Ionsaí Scine Agus Círéib I Mbác, 2023

Dar leis na gardaí, ba í seo an chíréib ba mheasa a tharla sa chathair riamh, i bhfad níos mó ná cinn 2006. D'ionsaigh fear aonair grúpa leanaí bunscoile ar Chearnóg Pharnell Thoir, agus ghortaigh sé cailín cúig bliana d'aois go dona chomh maith le buachaill cúig bliana d'aois agus cailín sé bliana d'aois. Gortaíodh bean sna tríochaidí go dona agus í ag iarraidh na leanaí a chosaint. D'éirigh le roinnt fear an t-ionsaitheoir a dhí-armáil ar an láthair agus gabhadh é.

Ionsaí scine agus círéib i mBÁC, 2023

Cineál	círéib ainriail shibhialta creachadh loitiméireacht coirloscadh ionsaí
Tréimhse	23 - 24 Samhain 2023
← Sá Ghaelscoil Choláiste Mhuire 2023
Suíomh	Baile Átha Cliath, Éire
Tír	Éire
Sprioc	Garda Síochána agus iompar poiblí
Líon gortaithe	60
Líon na ngabhálacha	48 (25 Samhain 2023)
Haischlib	#Irelandisfull

Thosaigh an foréigean timpeall 6:00 i.n. GMT, nuair a chaith slua de 100-200 duine tinte ealaíne agus buidéil ar na gardaí a bhí i bhfeighil ag láthair an ionsaithe.

Cuireadh feithiclí Gardaí, busanna agus tram Luas trí thine agus déanadh léirscrios orthu. Seoladh 400 garda ó ionaid ar fud na tíre go lár na cathrach mar fhreagra air sin, a áirítear ar an méid is mó gardaí a seoladh le fearas círéibe i stair na hÉireann. Faoi 10:00 i.n. GMT, bhí cúrsaí éirithe níos séimhe i lár na cathrach. Ionsaíodh seasca garda le linn na círéibe, agus gortaíodh triúr go dona. Gabhadh 34 duine ar oíche an 23ú Samhain agus gabhadh níos mó ar 24ú Samhain, tar éis do ghrúpa níos lú iarracht a dhéanamh corraíl a chothú don dara hoíche as a chéile.

Ar an 23 Samhain 2023, ag thart ar 13:40 GMT, gortaíodh cailín cúig bliana d’aois agus bean ina tríochaidí go dona lasmuigh den bhunscoil Gaelscoil Choláiste Mhuire i gCearnóg Pharnell Thoir, i mBaile Átha Cliath. Aithníodh an bhean níos déanaí, Leanne Flynn Keogh, mar chúntóir cúraim scoile. Rinne sí iarracht na leanaí a chosaint ón ionsaitheoir lena corp. Cuireadh cóir leighis ar an gcailín a gortaíodh go dona in ospidéal leanaí Shráid Temple. Sádh cailín sé bliana d'aois agus buachaill cúig bliana d'aois freisin, ag fáil gortuithe nach raibh chomh tromchúiseach. Scaoileadh an buachaill as ospidéal leanaí Chromghlinne níos déanaí. Scaoileadh an cailín sé bliana d'aois amach dhá lá ina dhiaidh sin. Tá an cailín cúig bliana d'aois agus an bhean fós ag fáil cúraim leighis.

D'éirigh le triúr fear a chonaic an sá an t-ionsaitheoir a dhí-armáil: Caio Benicio, tiománaí Deliveroo 43 bliain d'aois ón mBrasaíl; Warren Donohoe as Bealach Conglais, Contae Chill Mhantáin, agus Alan Loren-Guille, cócaire 17 bliain d'aois ón bhFrainc. Rug Donohoe ar an ionsaitheoir, agus Benicio ansin lena chlogad gluaisrothair é, á bhualadh go talamh. Thóg Loren-Guille an scian ón bhfear, ach fuair sé mionghortuithe ar a lámh agus ar a aghaidh. Chonaic Siobhan Kearney, bean 60 bliain d’aois as Contae Chill Dara, daoine eile ag ciceáil an ionsaitheora agus é ina luí ar an talamh. Chruthaigh sí féin agus bean eile, turasóir Meiriceánach, fáinne cosanta timpeall an ionsaitheora, ag impí ar an lucht féachana fanacht go dtiocfadh na gardaí. Chosain fear eile scian an ionsaitheora go dtí go bhféadfadh gardaí é a fháil.

