Անանդա Քենթիշ Կումարասվամի (անգլ.՝ Ananda Kentish Coomaraswamy, թամիլերեն՝ ஆனந்த குமாரசுவாமி, Ānanda Kentiś Muthū Kumāraswāmī; սինգ․՝ ආනන්ද කුමාරස්වාමි Ānanda Kumārasvāmī, օգոստոսի 22, 1877(1877-08-22), Կոլոմբո, Շրի Լանկա - սեպտեմբերի 9, 1947(1947-09-09), Needham, Նորֆոլկ շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ), ծնունդով ցեյլոնցի (շրիլանկացի) էզոթերիկ, մետաֆիզիկ, հնդկական փլիսոփայոթյան ու արվեստի մասնագետ, պատմաբան, գեղագետ-փիլիսոփա։ Առաջիններից մեկն է եղել հնդկական և բուդդայական մշակույթը Արևմտյան աշխարհին ներկայացնելու ասպարեզում և մեծ ավանդ է ներդրել այդ գործում։ Նրան բնորոշել են որպես ականավոր տեսաբանի, ով մեծապես նպաստել է հին հնդկական արվեստը Արևմուտքին ծանոթացնելուն (the groundbreaking theorist who was largely responsible for introducing ancient Indian art to the West.): Բացի այդ, Կումարասվամին, Ռենե Գենոնի (1886—1951) և Ֆրիտյոֆ Շուոնի (1907—1998) հետ մեկտեղ, համարվում է տրադիցիոնալիզմ (ավանդապաշտություն) անվանումով հայտնի փիլիսոփայական ուսմունքի հիմնադիրներից մեկը։ Նա եղել է ասիական ծագում ունեցող առաջին անձը, ում Վիկտորյա թագուհին ասպետական տիտղոս է շնորհել։
Անանդա Կումարասվամի թամիլերեն՝ ஆனந்த குமாரசுவாமி | |
---|---|
Ծնվել է | օգոստոսի 22, 1877[…] Կոլոմբո, Շրի Լանկա |
Մահացել է | սեպտեմբերի 9, 1947[…] (70 տարեկան) Needham, Նորֆոլկ շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ |
Քաղաքացիություն | Բրիտանական Ցեյլոն |
Դավանանք | հինդուիզմ |
Մասնագիտություն | արվեստագետ, փիլիսոփա, առասպելագիր և գրող |
Հաստատություն(ներ) | Սմիթսոնյան ինստիտուտ |
Գործունեության ոլորտ | էսթետիկա |
Ալմա մատեր | Լոնդոնի համալսարանի քոլեջ և Wycliffe College? |
Տիրապետում է լեզուներին | անգլերեն |
Ամուսին(ներ) | Ethel Mairet?, Ratan Devi? և Stella Bloch? |
Երեխա(ներ) | Rama Coomaraswamy? |
Ananda Coomaraswamy Վիքիպահեստում |
Ծնվել է Բրիտանական Ցեյլոնի (ներկայիս Շրի Լանկայի) Կոլոմբո քաղաքում։ Հայրը թամիլ օրենսգետ ու փիլիսոփա Մութու Կումարասվամին էր, մայրը՝ վերջինիս անգլուհի կինը՝ Էլիզաբեթ Բիբին։ Հայրը մահացել է, երբ Անանդան եղել է երկու տարեկան, և տղան մանկությունն ու պատանեկությունն անց է կացրել արտասահմանում, որտեղ էլ կրթություն է ստացել։
1879 թվականին ավարտել է Լոնդոնի համալսարանը։ 26 տարեկանում նշանակվել է Ցեյլոնի ապարագիտական (միներալոգիայի թանգարանի տնօրեն։ 1904 թվականին հայտնաբերել է մի նոր միներալ, որի անվանումը, համեստ անձնավորություն լինելով, չի կապել իր անվան հետ. այն կոչել է թորիանիտ՝ նկատի առնելով, որ դա թորիումի օքսիդն է։
Հետաքրքրված լինելով Ցեյլոնի մշակութային ժառանգությամբ՝ ուսումնասիրել է ձեռքի տակ եղած նմուշները և 1908 թվականին հրատարակել «Սինգալի միջնադարյան արվեստը» մենագրությունը։ Այդ նույն տարում լույս է ընծայել «Հնդկական արվեստի նպատակները» մենագրությունը։
1917 թվականին Անանդան դարձել է Բոստոնի գեղարվեստի թանգարանի հնդկական արվեստի բաժանմունքի առաջին պահապանն ու համակարգողը և այդ պաշտոնը վարել է մինչև իր կյանքի վերջը։ 1922 թվականի նոյեմբերին ամուսնացել է ամերիկացի նկարչուհի Ատելլա Բլոխի հետ, որը նրա երկրորդ կինն էր և նրանից փոքր էր 20 տարով։
Կումարասվամին ուսումնասիրել է սանսկրիտով գրված ու պալիական կրոնական գրականությունը, ինչպես նաև արևմտյան կրոնական երկերը, երկացանկեր է պատրաստել գեղարվեստի թանգարանի համար, 1927 թվականին էլ լույս է ընծայել «Հնդկական և ինդոնեզիական արվեստի պատմություն» գիրքը։
1930 թվականի նոյեմբերին ամուսնացել է արգենտինացի լուսանկարչուհի Լուիզա Ռունշթայնի հետ, ով նրանից փոքր էր 28 տարով։
Կումարասվամին մասնակցել է ամերիկյան թանգարանների համար պարսկական արվեստի նմուշներ հավաքելու աշխատանքներին։ Համբավվել է որպես ավանդական սրբապատկերագրության առաջատար մասնագետներից մեկը։ Ըստ տարածված լուրերի՝ տիրապետել է 36 լեզվի, որոնցից շատերով ստեղծագործել է (գիտական աշխատությունները հիմնականում գրել է անգլերեն)։
Անանդա Կումարասվամիի ողջ ստեղծագործական կյանքը կարելի է բաժանել երեք փուլի. 1) հնդկագետ և հասարակական քննադատ (1900–1917), 2) հնդկական արվեստի պատմաբան (1917–1932) և 3) փիլիսոփա-պերենիալիստ (1932–1947):
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անանդա Կումարասվամի» հոդվածին։ |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Անանդա Կումարասվամի, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.