धर्मानंद कोसंबी

धर्मानंद कोसंबी म्हणल्यार बोध्द पंथाची बारीकसाणीन अभ्यास करून संवसारीक कीर्ती जोडपी एक म्हान गोंयकार पंडीत धर्मानंद कोसंबी हांचो जल्म णव (9) आँक्टोबर 1876 दिसा सांकवाळे जालो. बापायचें नांव दामोदर. आवयचें आनंदीबाय आज्याचें नांव रामचंद्र कोसंबी. आजी सीताबाय मडगांवच्या नायक शंखवाळकार घराण्यांतली आसली. ताका एक भावआनी पांच भयणी आसल्यो. भावंडां मदीं तो सगळ्यांत ल्यान आसलो. धर्मानंदाचो जल्म जालो तेन्ना ताची आवय खूब दुयेंत पडिल्ली. देखून ताका नांव दवरपाचे भानगडींत कोणूच पडलो ना. ताका पियेवपाक भायलें दूद दिवचें पडटालें. फुडें दूद दिवप म्हणल्यारूच धर्म असो अर्थ करून ताका धर्माचो (दानाचो) अशें म्हणपाक लागलें. फुडें हेंच नांव धर्मानंद अशें बदल्लें. धर्मानंद भुरगेपणांत अशक्त आनी दुबळो आसलो. आठ-णव वर्सांचो जाय मेरेन ताका धड जेवपाक लेगीत कळनासले.

जून 1892 वर्सा तो बाळाबाय लाड हाचे कडेन लग्न जालो. 1907 वर्सा तांकां चलो जालो, ताचें नांव दामोदर, चलयांची नांवा माणिक आनी मरोरमा आसलीं. ताच्या शिक्षणा विशीं ताच्या बापायक खूब आस्थ आसली. सुरवातीक घरांत, माती सारयिल्ले पाटयेर तो अक्षरां शिकलो. फुडें ताका मडगांवां आनी चिखले भयणीच्या घरा शिकपाक दवरलो. 1888 वर्सा शहापूर-बेळगांवा भयणीगेर यत्ता दुसरे खातीर, मराठी सरकारी शाळेंत ताचें नांव घालें. थंय ताची हुशारकाय नदरेंत भरताली. तालीम सोडून हेर सगळ्या विशयांनी ताचो क्रमांक पयलो आसतालो. ते खातीर ताका एकदम मराठी पांजवे यतेंत बसयलो. थंयूय ताचो पयलो क्रमांक चुकलो ना पूण भलायकी बरी नाशिल्ल्यान ताका गोंयांत परतुचें पडलें. 1899 वर्सा तो मंगळूरां गेलो. पुण्याक 1900 वर्सा पावतकच ताणें संस्क्रतांचे शिक्षण घेवपाक सुरवात केली. त्याच वर्साच्या आक्टोबर म्हयन्यांत तो काशीक गेलो. थंय ताणें एक वर्स चार म्हयने अभ्यास केलो.

कोलंबोक श्रीसुमंगलचार्याक गुरू मानून ताणें पाली भाशेचो अभ्यास केलो. हो म्हान आनी भोवमानेस्त गोंयकार 4 जून 1947 ह्या दिसा सेवाग्रामांत काळाच्या पड्ड्या आड गेलो.