Թոնի Բուզան: բրիտանացի հոգեբան

Թոնի Բուզան անգլ.՝ Tony Buzan
Ծննդյան անուն	անգլ.՝ Anthony Peter Buzan
Ծնվել է	հունիսի 2, 1942(1942-06-02)
Ծննդավայր	Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն
Վախճանվել է	ապրիլի 13, 2019(2019-04-13) (76 տարեկան)
Վախճանի վայր	Օքսֆորդ, Հարավարևելյան Անգլիա, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
Մասնագիտություն	հոգեբան և գրող
Քաղաքացիություն	Միացյալ Թագավորություն
Կրթություն	Բրիտանական Կոլումբիայի համալսարան, Simon Langton Grammar School for Boys? և Սայմոն Ֆրեյզերի անվան համալսարան
Կայք	tonybuzan.com
Tony Buzan Վիքիպահեստում

Բուզանը հանրայնացրել է մտավոր գրագիտության գաղափարը և մտքի քարտեզ կոչվող տեխնիկան, որն ավելի վաղ կիրառել են դա Վինչին և մյուսները։

Բուզանը ծնվել է Լոնդոնի Փալմերս Գրին շրջանում։ Սովորել է Կիցիլանոյի միջնակարգ դպրոցում (Վանկուվեր)։ Եղբայրը՝ ակադեմիկոս Բարի Բուզանն է։ Ավարտել է Բրիտանական Կոլումբիայի համալսարանը, իսկ 1965-1966 թվականներին եղել է Սայմոն Ֆրեյզերի համալսարանի ասպիրանտ և ուսանողական համայնքի առաջին նախագահը։ Սայմոն Ֆրեյզերի համալսարանում ուսանելու տարիներին մեծապես ներգրավվել է Մենսա կազմակերպության գործունեության մեջ։

Մնեմոնիկական համակարգերի և մտքի քարտեզ տեխնիկայի խթանող։ 2006 թվականի դեկտեմբերին գործարկեց իր սեփական iMindMap համակարգչային ծրագիրը, որն օգնում է մտքի քարտեզ նկարել։ «Buzan Organisation»-ին է պատկանում մտքի քարտեզ ապրանքանիշը՝ Միացյալ Թագավորությունում, ԱՄՆ-ում և Գերմանիայում՝ ինքնազարգացման կրթական դասընթացներ կատեգորիայում։ Ապրանքանիշը գրանցված չէ Կանադայի Մտավոր սեփականության գործակալությունում։

1970-ական թվականներին ԲիԲիՍի-ում իր «Use Your Head» շարքից հետո Բուզանի գաղափարները տեղ գտան նրա 5 գրքերում՝ «Use Your Memory», «Master Your Memory», «Use Your Head», «The Speed Reading Book» և «The Mind Map Book»։ Նա հեղինակել է կամ համահեղինակ է ավելի քան 100 գրքերի, որոնք թարգմանվել են 30 լեզուներով։

Լինելով հանրամատչելի հոգեբանության ոլորտի հեղինակ՝ Թոնի Բուզանը գրել է ուղեղի, «հանճարության գործակցի (GQ)», հոգեկան ինտելեկտի, հիշողության, ստեղծարարության և արագ ընթերցման մասին։ Նա «Brain Foundation»-ի (չպետք է շփոթել տարատեսակ բժշկական մարմինների հետ, որոնք նույն անունն են կրում), ինչպես նաև «Brain Trust Charity»-ի, «World Memory Championships»-ի և «World Championships of the Brain»-ի հիմնադիրն ու նախագահն է։ Բուզանը Լոնդոնի «Mind Body Spirit» փառատոնի և «Ինտելեկտուալ օլիմպիադաներ»-ի համահիմնադիրն է։

Քննադատները մտքի քարտեզը պսևդոգիտություն են համարում՝ հարցականի տակ դնելով, թե արդյոք որևէ փաստ կա, որը վկայում է մտքի քարտեզի տեխնիկայի օգտակարությունը։ Այնուամենայնիվ, հասկացությունը քարտեզելու ուսումնասիրությունը ցույց տվեց, որ վերջինս ավելի արդյունավետ է, քան տեքստերի պարբերություններ կարդալը, դասախոսությունների հաճախելը և դասարանում քննարկումների մասնակցելը։ Նույն ուսումնասիրությունը նաև ցույց տվեց, որ հասկացություն քարտեզելը քիչ ավելի արդյունավետ է «քան այլ կառուցողական գործողությունները, ինչպիսիք են ամփոփումներ և ընդհանուր նկարագրություններ գրելը»։

• Spore One - Structure in Hyperspace, սեպտմեբերի 25, 1972, ISBN 0-85115-016-0
• Use Your Head, հունվարի 1974, ISBN 0-563-10790-1
• Speed Memory, հունվարի 27, 1977, ISBN 0-7153-7365-X
• Make the Most of Your Mind, փետրվար, 1984, ISBN 0-671-49519-4
• Speed Reading, մայիսի 20, 1971, ISBN 0-7221-2119-9
• Use Your Perfect Memory, Plume Penguin Group, հունվար, 1991, ISBN 0-452-26606-8
• Use Both Sides of Your Brain, Plume Penguin Group, հունվար, 1991, ISBN 0-452-26603-3
• The Mind Map Book, սեպտեմբերի 6, 1993, ISBN 0-563-36373-8
• Concordea, դեկտեմբեր, 2006
• Requiem For Ted, դեկտեմբեր, 2006
• Use Your Memory, BBC Publications, ISBN 1-4066-1018-6
• Master Your Memory, BBC Publications, ISBN 1-4066-1022-4
• The Memory Book, BBC Publications, 2010, ISBN 978-1-4066-4426-5
• Mind Maps for Business, BBC Publications, 2010, ISBN 978-1-4066-4290-2
• Brain Training for Kids, Proactive Press, 2012, ISBN 978-1-908934-00-0
• The Most Important Graph in the World, Proactive Press, 2012, ISBN 978-1-908934-01-7
• Modern Mind Mapping for Smarter Thinking e-book, Proactive Press, մարտ, 2013