Uilleam Ros

 

Rugadh e anns an t-Sìthean anns an Eilean Sgitheanach ann an 1762. Bha athair Uilleim na Sgitheanach agus bha e ag obair mar ceannaiche-siubhail. Bha a màthair às an Sgìre Gheàrrloich. Chaidh Uilleam dhan sgoil ann am Farrais. Thòisich e air bàrdachd a sgrìobhadh nuair a bha e anns an sgoil fhathast. An-dèidh an sgoil fhàgail thill an teaghlach air ais gu Geàrrloch. An uair sin chaidh Uilleam còmhla ris an athair air cuairtean do na h-eileanan agus air feadh na dùthcha. Mar sin chuala e na blasan eadar-dhealaichte agus fhuair e deagh eòlas orra. Air ais ann an Geàrrloch thòisich e ag obair mar mhaighstir-sgoile gus an do fhàs an slàinte aige nas bu miosa. A-rèir beul-aithris bha gaol aige air Mòr Ros à Steòrnabhagh. Ach phòs i fear eile. Greiseag roimhe sin sgrìobh e dàn: 'Feasgair Luain', 's dòcha gur e sin am fear as ainmeile aige. Ann an 1790 chaochail e leis a' chaitheamh, bha e 28 bliadhna a dh'aois.

Tha Uilleam Ros, còmhla ri William Butler Yeats neo Bertran de Born, a' nochdadh gu tric anns an Dàin do Eimhir agus Dàin Eile le Somhairle MacGill-Eain.

Anns an ciad leabhar aige, An Dealbh Briste (1951), dh'fhoillsich Ruaraidh MacThòmais dàn 'Uiagh Uilleim Rois'.

• An Suaithneas Bàn
• Bruthaichean Ghlinn Braoin
• Cuachag nan Craobh
• Feasgair Luain
• Mac na Bracha
• Marbhrann do Phrionnsa Teàrlach
• Moladh a' Bhàird air a thìr fèin
• Moladh Gheàrrloch: An Lasair, d.304-7.
• Moladh na h-òighe Gaelich
• Moladh an Uisge-bheatha
• Òran a' moladh a leannain
• Òran air gaol na h-òighe
• Òran an t-Samhraidh
• Òran Cumhaidh
• Òran eadar am bàrd agus a' chailleach
• Òran Gaoil
• An t-Òran Eile: An Lasair, d.316-7.
• 'S Truagh Nach D' Rugadh Dall Mi
• Tha Mise Fo Mhulad San Àm

• Black, R. (deas.) 2001. An Lasair: An Anthology of Eighteenth-century Gaelic Verse (Edinburgh: Birlinn)

• Dòmhnallach, Tormod. 'Uilleam Ros: A Bheatha is a Bhàrdachd (1)' ann an Gairm Àir. 57, An Geamhradh 1966, d.19-26.
• Gaelic poetry in the eighteenth century; Derick S. Thomson, Obar Dheathain, Association for Scottish Literary Studies, 1993. ISBN 0948877197
• The Poetry of Scotland - Gaelic, Scots and English; Roderick Watson, Dùn Eideann, 1995. ISBN 0748606076

• GRD: Uilleam Ros
• BBC Alba Làrach nam Bàrd: Uilleam Ros
• Scottish Poetry Library: Uilleam Ros