वामन मल्हार जोशी

कुलाबा, तऴेगांवांत

पुणेचें डॅक्कन काँलेजींतल्यान तत्वज्ञान आनी तर्कशासत्र हे विशय घेवन ते एमम जालें(1906). उपरांत वि.गो.विजापूरकर हांणी कोल्हपुरांत राष्ट्रीय शिक्षण येवजणे खाला सुरू केल्लया समर्थ विध्याल्यांत शिकोवपाचें काम केलें. विजापूरकरा वांगडा विश्रव्रत ह्या म्हयनाऴयाच्या संपादनाची जापसालदारकी स्विकारली ह्याच म्हयनाऴ्यांत 1908 वर्सा प्रसिध्द जाल्ल्या वैदिक धर्माची ‘तेजस्विता’ ह्या लेखा खातीर राजद्रोहाचा आरोप दवरुन तांकां आनी विजापूराक दंडाची, आनी तीन वर्साचे सक्त मजुरीची ख्यास्त जाली.

बंदखणींतल्यान सुट्टकच (1911) पांच वर्साकेसरी-मराठा संस्थेंत तांणी काम केलें. उपरांत कांय काऴ अच्युत बंऴवंत कोल्हटकर ह्यांच्या मेसेज ह्या इंग्लीश दैनिकाचे ते उपसंपादक आशिल्ले. मुखार महर्षी कर्वे हांच्या हिगणेंचे पाठशाऴेंत प्राध्यापक म्हणून ते दाखल जाले(1918) आनी सेवानिवृती मेरेन हेच संस्थेंत वेगऴ्यावेगऴ्या पदांचेर काम करीत रावले.

रागिणी वां काव्यशाश्राविनोद( दुसरी आवृत्ती (1915). हे तांचे पयलेंच कादंबरेक लागून तांचें नांव गाजलें. उपरात आश्रमहरिणी(1916), नलिनी(1920), सुशिलेचो देव(1930), इंदु काऴे व सरला भोऴे(1934). ह्यो चार कादंबर्यो तांणी बरयल्यो.वाचपाची मनरिवजण करपा परस ताका विचार करपाक लावपाक तांणी कादंबरी लेखन केलां. तातूंतल्यान तांची तत्वचिंतक वृत्ती व्यक्त जाता. कर्तव्य आनी ध्येयनिशठा कलाप्रेम आनी नीतिबंधनां, बुध्दी, आऩी श्रध्द्रा; व्यत्तिस्वातंत्र आनी समाजीक-नैतीक बंधनां, हे सारके जिवनविशयक मोलादीक प्रसन तांणी आपल्या कादंबरयांतल्यान उपस्थीत केले. तांचेच नदरेन ‘नकटी’ थारपीनलिनी असली कादंबरीय हाका आडवाड ना.

श्रीपद कृष्ण कोल्हटकर हांणी मराठींतल्या तात्वीक कादंबरेच्या जनकत्वाचो मान तांकां दिलां.