Ghabh na gardaí an t-ionsaitheoir agus tugadh go dtí ospidéal i mBaile Átha Cliath é, mar go raibh sé gortuithe go tromchúiseach. Tuairiscíodh níos déanaí gur fear ins na caogaidí a bhí ina chónaí in Éirinn le 20 bliain é agus a bhí ina shaoránach Éireannach ó 2014. Bhí sé ag fanacht i gcóiríocht do dhaoine gan dídean i dtuaisceart chathair Bhaile Átha Cliath. Níl bunús náisiúnta an ionsaitheora fógartha ag na húdaráis. Dúirt Coimisinéir na nGardaí, Drew Harris, go raibh na Gardaí “sásta óna bhfiosrúchán nach bhfuil aon ghníomhaíocht sceimhlitheoireachta ann nó a bhaineann le haon ghné níos leithne maidir leis an ábhar seo”. Dúirt ceannfort den Gharda Síochána nach raibh aon duine eile á lorg ag na Gardaí maidir leis na hionsaithe.

 

Tar éis na heachtra sá, scaipeadh ráflaí ar na meáin sóisialta gur inimirceach mídhleathach a bhí san ionsaitheoir, agus go raibh na leanaí marbh. Spreag baill den eite fíordheis daoine dul chuig an láthair agus “a mothúcháin a chur in iúl”; d’úsáid siad an hashtag #IrelandIsFull.

Go gairid roimh 6 i.n., thosaigh daoine ag bailiú ag barr Shráid Uí Chonaill, cúpla méadar ó láthair an ionsaí. D’ionsaigh baill den slua, a mheastar a bheith idir 100–200 duine, a bhí ag iompar barraí miotail agus ag caitheamh clúdaigh aghaidhe, gardaí ag an láthair, ag caitheamh tinte ealaíne agus buidéil orthu. Rinneadh ionsaí ar fheithiclí de chuid an Gharda Síochána, busanna agus tram folamh Luas. Scriosadh agus goideach ó shiopaí agus gnólachtaí sa cheantair. Tuairiscíodh go raibh líon beag daoine ag béicíl mana frith-inimirce ar ghardaí. Bhí bratacha agus comharthaí Éireannacha ag cuid acu ag léamh “Irish lives matter”. Ag buaic na círéibe, leathnaigh an slua (anois ag timpeall 500 duine) go Sráid Capel agus Sráid na Parlaiminte. Seoladh baill d’Aonad Ord Poiblí an Gharda Síochána go dtí an ceantar. Las na círéibigh bladhmanna agus scairt roinnt acu manaí cosúil le “cuir amach iad [na hinimircigh]”. Chuir finné síos ar na círéibeoirí mar "daoine óga - déagóirí déanacha, luath-fichidí" a bhí á "gcogadh" ag daoine scothaosta.

De bharr na círéibe, stad Luas agus Bus Átha Cliath a gcuid seirbhísí. Dhún go leor gnólachtaí in aice leis an láthair imeachtaí go luath nó cuireadh imeachtaí ar ceal. Dhún Iarnród Éireann a stáisiún traenach ar Shráid na Teamhrach. Cuireadh Coláiste na Tríonóide, atá gar don láthair, faoi ghlas agus dúnadh geataí uile a champais. Cruthaíodh bacainí timpeall fhoirgneamh an Oireachtais i dTeach Laighean, agus seoladh oifigigh ón Aonad Tacaíochta Feistithe go Sráid Grafton in aice láimhe.

