Manierismo: Movemento artístico entre o final do Alto Renacemento (cara 1520) ata os comezos do barroco

Historia da arte Por período Arte prehistórica Arte paleolítica Arte rupestre Arte neolítica Arte antiga Arte paleolítica Arte mesopotámica Arte suméria Arte asiria Arte babilónica Arte persa Arte sasanida Arte exipcia Arte celta Arte xermánica Arte fenicia Arte exea Arte cicládica Arte minoica Arte micénica Antigüidade clásica Arte etrusca Arte grega Arte romana Arte paleocristiá Arte medieval Arte bizantina Arte islámica Arte prerrománica Arte xermánica Arte insular Arte anglosaxoa Arte celta Arte visigótica Arte merovinxia Arte carolinxia Arte otoniana Arte románica Arte mudéxar Arte gótica Arte da I. Moderna Renacemento Manierismo Barroco Rococó Neoclasicismo Academicismo Romanticismo Arte moderna Nazarenos Prerrafaelitas Realismo Naturalismo Impresionismo Postimpresionismo Puntillismo Divisionismo Simbolismo Art Nouveau Expresionismo Fauvismo Die Brücke Der Blaue Reiter Vangardas Arte abstrata Neoplasticismo Cubismo Construtivismo Bauhaus Suprematismo Realismo socialista Dadaísmo Surrealismo Futurismo A. contemporánea Pop art Op art New Dada Minimalismo Neoconcretismo Arte conceptual Happening Performance Instalacións Land art Hiperrealismo Por expresión

O manierismo é un estilo artístico que predominou en Italia dende o final do Alto Renacemento (cara a 1520) ata os comezos do período Barroco, cara ó ano 1590.

O manierismo orixinouse en Florencia e Roma, pero finalmente se estendeu ata España, Europa central e do norte. Tratábase dunha reacción ao clacisismo que cuestionaba a validez do ideal de beleza defendido no Alto Renacemento, inda que na práctica a transformación dos presupostos clasicismos foi violenta, alteráronse as proporcións, descontextualizaron os elementos típicos do clasicismo: a serenidade fíxose tensión, a severidade tolerancia creativa dando lugar a unha expresión máis dramática na cal predominaban os elementos de sorpresa, as formas helicoidais, as figuras alongadas, o efectismo lumínico como manifestación da crise reinante e da arte elegante e refinada que requiría a aristocracia.

O maneirismo preocupábase por solucionar problemas artísticos intricados, como espidos retratados en posturas complicadas. As figuras nas obras manieristas teñen frecuentemente extremidades graciosas pero raramente alongadas, cabezas pequenas e aparencia estilizada, mentres as súas posturas parecen difíciles ou artificiais é dicir alla maniera.

A súa orixe etimolóxica provén da definición que certos escritores do século XVI, como Giorgio Vasari, asignaban a aqueles artistas que pintaban "á maneira de...", é dicir, seguindo a liña de Miguel Anxo, Leonardo ou Rafael, pero mantendo, en principio, unha clara personalidade artística. O significado pexorativo do termo utilizarase máis adiante, cando esa "maniera" foi entendida como unha fría técnica imitativa dos grandes mestres.

As cores non remiten á natureza, senón que son estrañas, frías, artificiais, violentamente enfrontadas entre si, en vez de apoiarse en gamas. O propio Miguel Anxo ou o académico Rafael experimentaron nas súas últimas obras o pracer da transgresión, desdebuxando as súas figuras ou deixando inacabadas as súas obras. Tiziano, Correggio ou Giorgione someten algunhas das súas pinturas a complicados simbolismos que inda non foron descifrados, como intuímos en A Tempestade, deste último.

 

A ourivaría foi un dos ámbitos máis beneficiados por esta complexa arte, que afectou tardiamente, pero de forma xenial, ó Greco.

Despois de ser substituído polo barroquismo, foi visto como algo decadente e dexenerativo. No século XX volveuse apreciar novamente pola súa elegancia e bravura especializada. Entre os artistas que practicaron este estilo están Parmigianino,Beccafumi, Benvenuto Cellini, Giulio Romano, Rosso Fiorentino, Bronzino, Tintoretto, Hans von Aachen, El Greco e Federico Zuccaro.

• Descenso da Cruz (Rosso Fiorentino 1521, Pinacoteca Comunal, Volterra)
• Perseo ( Benvenuto Cellini 1554, Loggia dei Lanzi, Florencia)
• O Xuízo Final (Miguel Anxo 1536-1541, Capela Sistina)
• Mercurio-Bronce (Giambologna 'Xoán de Bolonia' 1580, Museo del Barguello en Florencia.)
• O enterro del Conde de Orgaz ( El Greco 1586, Igrexa Santo Tomé en Toledo)
• Fonte de Neptuno (Giambologna 'Xoán de Bolonia' 1563-1567, praza de Neptuno de Bolonia)

Bibliografía

• Varios (1995). Do Tardogótico ó Manierismo. Galicia e Portugal. A Coruña. Fundación Pedro Barrié de la Maza - Fundação Calouste Gulbenkian. ISBN 84-87819-84-2. 

Outros artigos

• Renacemento