Wenedyk je planowa słowjansko-romaniska rěč.
awtor | Jan van Steenbergen | |
lěto | 2002 | |
znamjenja a klasifikacija | ||
---|---|---|
klasifikacija | Indoeuropske rěče
| |
družina pisma | łaćonski alfabet | |
Wenedyk wužiwa samsne pismiki kaž pólšćina:
Nimo toho pisaja so sydom zwukow z dwěmaj pismikomaj:
Wenedyk so runje tak kaž pólšćina wurjekuje. Přizwukowanje zwjetša je na druhu poslednju złóžku. Prepozicija a pronomen bu jako jedne słowo wobjednawałej, tak jeli pronomen ma jenož jednu złóžku, prepozicija so přizwukuje.
Wenedyk nima ródniki, słowa jako němske "ein" a "der", "die", "das". To je wažny rozdźěl k druhim romaniskim rěčam a tež k planowym rěčam kaž na př. Esperanto a Ido. Přičina je zo pólšćina a wjetšina tamnych słowjanskich rěčow tajke słowa nimaja, a runje we wulgarnej łaćonšćinje wone hišće njeběchu.
Słowa we Wenedyku móžeja wjacore formy měć. Jendźelske słowa maja jenož mało formow (cat, cat's, cats; work, working, works, worked), ale we Wenedyku eksistuje wjele formow, hdźež by jendźelšćina druhe słowa wužiwała, kaž prepozicije abo modalne werby. W padźe nomenow, pronomenow a adjektiwow mjenuja so tute formy "pady". Wenedyk ma tři pady:
Wenedyk tež ma wokatiw (wužiwany zo něchtó wołał). Často ma samsnu formu jako direktny pad, ale nic přeco: O potrze! "nano!"
Eksistuja tři genusy a štyri deklinacije (z rozdźělnym wašnjom tworjenja formow). Wone su jara podobne jako deklinacije we łaćonšćinje:
Tu slěduje tabela pronomenow (słowa jako ja, ty, my, wone, atd.) we Wenedyku:
singular (jedyn) | plural (wjace hač jedyn) | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
prěnja | druha | třeća | prěnja | druha | třeća | |||||
muž | žona | wěc | muž | žona | wěc | |||||
jendźelsce | I me mine to me | thou (old), you (modern) thee, you thine, yours to thee, to you | he him his to him | she her hers to her | it it its to it | we us ours to us | you you yours to you | they them theirs to them | ||
Wenedyk | jo mie miej mi | ty cie ciej ci | ił łu łu li | ła łą lej lej | łu łu łu li | nu nosz nosz nów | wu wosz wosz wów | li łosz łór lew | le łasz łar lew | le le łór lew |
Serbsce | ja mnje, mje mnje, mje mni, mi | ty tebje, će tebje, će tebi, ći | wón njón, jón njeho, jeho njemu, jemu | wona nju, ju njeje, jeje njej, jej | wono njo, jo njeho, jeho njemu, jemu | my nas nas nam | wy was was wam | woni nich, jich nich, jich nim, jim | wone nje, je nich, jich nim, jim |
Werby tež maja wjele formow. Kóždy pronomen ma swójsku formu:
Najmjeńše tempusy maja specialne formy:
Słowowa lisćina Wenedyka, publikowana w interneće, ma wjace hač 4000 słowow. Tuta tabela 30 słowow pokaza kak Wenedyk wupada přirunajo z druhimi Romaniskimi rěčemi:
serbsce | łaćonsce | portugalsce | španisce | francosce | italsce | retoromanisce | rumunsce | Brithenig | Wenedyk |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ruka | brachium | braço | brazo | bras | braccio | bratsch | braţ | breich | brocz |
čorny | nĭger | negro | negro | noir | nero | nair | negru | nîr | niegry |
město | cīvĭtas | cidade | ciudad | cité | città | citad | oraş | ciwdad | czytać |
smjerć | mŏrs | morte | muerte | mort | morte | mort | moarte | morth | mroć |