Dúirt Coimisinéir an Gharda, Drew Harris, go raibh “druid iomlán gealtánach faoi stiúir idé-eolaíocht an fhíordheis” taobh thiar den fhoréigean agus cháin sé iad mar “náireach”. D’iarr Harris freisin ar dhaoine “gníomhú go freagrach agus gan éisteacht leis an eolas mífhaisnéis agus na ráflaí atá á scaipeadh ar na meáin shóisialta.” Shéan sé chomh maith gur theip ar na Gardaí an chathair a chosaint ón bhforéigean. Dúirt foinsí na nGardaí leis an Irish Times níos déanaí nach raibh na himeachtaí cosúil le haon ní a chonacthas i stair Bhaile Átha Cliath, ag dul thar leibhéal an fhoréigin agus an damáiste choiriúil a chonacthas le linn círéibeacha 2006. Dúirt an tAire Dlí agus Cirt Helen McEntee gurb é an méid is mó gardaí a seoladh riamh go heachtra ord poiblí i stair na hÉireann.

Ag timpeall 10 i.n., thuairiscigh gardaí go raibh formhór na sluaite scaipthe agus go raibh lár na cathrach “go mórmhór socair”. Coinníodh níos mó ná 400 oifigeach ann chun ord a choinneáil tar éis don fhoréigean dul i léig.

D'fhógair na gardaí go ndearnadh 34 gabháil mar gheall ar an gcíréib. Ionsaíodh suas le 60 garda, ar bhain gortuithe tromchúiseacha triúr acu. Cuireadh garda fireann amháin san ospidéal le gortú trom dá chois, briseadh rúitín garda eile, agus bhris an tríú oifigeach trí mhéar ar cheann dá lámha.

D’fhulaing trí shiopa déag damáiste suntasach nó gadaíocht, go háirithe goid boscaí carthanachta, agus scriosadh ceithre bhus, 11 fheithicil de chuid an Gharda Síochána agus tram amháin. I measc na siopaí a loitíodh bhí Arnotts ar Shráid Anraí agus Foot Locker ar Shráid Uí Chonaill.

Dúirt Briogáid Dóiteáin Bhaile Átha Cliath gur caitheadh teilgeáin le ceann dá n-innill dóiteáin a d’fhreagair an láthair agus gur "buaileadh le huirlisí iarainn" é agus iad ag freastal ar ionad dídeanaithe ar déanadh buamáil peitril air.

 

Ar maidin an 24 Samhain, reáchtáil Luas seirbhís teoranta den Líne Dhearg idir Tamhlacht / Teach Sagard agus Margadh na Feirme. Reáchtáil an Líne Ghlas seirbhís theoranta idir Faiche Stiabhna agus Gleann Bhríde.

Dúnadh roinnt scoileanna gar don gcíréib go luath ar an 24ú Samhain agus chuir ospidéal Leanaí Shráid Temple clinicí ar ceal ar feadh an lae.

Cruthaíodh feachtas GoFundMe chun ‘pionta a cheannach do Caio Benicio’ an lá tar éis an ionsaí agus bailíodh breis is €300,000 i níos lú ná 24 uair an chloig.

 

Dúirt an tAire McEntee go raibh gardaí ag tráláil trí 6,000 uair an chloig de phíosa scannáin TFCI agus gheall sí go ndéanfaí gabhálacha breise, agus dúirt an Taoiseach Leo Varadkar go bhféadfadh damáiste a déanadh don bhonneagar poiblí de bharr na círéibe costas na milliúin euro a thógaint chun a dheisiú.

Tugadh dhá ghunna uisce ar iasacht don Gharda Síochána ó Sheirbhís Póilíneachta Thuaisceart Éireann, le húsáid go dtí deireadh na bliana.

Tháinig brú ar an rialtas agus ar na gardaí i ndiaidh na círéibe mar gur áitigh McEntee nach n-éireodh sí as agus shéan an Coimisinéir Harris go raibh “teipeanna pearsanra” sa bhfórsa. Iarradh orthu ina dhiaidh sin teacht os comhair Coiste Dlí agus Cirt an Oireachtais chun dul i ngleic leis an bhforéigean.

Chuir an Coimisinéir Harris an círéib i leith “toimhdí fuatha” bunaithe ar ábhar a bhí á scaipeadh ar líne tar éis an ionsaí. Áiríodh leis sin éilimh gur eachtrach a bhí san ionsaitheoir. Níl aon eolas pearsanta faoin ionsaitheoir foilsithe ag na Gardaí.

