Liosta Cáithníní
Is liosta de cháithníní aitheanta agus hipitéisithe é seo.
Cáithníní ilchodacha
Hadróin
Sainmhínítear hadróin mar cháithníní ilchodacha a idirghníomhaíonn go láidir. Is iad hadróin ceachtar:
- Feirmíóin ilchodacha, agus sa chás sin tugtar baróin orthu.
- Bósóin ilchodacha, agus sa chás sin tugtar méasóin orthu.
Déanann samhlacha cuairc, molta den chéad uair i 1964 go neamhspleách ag Murray Gell-Mann agus George Zweig (a thug "aces" ("aonta") ar chuarc), cur síos ar na hadrón aitheanta mar fiúschuarc agus/nó frithchuarc, atá ceangailte go docht ag an bhfórsa datha, a ndéantar idirghabháil air ag glúóin. Tá "farraige" de phéirí cuarc-fhrithchuarc fíorúla i ngach hadrón freisin.
Báróin
Bíonn trí fiúschuairc nó trí fiúsfrithchuarc an ceann sna gnáthbháróin (feirmíóin ilchodacha).
- Is iad núicléóin na comhábhair fheirmionacha de ghnáth-núicléis adamhach:
- Tá hipearóin, mar na cáithníní Λ, Σ, Ξ, agus Ω, a bhfuil aiteaschuairc ("strange quarks") amháin nó níos mó iontu, gearrshaolach agus níos troime ná núicléóin. Cé nach mbíonn siad i láthair de ghnáth i núicléis adamhach, féadann siad a bheith le feiceáil i hipearnúicléis gearrthéarmach.
- Breathnaíodh roinnt barón briochtaí agus bunanna freisin.
- Cuimsíonn peinteacuaric ceithre fiúschuarc agus fiúsfrithchuarc amháin.
- D'fhéadfadh baróin choimhthíocha eile a bheith ann freisin.
This article uses material from the Wikipedia Gaeilge article Liosta cáithníní, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Gaeilge (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.