pos | canis | cão | perro | chien | cane | chaun | câine | can | kań |
wucho | auris | orelha | oreja | oreille | orecchio | ureglia | ureche | origl | urzykła |
jejko | ovum | ovo | huevo | œuf | uovo | ov | ou | ew | ów |
woko | ŏcŭlus | olho | ojo | œil | occhio | egl | ochi | ogl | okieł |
nan | pater | pai | padre | père | padre | bab | tată | padr | poterz |
wohoń | ignis, fŏcus | fogo | fuego | feu | fuoco | fieu | foc | ffog | fok |
ryba | pĭscis | peixe | pez, pescado | poisson | pesce | pesch | peşte | pisc | pieszcz |
noha | pĕs | pé | pie | pied | piede | pe | picior | pedd | piedź |
přećel | amīcus | amigo | amigo | ami | amico | ami | prieten, amic | efig | omik |
zeleny | vĭrĭdis | verde | verde | vert | verde | verd | verde | gwirdd | wierdzi |
kóń | ĕquus, cabăllus | cavalo | caballo | cheval | cavallo | chaval | cal | cafall | kawał |
ja | ĕgo | eu | yo | je | io | jau | eu | eo | jo |
kupa | īnsŭla | ilha | isla | île | isola | insla | insulă | ysl | izła |
rěč, jazyk | lĭngua | língua | lengua | langue | lingua | linguatg, lieunga | limbă | llinghedig, llingw | lęgwa |
žiwjenje | vīta | vida | vida | vie | vita | vita | viaţă | gwid | wita |
mloko | lac | leite | leche | lait | latte | latg | lapte | llaeth | łoc |
mjeno | nōmen | nome | nombre | nom | nome | num | nume | nôn | numię |
nóc | nŏx | noite | noche | nuit | notte | notg | noapte | noeth | noc |
stary | vĕtus | velho | viejo | vieux | vecchio | vegl | vechi | gwegl | wiekły |
šula | schŏla | escola | escuela | école | scuola | scola | şcoală | yscol | szkoła |
njebo | caelum | céu | cielo | ciel | cielo | tschiel | cer | cel | czał |
hwězda | stēlla | estrela | estrella | étoile | stella | staila | stea | ystuil | ścioła |
zub | dĕns | dente | diente | dent | dente | dent | dinte | dent | dzięć |
hłós | vōx | voz | voz | voix | voce | vusch | voce | gwg | wucz |
woda | aqua | água | agua | eau | acqua | aua | apă | ag | jekwa |
wětr | vĕntus | vento | viento | vent | vento | vent | vînt | gwent | więt |
Potrze nostry, kwały jesz en czałór, sąciewkaty si twej numię.
Owień twej rzeń.
Foca si twa włątać, komód en czału szyk i sur cierze.
Da nów odzej nostry pań kocidzany.
I dziemieć nów nostrze dziewta, komód i nu dziemiećmy swór dziewtorzór.
I nie endycz nosz en ciętaceń, uta liwra nosz dzie mału.
Nąk twie są rzeń i pociestać i głurza, o siąprz. Amen.
Mjezynarodowe pomocne rěče
Basic English • Esperanto • Ido • Interlingua • Interlingue-Occidental • Lingua Franca Nova • Mjezysłowjanšćina • Novial • Volapük
Logiske a filozofiske rěče
láadan • loglan • lojban • ro • Toki Pona
Rěče fiktiwnych swětow a ludźi
Rěče Srjedźozemje • Sewjerosłowjanske rěče
brithenig • enochianska • klingonšćina • nadsat • nowomowa • simska • Starsza Mowa • wenedyk
Rěčne hry
damin • louchébem • swinska łaćonska • verlan • socceranto
This article uses material from the Wikipedia Hornjoserbsce article Wenedyk, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Wobsah pod CC BY-SA 4.0 k dispoziciji steji, jeli njeje so hinak podało. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Hornjoserbsce (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.