राजीव गांधी

ते नेहरु घराण्यातले तिसरें प्रधानमंत्री आशिल्ले. इंदिरा गांधीच्या मरणाउपरांत ते ३१ ऑक्टोबर १९८४ ते २ डिसेंबर १९८९ मेरेन ते भारताचे प्रधानमंत्री आशिल्ले. जेन्ना राजीव गांधीन प्रधानमंत्री पदाची सुत्रां जेन्ना हातांत घेतली तेन्ना ते भारताचे तरणाटे प्रधानमंत्री आशिल्ले.त्या वेळार तांची पिराय फकत ४० वर्सां आशिल्ली.

राजीवगांधी राजकारणांत येवंचे आदी इंडियन एअरलायन्सांत वैमानिक आशिल्ले. तांची आवय इंदिरा गांधी जरी भारताच्यो प्रधानमंत्री आसल्यो तरी तांणी राजकारणातल्यान पयस रावप पसंत केल्ले. मजगतीं, इंग्लंडातल्या केंब्रिज विद्यापुठांत शिकत आसताना तांची वळख इटालियन वंशाच्या सोनियाकडेन जाली आनी मागीर तांचे लग्न जाले. उपरांत १९८०त तांचे भाव संजय गांधी हांच्या मरणाउपरांत मात तांणी राजकारणांत प्रवेश केलो. मुखार तांची आवय इंदिरा गांधी हांच्या हत्या जाल्या उपरांत १९८४त ते भारताचे प्रधानमंत्री जाले.

राजीव गांधीच्या फुडारपणाखाला काँग्रेसीन ताचे उपरांत जाल्ल्या लोकसभा वेंचणुकेत ५४२ पैकी ४११ सुवातांचेर जैत मेळयले. राजीव गांधीच्या आधुनिक विचारांचो पगडो तांच्या सुधारणावादी कामांतल्यान पळोवंक मेळ्ळो. तांणी भारताक संगणकयुगाची वळख करुन दिली. तशेंच तांच्या धोरणांतल्यानूच टॅलिकॉमाची सुरवात जाली.

१९८८त तांणी श्रीलंकेंत शांतीसेना धाडपाचो निर्णय घेतलो. ताची परिणिती लिट्टे वांगडा जाल्ल्या संघर्षांत जाली. ह्याच काळांत तांचेर जाल्ल्या बोफोर्स घोटाळ्यान जाल्ल्या आरोपांनी तांच्या नितळ राजकारणाची प्रतिमा म्हेळी जाली. निमाणे, १९८९तल्या लोकसभा वेंचणुकेंत तांका अपेस आयले.

ताचे उपरांतूय ते काँग्रेस पक्षाचे अध्यक्ष आशिल्ले.तांच्या उपरांत तांची घरकान्न सोनिया गांधी, तांचो चलो राहुल गांधी आनी चली प्रियंका गांधी राजकारणात आयली.

राजीव गांधीक मरणाउपरांत भारतरत्न पुरस्कार दिलो.

राजीव गांधीचो जल्म भारतातल्या फामाद राजकीय घराण्यान जालो. तांचो आजो जवाहरलाल नेहरु भारतीय सुटके झुंजातले मुखेल फुडारी आनी भारताचे पयले प्रधानमंत्री आशिल्ले. जवाहरलाल नेहरु हांची चली इंदिरा गांधी हिणें काँग्रेसीचे एक वांगडी फिरोज गांधी (हे धर्मान पारशी आशिल्ले) हांचे वांगडा लग्न केले. इंदिरा गांधीन इ.स. 1944त राजीव गांधीक जल्म दिलो. या काळान तांचे आवय बापूय स्वतंत्र लढ्यात वांटेकार जाल्ल्यान सदांच कादयेंत आसतालें. निमाणें इ.स. 1947त स्वातंत्र्य मेळ्ळ्या उपरांत ते अलाहाबाद स्थायिक जाले. पूण इ.स. 1949च्या सुमाराक इंदिरा आनी फिरोज हांचेमदीं (दुरावा) निर्माण जाला. आनी इंदिरा भुरग्यांसयत बापायकडेन दिल्लीक आयल्यो आनी मुखार बापायवांगडाच रावली.इ.स. 1960त फिरोज गांधी काळजाच्या आताकान भायर पडले.

राजीव गांधीचें सुरवेचे शिकप बोर्डिंग स्कूलात जालें. 1961न मुखावेल्या शिक्षणाखातीर ते लंडनाक गेलें. केंब्रिजाक आसतना 1965च्या जानेवारीन तांची वळख इटलीच्या ॲन्टोनीया माईनो(Antonia Maino- सोनिया गांधी) हिचेकडेन जाली. मुखार 1968त तांणी भारतान येवन लग्न केलें. 1967त आवय इंदिरा गांधी भारताच्यो प्रधानमंत्री जाल्यो तरी राजीव राजकारणापासून पयस रावून इंडियन एअरलायन्सात वैमानीक म्हण काम पळोवंक लागले. तांकां 1970त राहुल जाल्यार 1972त प्रियांका ही दोन भुरगीं जालीं.

