Jean Des Esseintes: Personaxe literario

Trátase dun esteta consumado, talvez inspirado na figura real de Charles de Monstesquieu,que procede dunha liñaxe nobre e que polo tanto conta cunha copiosa fortuna, se ben asiste impotente á disolución da súa familia. Á idade de 30 anos perde todo contacto coa sociedade en prol dunha vida illada e sustentada sobre unha sensualidade experimental. É en boa medida un alter ego do autor. Este personaxe é "esteticamente sutil e refinado (...) mantén unha postura de brutal oposición á mediocridade, á superficialidade e ao conformismo co herdado, outorgándolles á arte e á fantasía un papel destacado". Así mesmo, cabe cualificalo de misóxino.

Des Esseintes, un antiheroe, o último elo dunha cadea patolóxica perversa da novela À Rebours de J.-K. Huysmans [...], tenta crear un lugar propicio para o seu método de gozo perverso nun ambiente privado, regresivo e estético, para poder sobrevivir. Nesa soidade, transmite a súa patoloxía e padecementos psíquicos, as súas vivencias conscientes e inconscientes, e tamén o funcionamento intersubxectivo e transxeracional da súa familia por medio de lembranzas, fantasías e soños. Demostra como cadaquén pode ser á vez protagonista e vítima dun tecido patolóxico impregnado de violentas transmisións inter e transxeracionais.

Tanto a obra, A contrafío, coma o personaxe protagonista mereceron o eloxio dos membros da Xeración Nós. O escritor Vicente Risco dedicáballe palabras coma estas á figura de Des Esseintes:

O tipo [o dandi / o inadaptado] deuse adoito na fin do século derradeiro, e atopou cecais a máis nidia expresión literaria no Des Esseintes de Huysmans. O tíduo da novela de Huysmans dío todo: À rebours; porque eso é o que son os inadaptados, os que van a contrafío do seu tempo, os que non acaen cos seus contemporáneos. Des Esseintes é realmente un chiflado, porque evidentemente a eisaxeración do tipo pode ser morbosa, mais por máis que sexa un chiflado, non perde endexamáis a nobreza.

Nunha de moitas críticas aparecidas na prensa da época, o escritor e xornalista católico Firmin Boissin definía así o personaxe:

Abonda con que diga que este tolo [Des Esseintes], que non sabe nin o que odia nin o que ama, chega, abatido pola hipocondría, alterado pola apatía, a alimentarse só con lavativas. O tema carecería de calquera interese se o autor non o adobiase con xuízos literarios, apreciacións estéticas e reflexións filosóficas, políticas e sociais que fan de À Rebours unha estraña macedonia de blasfemias e actos de fe, de feitos crueis e ideais, de misticismo e de sadismo

Ligazóns externas

• What Houellebecq Learned from Huysmans, artigo en The New Yorker o 12 de novembro de 2015. (en inglés)