Tar éis don círéib tosú, scaipeadh faisnéis bhréagach ar na meáin shóisialta go raibh Óglaigh na hÉireann seolta chuig na sráideanna. Cuireadh íomhánna ó chleachtadh traenála airm le déanaí ina raibh iompróirí pearsanra armúrtha i gceangal leis an eolas mícheart chun léitheoirí a mhealladh. Ag 8:50 pm shéan cuntas oifigiúil X (Twitter) Óglaigh na hÉireann na ráflaí.

Inmheánach

Dúirt an tUachtarán Michael D. Higgins “go n-úsáidfí nó go mbainfeadh grúpaí a bhfuil clár oibre acu a dhéanann ionsaí ar phrionsabal an chuimsithe shóisialta dothuigthe agus go bhfuil cáineadh tuillte ag gach duine a chreideann ann. an smacht reachta agus an daonlathais."

Dúirt an Taoiseach Leo Varadkar go raibh sé “suaite” faoin scian-ionsaí agus mhol sé na seirbhísí éigeandála as freagairt “go han-tapa”. Dúirt sé níos déanaí gur thug na círéibeacha “náire” go Baile Átha Cliath, agus nár spreag an tírghrá iad ach an “fuath” agus an “grá a bhí acu ar fhoréigean”, agus gheall sé úsáid a bhaint as "acmhainní iomlána an dlí, innealra iomlán an stáit chun pionós a ghearradh orthu siúd a raibh baint acu" leis an rud ar a dtugtar "imeachtaí uafásacha" air. Gheall Varadkar freisin dlíthe nua a rith a chuirfeadh ar chumas na bpóilíní “úsáid níos fearr a bhaint as” fianaise TFCI agus dlíthe “nua-aoiseacha” maidir le fuath agus gríosú.

Dúirt ceannaire Shinn Féin agus TD Bhaile Átha Cliath Láir Mary Lou McDonald, a gclúdaíonn a toghcheantar an ceantar a bhí buailte ag an bhforéigean, gur chuir an eachtra “uafás ar fud an phobail”. Cháin sí an rialtas freisin, ag rá cé go raibh a tacaíocht iomlán ag na Gardaí, nach raibh “aon mhuinín” aici as McEntee agus Coimisinéir Harris araon. D’iarr TD eile de chuid Bhaile Átha Cliath Láir, Gary Gannon ó na Daonlathaithe Sóisialta, ar McEntee agus Harris éirí as a n-oifigí, ag rá go raibh a bpoist “dochosanta”. D’iarr Ivana Bacik, ceannaire Pháirtí an Lucht Oibre, freisin go seolfaí níos mó gardaí ar na sráideanna agus d’admhaigh sí go raibh fadhbanna móra ann maidir le hearcú gardaí, ag rá nach raibh muinín ag a páirtí as an gcaoi ar láimhseáil an Rialtas póilíneacht le tamall anuas. Idir an dá linn, léirigh an Tánaiste Micheál Martin muinín in McEntee agus Harris.

Idirnáisiúnta

Dúirt Ursula von der Leyen, uachtarán an Choimisiúin Eorpaigh, ar na meáin shóisialta go raibh “sí suaite faoin ionsaí brúidiúil a ghortaigh roinnt daoine i mBaile Átha Cliath, leanaí san áireamh”.

Ghabh Uachtarán na Fraince, Emmanuel Macron, buíochas le Alain Loren-Guille, a chabhraigh leis an ionsaitheoir a ghabháil, as “an gníomh crógachta seo a chuidigh le daoine a shábháil agus a chuireann bród orainn ar fad”. Dúirt an tAireacht Eorpach agus Gnóthaí Eachtracha go raibh “a smaointe á gcur chuig íospartaigh an ionsaithe seo agus a dteaghlaigh” agus sheas siad “le hÉirinn agus muintir na hÉireann”.

D'ionsaigh úinéir X, Elon Musk, rialtas na hÉireann ag rá go bhfuil “fuath" ag an Taoiseach Leo Varadkar "ar mhuintir na hÉireann”, ag rá: “Is léir go bhfuil níos mó imní ar rialtas reatha na hÉireann faoi mholtaí ó na meáin ná a mhuintir féin.”

• Círéibeacha Bhaile Átha Cliath 2006