1980त ल्हान भाव संजय गांधी राजकारणान काम करतालो ताचो विमान अपघातान मरण जालें. हाच्या उपरांत आवय आनी काँग्रेस पक्ष हांचेकडल्यान राजीव गांधीचेर राजकारणान येवपाखातीर दबाव येवंक लागलो. राजीव आनी सोनिया दोगांयचो राजकारणांत येवपाक विरोध आशिल्लोच. तशी जाहीर वक्तव्या राजीवान केल्ली. तरी मुखार विचार बदलून 1981त तांणी अमेठीसावन लोकसभा वेंचणूक लढयली. तांणी लोकदलाचें उमेदवार शरद यादव हांचो 2 लाख मतांनी पराभव केलो. बेगीनूच ते आईचे मुखेल सल्लागार तशेंच युवक काँग्रेसीचें मुखेली जालें.

31 ऑक्टोबर 1984 दिसा इंदिराजींचीं हत्या जाली. राजीव गांधीचेर प्रधानमंत्री पदाची जबाबदारी सोपयली. इंदिराजींचीं हत्या जाल्याउपरांत दिल्लीत शीखांच्या विरोधात जाल्यो. सुमार 2700 शीख हातूंत मेलें. ह्याविशीं काँग्रेस फुडाऱ्यांचेर दंगली करपाचे आरोपूय जाले. ह्या विशीं दिल्लीत एका सुवाळ्यात राजीव गांधीन काडिल्ले उद्गार मुखावेल्या प्रमाण. “Some riots took place in the country following the murder of Indiraji. We know the people were very angry and for a few days it seemed that India had been shaken. But, when a mighty tree falls, it is only natural that the earth around it does shake a little.” जेन्ना व्हड रुख पडटा तेन्ना सरभोंवतणची जमीन हालता आनी ते साहजिकूच आसा. या व्यक्तव्यावयल्यान राजीव गांधीचेर खूब टिका जाली. प्रधानमंत्री पदाचेर वेंचणूक जाल्याउपरांत राजीव गांधीन लोकसभा बरखास्त करीत वेंचणूको घेतल्यो. खूब मतांनी काँग्रेस वेंचून आयली. तांच्या स्वच्छ प्रतिमेचो तांकां फायदो जालोच. तांणी रशिया वांगडचे इश्टागतीचें संबंध चड घट्ट केलें तशेंच अमेरिकेची संयुक्त संस्थाना आनी चीन हांचे वांगडा बरें संबंद दवरपाचें यत्न केलें.

राजीव गांधीन तंत्रज्ञाना संबंदान आशिल्ल्या आयातीचेर सूट दिली.खास करून संगणक, दूरसंचार मळार तांणी खाशेलें यत्न केलें. लायन्स राज सोपोवपाचो यत्न करीत तांणी आयातीचें नियम कमी केलें.

1991त लोकसभा वेंचणुकांच्या प्रचारसभे मजगतीं लिट्टे हांणी मानवी बॉम्बाचो वापर करुन राजीव गांधीची हत्या केली. “धनु” नांवांची चली राजीव गांधीच्या सभास्थळाकडे जमिल्ल्या गर्देंत आशिल्ली. राजीव गांधी लागीं येताच ती गर्देंतल्यान मुखार येवपाचो यत्न ती करुंक लागली. तेन्ना राजीव गांधीच्या बायल सुरक्षारक्षकान तिका आडायलें. पूण राजीव गांधीन ते बायल रक्षिकेक थांबोवन धनूक लागीं येवपाची परवानगी दिली. धनु राजीव गांधीच्या पाया पडपाक बागवली आनी तिणें आपल्या कमरेक आशिल्ली स्फोटकाचो स्फोट केलो. हातूंत तिचो, राजीव गांधी आनी लागीं उबें आशिल्लें मनीस मेलें. लिट्टेन सुरवेक जबाबदारी घेवपाचें न्हयकारिल्लें पूण घडणूक थळाचें चित्रीकरण उपलब्द जाल्या उपरांत, हेर दहशतवाद्यांची वळख पटोवन सोद घेतलो. हाका लागून लिट्टेन भारताची उरिल्ली सुरिल्ली सहानभुती तर सोपलीच ते वांगडाच लिट्टेक दहशतवादी संघटना म्हण थारावपी भारत हो पयलो देस थारलो. हाचे अनुकरण करीत 32 देशांनी लिट्टेक दहशतवादी घोशीत केलें.

• धर्मपाल कांबळे हांणी राजीव गांधी हांचे मराठी चरित्र बरयलां.

Rajiv_Gandhi