` վիճարկելու արդյունքները, իսկ «Հայոց հայրենիք» կուսակցությունը ՍԴ դիմելու է ընտրությունների արդյունքները անվավեր ճանաչելու համար։
2021 թվականի հուլիսի 17-ին Սահմանադրական դատարանը որոշել է անփոփոխ թողնել հունիսի 20-ին կայացած ընտրությունների արդյունքները։
Ծանոթագրություններ
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Հայաստանի խորհրդարանական ընտրություններ (2021), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.